Các nhà bán lẻ trang sức tại Trung Quốc đang chật vật trước đà tăng phi mã của giá vàng và việc cắt giảm ưu đãi hoàn thuế, khi giá quá cao khiến người mua chùn bước và dẫn đến hàng trăm cửa hàng phải đóng cửa tại một trong những thị trường tiêu thụ vàng lớn nhất thế giới, theo Financial Times. 

Trong năm nay, các chuỗi bán lẻ lớn đã thu hẹp hiện diện tại Trung Quốc, trong khi nhiều nhà bán lẻ nhỏ cho biết giá vàng leo thang cùng gánh nặng thuế ngày càng lớn đã khiến doanh số giảm mạnh.

Giá vàng đã tăng khoảng 50% kể từ đầu năm lên hơn 4.000 USD/ounce, khi nhà đầu tư đổ xô vào tài sản trú ẩn trước bất ổn địa chính trị, nợ công toàn cầu gia tăng và lo ngại về đồng USD suy yếu.

Tại Trung Quốc, nơi vàng trang sức thường được mua làm quà cưới hoặc kênh tích trữ giá trị, mức giá quá cao hiện nay đang đối đầu với tâm lý tiêu dùng yếu trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế chậm lại.

Các nhà bán lẻ cũng phải thích ứng với quy định mới áp dụng từ tháng này. Theo đó, chính phủ tăng thuế đối với việc mua trang sức vàng bằng cách cắt giảm một khoản hoàn thuế tồn tại nhiều năm. Gánh nặng thuế lớn hơn buộc nhà bán lẻ phải tiếp tục đẩy giá lên cao hơn nữa.

“Thời điểm này ngành đang rất khó khăn, đặc biệt sau khi thuế tăng,” ông Fifi Zheng, người điều hành Aiyisheng – doanh nghiệp gia đình đặt tại khu buôn bán vàng Shuibei ở Thâm Quyến – chia sẻ. “Rất nhiều người tiêu dùng Trung Quốc không mua nữa, nên thật khó để chấp nhận mức thuế mới, dù nó chỉ làm tăng vài chục nhân dân tệ mỗi gram.”

Cô cho biết nhu cầu mua vàng cho đám cưới vẫn ổn định, nhưng các giao dịch mua sắm thông thường đã “giảm khoảng 40–50%” kể từ khi quy định mới được ban hành.

Chow Tai Fook, nhà bán lẻ trang sức lớn nhất Trung Quốc tính theo doanh thu, đã đóng cửa khoảng 1.000 cửa hàng tại đại lục trong năm nay, tương đương giảm 15%. Tuần trước, công ty này báo cáo lợi nhuận ròng 2,5 tỷ HKD (320 triệu USD) trong nửa đầu tài khóa tính đến cuối tháng 9, gần như không đổi so với cùng kỳ năm trước, trên doanh thu 39 tỷ HKD – mức thấp nhất trong 5 năm.

Tại buổi công bố kết quả kinh doanh, Giám đốc điều hành Kent Wong cho biết công ty đã đóng những cửa hàng hoạt động kém hiệu quả. Động thái này nằm trong kế hoạch chuyển dịch khỏi các thành phố cấp thấp sang khu vực giàu có hơn, nơi “sự phục hồi nhu cầu tiêu dùng tốt hơn.”

Trong năm qua, đối thủ Lukfook đã đóng hơn 200 cửa hàng tại đại lục, tương đương giảm 7% số lượng cửa hàng so với đầu năm. Công ty hôm thứ Năm cho biết doanh thu nửa đầu tài khóa đến cuối tháng 9 tăng 26% lên 6,8 tỷ HKD so với cùng kỳ, trong khi lợi nhuận ròng tăng 42,5% lên 619 triệu HKD.

Lukfook nhận định: “Bất chấp giá vàng cao, hoạt động bán lẻ tại thị trường đại lục vẫn cho thấy sự cải thiện.” Công ty cho biết thêm họ đang tiếp tục đánh giá tác động của thay đổi thuế.

Theo Carlton Lai, chuyên gia phân tích tại Daiwa Capital Markets, làn sóng đóng cửa diễn ra sau giai đoạn mở rộng quá đà trong COVID-19, thời điểm nhu cầu mua sắm tốt hơn.

“Khi chi tiêu chậm lại, năng suất của các cửa hàng này giảm mạnh,” ông nói, đồng thời cho biết vấn đề còn trầm trọng hơn vì cạnh tranh từ các thương hiệu mới nổi và giá vàng tăng vọt.

Tại Shuibei – khu vực mà theo truyền thông nhà nước, lượng giao dịch tại các trung tâm thương mại nhiều tầng chiếm tới 70% lượng vàng giao hàng hằng năm của Sàn giao dịch vàng Thượng Hải – không khí ảm đạm bao trùm. Nhiều người bán than phiền mức thuế mới đến vào “thời điểm tệ nhất.”

“Giá vốn đã cao, giờ lại cao hơn sau khi tăng thuế,” chị Chen – một người bán hàng tại Shuibei, nói. “Nếu khách muốn cưới, họ không có lựa chọn nào khác: chỉ là họ mua ít hơn.”

ÔngCarlton Lai cho biết thay đổi thuế nhằm kiềm chế hoạt động đầu cơ trang sức vàng và có thể khiến các nhà bán lẻ chất lượng thấp bị loại khỏi thị trường.

Ông nói thêm rằng quy định mới cũng có thể giảm các giao dịch vàng không chính thức, chuyển hoạt động về sàn Thượng Hải và bịt các lỗ hổng hoàn thuế.

Trong khi các nhà bán lẻ trang sức gặp khó, nhu cầu với các sản phẩm đầu tư vàng lại tăng mạnh khi nhà đầu tư cá nhân tìm kiếm cơ hội tiếp cận kim loại quý. Quy định thuế mới không áp dụng với các sản phẩm đầu tư.

Lượng vàng do các quỹ ETF trong nước nắm giữ đã tăng 164% lên 194 tấn trong ba quý đầu năm, theo Hiệp hội Vàng Trung Quốc.

“Cú sốc mà chính sách thuế này gây ra cho những người trong ngành vẫn chưa lắng xuống,” ông Li Zhaofeng – một nhà bán lẻ kiêm bán buôn tại Shuibei – nói. “Bởi trong suốt 20 năm qua, vàng gần như không chịu thuế… tương lai vẫn rất khó đoán.”