Suy thoái và vàng

Trong một cuộc phỏng vấn qua ứng dụng Zoom vào cuối tháng 10, huyền thoại đầu tư Jim Rogers cảnh báo với MarketWatch rằng nền kinh tế Mỹ đang tiến gần đến một cuộc suy thoái “cực kỳ tồi tệ”.

Theo Rogers, lịch sử cho thấy nền kinh tế sẽ suy thoái nhưng ông không biết khi nào. Vị tỷ phú hiện là Chủ tịch của Beeland Interests và trước kia từng đồng sáng lập Quantum Fund cùng một huyền thoại khác là George Soros.

Nếu nền kinh tế gặp vấn đề nghiêm trọng, Rogers tin rằng chính phủ Mỹ sẽ phải in thêm tiền và lạm phát sẽ bùng nổ. Khi đó, mọi người sẽ muốn có một nơi an toàn để cất giữ tài sản.

Nhà đầu tư 82 tuổi cho hay: “Hàng hoá công nghiệp thường giữ giá trị khá tốt khi chính phủ in tiền và sinh ra lạm phát. Đặc biệt, vàng và bạc luôn là nơi để mọi người ẩn náu trong thời kỳ kinh tế bất ổn”.

Huyền thoại Phố Wall đặc biệt khuyến nghị mua bạc vì hiện tại giá bạc đã giảm so với mức đỉnh mọi thời đại, trong khi giá vàng vẫn đang dao động gần mức cao nhất từ trước đến nay.

Trước đó vài tuần, trong một loạt cuộc phỏng vấn, tỷ phú Ray Dalio - người sáng lập quỹ phòng hộ lớn nhất thế giới Bridgewater Associates - cũng gióng một hồi chuông cảnh báo về thay đổi sắp xảy ra trong mô hình kinh tế. Ông nói thay đổi này có thể định hình lại bức tranh thị trường tài chính.

Tương tự Rogers, Dalio cũng là một nhân vật nổi tiếng có hiểu biết sâu rộng về lịch sử kinh tế và chu kỳ thị trường. Dalio kêu gọi các nhà đầu tư xem xét lại chiến lược danh mục, trong đó đặc biệt chú trọng đến vàng.

Nhà sáng lập Bridgewater nhắc lại câu nói cũ: “Nếu bạn không nắm giữ vàng thì chứng tỏ bạn không biết gì về lịch sử hay kinh tế học”.

Mối lo ngại của bậc thầy đầu tư này xuất phát từ mức nợ công và nợ doanh nghiệp mà ông cho là không bền vững. Dalio cũng cho rằng chính sách tiền tệ mạnh mẽ của các ngân hàng trung ương đang khiến nhiều đồng tiền bị mất giá.

Trong khi Rogers không đưa ra mốc thời gian cụ thể, Dalio dự đoán rằng trong vòng 18 tháng tới, các nhà đầu tư có thể sẽ chứng kiến một cuộc suy thoái kinh tế nghiêm trọng.

Đồng thời, chính phủ và doanh nghiệp trên toàn cầu sẽ buộc phải tái cấu trúc nợ và cân đối tình hình tài chính, nhưng không nhiều người chuẩn bị sẵn tâm thế cho kịch bản đó.

Dalio vẽ ra một kịch bản đầy thách thức mà trong đó, Bộ Tài chính Mỹ sẽ buộc phải phát hành lượng lớn nợ, có khả năng vượt quá nhu cầu hiện tại. Điều này có thể khiến lãi suất tăng cao hơn hoặc buộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) phải in tiền nhiều hơn, dễ khiến đồng USD sụt giá.

Dựa trên những dự đoán đó, Dalio ủng hộ nhà đầu tư phân bổ tối thiểu 10 - 15% danh mục cho vàng. Ông coi vàng như một công cụ đa dạng hoá quan trọng và là hàng rào chống lại sự mất giá của đồng tiền cũng như bất ổn địa chính trị.

Khuyến nghị của hai huyền thoại đầu tư xuất hiện ngay thời điểm các ngân hàng trung ương toàn cầu đang mua vàng với tốc độ kỷ lục. 2024 nhiều khả năng sẽ là năm các ngân hàng trung ương mua nhiều vàng nhất kể từ cuối thập niên 1960.

Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư lão làng nào cũng đồng tình về tầm quan trọng của vàng. Người thể hiện tiếng nói mạnh mẽ nhất chống lại vàng chính là Warren Buffett, một trong những nhà đầu tư thành công nhất lịch sử nhân loại.

Không tiếc lời chê bai

Warren Buffett, Chủ tịch kiêm CEO Berkshire Hathaway - nổi tiếng là người không quan tâm đến vàng. Trong hàng chục năm qua, ông luôn đưa ra lập trường rõ ràng về kim loại quý này và đa phần đều không tích cực.

Nói một cách đơn giản, Buffett không nghĩ vàng phù hợp với chiến lược đầu tư giá trị của mình. Thay vào đó, nhà đầu tư 94 tuổi vẫn tập trung lựa chọn những cổ phiếu giao dịch thấp hơn giá trị nội tại của chúng.

Trong lá thư gửi các cổ đông Berkshire vào năm 2011, Warren Buffett từng bày tỏ: “Vàng... có hai nhược điểm lớn, đó là không có nhiều công dụng và không có khả năng phát triển”.

“Đúng là vàng có một số tiện ích công nghiệp và trang trí, nhưng nhu cầu cho những mục đích này vừa hạn chế vừa không có khả năng hấp thụ sản lượng mới. Trong khi đó, nếu bạn sở hữu 1 ounce vàng vĩnh viễn thì cuối cùng bạn cũng chỉ có 1 ounce vàng”, ông trình bày.

Trong bức thư, Buffett đã đưa ra ba loại hình đầu tư và xếp vàng vào nhóm thứ hai “tài sản sẽ không bao giờ tạo ra bất cứ thứ gì”. Theo Chủ tịch Berkshire, người mua vàng thường hy vọng người khác sẽ trả nhiều tiền hơn cho chúng trong tương lai.

Trước đó hai năm, trong một chương trình của CNBC, Buffett đã trình bày suy nghĩ của mình theo một cách diễn đạt khác.

Bàn về triển vọng 5 năm tới, Buffett cho biết ông không rõ vàng sẽ đi về đâu. Ông chia sẻ: “Một điều tôi có thể nói với các bạn là vàng sẽ không thay đổi gì từ nay cho đến đó, ngoại trừ việc chúng cứ nhìn chằm chặp vào bạn”.

Vàng hoàn toàn khác với các cổ phiếu như Coca Cola, những tài sản mà Buffett dám chắc sẽ tạo ra rất nhiều tiền. Ông giải thích: “Sẽ tốt hơn rất nhiều nếu chúng ta có một con ngỗng liên tục đẻ trứng thay vì một con ngỗng chỉ ngồi đó ăn tiền bảo hiểm, tiền kho chứa...”

Đối với người học trò của giáo sư Benjamin Graham, giá trị liên quan đến tính hữu dụng và nếu không có công dụng cụ thể thì vàng cũng không có giá trị gì.

Điều thú vị là, lối tư duy tương tự không áp dụng cho bạc. Trước đây “nhà hiền triết xứ Omaha” từng đầu tư vào bạc và ông tin rằng bản chất vừa là kim loại quý vừa là kim loại công nghiệp khiến bạc trở nên hữu dụng và có giá trị.

Do sự ác cảm của Buffett đối với vàng, các nhà đầu tư rất ngạc nhiên khi Berkshire đầu tư vào Barrick Gold vào quý II/2020. Tập đoàn của Buffett đã trả khoảng 560 triệu USD để mua 21 triệu cổ phiếu của công ty khai thác vàng này.

Động lực nào dẫn đến quyết định đó? Một số nhà phân tích cho rằng Buffett đã thay đổi quan điểm về vàng.

Tuy nhiên, những người khác có góc nhìn ngược lại. Họ nhận định có thể một cấp dưới đã đưa ra quyết định mua cổ phiếu Barrick Gold chứ không phải chính Warren Buffett.

Số khác chỉ ra sự khác biệt giữa việc rót tiền vào vàng và đầu tư vào cổ phiếu của một công ty khai thác vàng. Hơn nữa, vị thế trong Barrick Gold cũng rất nhỏ so với quy mô danh mục của Berkshire.

Cuối cùng, khoản đầu tư vào Barrick Gold cũng không kéo dài lâu. Berkshire đã thoái vốn hai quý sau đó, nhưng vẫn có thể gặt hái lợi nhuận từ đà tăng của giá vàng trong cuộc khủng hoảng COVID-19.