Theo Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính, dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam tiếp tục tăng trưởng tích cực trong bối cảnh có nhiều biến động của kinh tế toàn cầu. Cụ thể, trong 5 tháng đầu năm, tổng vốn FDI đăng ký vào Việt Nam đạt gần 18,4 tỷ USD, tăng 51,1% so với cùng kỳ năm ngoái.

Nhìn nhận kết quả này, GS.TS Nguyễn Mại, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài (VAFIE) cho rằng, thời gian qua, nhờ có quyết tâm cao, chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư, Thủ tướng Chính phủ, các Đoàn đàm phán của Chính phủ Việt Nam với Mỹ đã đạt được nhiều kết quả khởi sắc, hai bên có cơ hội trao đổi, cung cấp, chia sẻ thông tin.

Trên cơ sở đó để đạt được đồng thuận trong bối cảnh hiện nay, đưa ra những định hướng tích cực cho những vòng đàm phán tiếp theo, hướng tới kết quả phù hợp, cân bằng cho cả hai nền kinh tế.

Đáng chú ý, trong 5 tháng, vốn điều chỉnh tăng mạnh khi có 672 lượt dự án điều chỉnh vốn đầu tư, tăng 27,8%, với tổng vốn tăng thêm đạt 8,51 tỷ USD, gấp gần 3,4 lần so với cùng kỳ.

Điển hình, trong tháng 5, Gamuda Land của Malaysia đã đầu tư thêm 1,12 tỷ USD (28.941 tỷ đồng) cho dự án công viên Yên Sở.

Trước đó, vào tháng 4, Nestlé của Thụy Sỹ cũng đã gia tăng vốn đầu tư tại Việt Nam với số tiền gần 1.900 tỷ đồng dành cho việc mở rộng Nhà máy Nestlé Trị An tại tỉnh Đồng Nai.  Nhờ vào dự án mở rộng này, tổng số vốn đầu tư của doanh nghiệp đã vượt mốc 20.200 tỷ đồng.

“Điều này cho thấy niềm tin của nhà đầu tư nước ngoài với môi trường đầu tư trong nước tiếp tục được củng cố, khi không chỉ đến đầu tư mới mà còn mở rộng quy mô hoạt động hiện hữu”, ông Mại nhìn nhận.

Lạc quan về triển vọng thời gian tới, vị chuyên gia này dự báo cho rằng thu hút FDI của Việt Nam vẫn có nhiều tín hiệu tích cực nhờ thể chế và môi trường đầu tư ngày càng được hoàn thiện; nền tảng chính trị ổn định và tiềm năng tăng trưởng kinh tế khá cao.

Dẫn báo cáo theo khảo sát của Tổ chức Xúc tiến mậu dịch Nhật Bản (JETRO), ông Mại cho biết làn sóng dịch chuyển của các doanh nghiệp Nhật Bản từ trong nước và từ Trung Quốc sang các nước ASEAN gia tăng rõ rệt, trong đó số lượng lớn sang Việt Nam.

Trong tổng số 176 trường hợp dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang ASEAN có 90 trường hợp dịch chuyển sang Việt Nam. Về phương hướng triển khai kinh doanh trong 1-2 năm tới, Việt Nam có tỷ lệ doanh nghiệp trả lời sẽ “mở rộng” là 56,1%, dẫn đầu các nước trong khu vực ASEAN.

Trong khi đó, trước những biến động mới của cơn bão thuế quan, các doanh nghiệp châu Âu vẫn đặt niềm tin vào khả năng ngoại giao khéo léo của Việt Nam. Cụ thể, trong báo cáo Chỉ số niềm tin kinh doanh Eurocham Việt Nam quý I, có 68% lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu cho biết, họ sẽ giới thiệu Việt Nam là điểm đến đầu tư, thể hiện cam kết dài hạn của họ.

Tăng trưởng kinh tế ổn định cùng với dự báo GDP tích cực cũng phần nào giúp trấn an các nhà đầu tư, thể hiện các doanh nghiệp đánh giá cao cơ hội thương mại và đầu tư cũng như sự phục hồi của chi tiêu tiêu dùng và du lịch.

“Trong bối cảnh thị trường khó đoán định, đặc biệt là kể từ khi Tổng thống Mỹ lên nhậm chức song vốn FDI vào Việt Nam vẫn tích cực. Đến nay, vẫn còn hàng loạt các dự án AI, bán dẫn, và khai thác đất hiếm vẫn đang đàm phán với giá trị hàng chục tỷ USD”, ông Mại kỳ vọng.

Đòi hỏi những chuyển biến đột phá 

Theo kế hoạch, mục tiêu thu hút FDI vào Việt Nam năm 2025 là 35-40 tỷ USD và vốn thực hiện vẫn đặt mục tiêu 27-28 tỷ USD. Tuy vậy, Bộ Tài chính cũng thừa nhận sẽ có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến dòng vốn này trong những tháng cuối năm.

Thứ nhất, các tổ chức quốc tế và các định chế ngân hàng, tài chính đều đánh giá khả năng gia tăng xác suất suy giảm kinh tế toàn cầu và có thể dẫn đến suy thoái kinh tế. Theo đó rất nhiều tổ chức đều hạ mức tăng trưởng kinh tế toàn cầu, điều này chắc chắn có ảnh hưởng đến Việt Nam.

Thứ hai, chính sách thuế của Mỹ áp dụng không chỉ cho Việt Nam mà cho tất cả các quốc gia. Đây cũng là yếu tổ ảnh hưởng lớn nhất đến tâm lý, môi trường kinh doanh cũng như triển vọng đầu tư kinh doanh.

Để thu hút FDI duy trì nhịp độ tích cực, đặc biệt trong những lĩnh vực then chốt như công nghiệp bán dẫn, AI, big data, năng lượng sạch, ông Mại cũng cho rằng, Chính phủ cần có chính sách ưu đãi về thuế, nới lỏng các quy định, tăng thêm ưu đãi cho nhà đầu tư.

Trong đó, cần phải đổi mới căn bản và toàn diện phương thức quản lý nhà nước theo hướng chính phủ số, chuyển từ kiểm soát sang kiến tạo; từ can thiệp trực tiếp sang gián tiếp; từ tiền kiểm sang hậu kiểm, phù hợp với nguyên tắc và thông lệ quốc tế, nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, bình đẳng cho các thành phần kinh tế phát triển.

Cùng với đó, với sự dẫn dắt của xu thế xanh, công nghệ và số hóa, trong những năm gần đây, Quốc hội, Chính phủ đã tập trung vào việc sửa đổi, bổ sung để hoàn thiện các luật đã có, kịp thời ban hành một số luật mới để thích ứng với kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, Nghị định về thực thi thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam.

Tuy vậy, tình trạng phổ biến là thời gian soạn thảo luật, nghị định khá dài, khi Quốc hội thông qua luật thì phải chờ nghị định, thông tư.

“Việc hoàn thiện thể chế đòi hỏi những chuyển biến đột phá trong tư duy và hành động để phát huy lợi thế so sánh, nâng cao năng lực cạnh tranh thu hút FDI, nhất là của các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới”, ông Mại nhấn mạnh.

Còn theo ông Hong Sun, Chủ tịch danh dự Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KOCHAM), trong bối cảnh cạnh tranh khu vực và toàn cầu đang trở nên gay gắt trong ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI), Chính phủ Việt Nam đã chính thức ban hành Nghị đ̣ịnh 182 quy định về thành lập, quản lý và sử dụng quỹ hỗ trợ đầu tư.

Cụ thể, các doanh nghiệp có dự án nghiên cứu và phát triển (R&D) trong hai lĩnh vực này sẽ được hỗ trợ lên đến 50% chi phí đầu tư ban đầu. Điều này là đáng mừng đối với các doanh nghiệp FDI nói chung và doanh nghiệp từ Hàn Quốc nói riêng để có thể bù đắp với mức thuế toàn cầu (15%) của thế giới.

Ngoài ra, trong năm 2025, các nhà đầu tư Hàn Quốc đang quan tâm, kỳ vọng có thể tham gia vào một số lĩnh vực Chính phủ Việt Nam chuẩn bị đầu tư như đường sắt cao tốc Bắc – Nam, đường sắt đô thị, điện hạt nhân, điện khí…Nhiều nhà đầu tư Hàn Quốc đã có đề xuất và đang chờ Chính phủ xem xét và có thể phê duyệt với những dự án mà doanh nghiệp Hàn Quốc có thể đồng hành.

"Chính phủ Việt Nam cần tích cực hơn trong giải quyết những vướng mắc, chậm trễ trong thủ tục hành chính sẽ giúp các doanh nghiệp Hàn Quốc nói riêng và doanh nghiệp nước ngoài nói chung yên tâm hơn trong những quyết định đầu tư, hợp tác kinh doanh", ông Hong Sun nêu rõ.