Tại buổi họp báo Chính phủ thường kỳ diễn ra chiều ngày 6/9, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương nhấn mạnh các số liệu vừa được Bộ Tài chính công bố đã cho thấy kết quả giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng năm nay đạt mức rất tích cực. 

Cụ thể, giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm ước đạt gần 410.000 tỷ đồng, tương ứng 46,8% kế hoạch được Thủ tướng giao (bao gồm bổ sung trong năm) và bằng 49,5% so với kế hoạch Thủ tướng giao từ đầu năm.

"Con số này không chỉ cao hơn nhiều so với các năm trước mà còn vượt xa cùng kỳ năm 2024, khi tỷ lệ giải ngân mới đạt 40,4%. Tính theo giá trị tuyệt đối, kết quả giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đầu năm nay cao hơn khoảng 135.000 tỷ đồng so với cùng kỳ", đại diện Bộ Tài chính cho hay.

Mặc dù vậy, Thứ trưởng nhận định vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công trong năm theo yêu cầu của Thủ tướng. 

Trong đó, liên quan đến việc sắp xếp lại bộ máy hành chính, Thứ trưởng cho biết việc kiện toàn bộ máy ở cấp xã còn chậm, một số vị trí liên quan đến đầu tư công như kế toán, quản lý dự án chưa được bố trí kịp thời, khiến thủ tục dự án và thanh quyết toán bị chậm. Trung ương và tỉnh đã chỉ đạo các xã khẩn trương kiện toàn để đảm bảo quá trình đầu tư công không bị gián đoạn.

Ngoài ra, một số dự án trước đây thuộc cấp huyện nay phải điều chỉnh để phù hợp với mô hình chính quyền hai cấp, mất thêm thời gian làm thủ tục và chuyển giao. Thực tiễn triển khai ở địa phương cũng phát sinh nhiều vướng mắc khác nhau, nhưng các xã đã rất nỗ lực để khắc phục nhằm vận hành hiệu quả hệ thống chính quyền hai cấp.

Về công tác phân bổ vốn, Thứ trưởng cho hay hiện còn khoảng 38.500 tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa được phân bổ thuộc 18/42 bộ, cơ quan trung ương và 29/34 địa phương, chủ yếu do dự án chưa hoàn tất thủ tục phê duyệt và sắp xếp lại bộ máy hành chính, thay đổi chủ đầu tư. Ngoài ra, một số dự án phải đánh giá lại, điều chỉnh công năng hoặc tạm dừng vì không còn phù hợp. Do đó, một số địa phương, bộ ngành đã đề nghị điều chỉnh giảm kế hoạch đầu tư công.

Lãnh đạo Bộ Tài chính cũng nêu rõ Quốc hội đã thông qua một loạt luật sửa đổi, bổ sung liên quan đến đầu tư công, nhưng các nghị định, thông tư hướng dẫn vẫn trong quá trình hoàn thiện. Hiện tại, Bộ Tài chính đang gấp rút trình Chính phủ hai nghị định quan trọng là nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư công và nghị định hướng dẫn Luật PPP.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng nhắc đến công tác tổ chức thực hiện, bao gồm chậm giải phóng mặt bằng, biến động giá nguyên vật liệu, thủ tục đầu tư kéo dài và yếu tố khách quan như thời tiết. Đặc biệt, ông nhấn mạnh đến công tác quy hoạch tại các địa phương sau khi hợp nhất, khi cùng lúc tồn tại nhiều bản quy hoạch khác nhau. Về vấn đề này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 66.2 nhằm tháo gỡ vướng mắc, cải cách thủ tục, khẩn trương điều chỉnh quy hoạch, phục vụ cho cả dự án đầu tư công và ngoài nhà nước.

Để đạt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, Bộ Tài chính kiến nghị các bộ, ngành và địa phương tiếp tục triển khai mạnh mẽ các giải pháp đã nêu trong nhiều văn bản chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng như Công điện 47, 60; Chỉ thị 05; Nghị quyết 226… 

Một nội dung quan trọng khác là việc khắc phục những khó khăn từ mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Theo đó, các văn bản quy phạm pháp luật ở cấp nghị định, thông tư và hướng dẫn cần được khẩn trương hoàn thiện và ban hành sớm, giúp các địa phương có căn cứ triển khai.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết thêm sau khi các văn bản được ban hành, Bộ Tài chính sẽ xây dựng “sổ tay hướng dẫn” áp dụng thống nhất trong cả nước, thay thế cho cách làm trước đây khi mỗi vướng mắc đều phải gửi văn bản hỏi đáp, gây mất nhiều thời gian.

Đối với các đơn vị cấp xã chưa có bộ máy phù hợp, Bộ Tài chính đề nghị các bộ chuyên ngành, trong đó có Bộ Nội vụ, hướng dẫn thành lập các đơn vị sự nghiệp công lập hoặc ban quản lý dự án cấp xã để nâng cao hiệu quả quản lý đầu tư công ngay từ cấp cơ sở.

Về phân bổ vốn, Bộ Tài chính yêu cầu các bộ, ngành và địa phương rà soát, phân bổ hết số vốn còn lại. Trường hợp không có nhu cầu sử dụng, cần khẩn trương làm thủ tục kiến nghị Thủ tướng điều chỉnh giảm, chuyển cho những đơn vị và dự án khác có khả năng giải ngân.

Liên quan đến thể chế pháp luật, Thứ trưởng cho hay Bộ Tài chính đang gấp rút hoàn thiện hai nghị định quan trọng hướng dẫn Luật Đầu tư công và Luật PPP, dự kiến ban hành trong thời gian sớm nhất. 

Song song đó, công tác tổ chức triển khai thực hiện cũng phải được chú trọng. Các bộ, ngành, địa phương cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, nhất là trong những tháng cuối năm. Đồng thời, cần rà soát và xử lý dứt điểm các vướng mắc trong phạm vi thẩm quyền như kiện toàn bộ máy, phê duyệt thủ tục, triển khai thực hiện dự án…

Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh sự cần thiết của việc phối hợp và hướng dẫn thống nhất trên phạm vi cả nước. Theo đó, thay vì để từng địa phương phải hỏi - đáp riêng lẻ, các bộ liên quan cần nghiên cứu và ban hành cẩm nang chung để rút ngắn thời gian xử lý, tạo điều kiện thuận lợi cho việc giải ngân.