Các hãng xe chịu ảnh hưởng nặng nề

Thế giới đang ngày càng lo lắng về việc Trung Quốc siết kiểm soát các khoáng sản thiết yếu.

Vào ngày 3/6, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu đã lên tiếng cảnh báo rằng các lệnh hạn chế xuất khẩu hợp kim, hỗn hợp đất hiếm và nam châm của Trung Quốc có thể làm gián đoạn hoạt động sản xuất. Doanh nghiệp nhấn mạnh họ không có giải pháp nhanh chóng cho vấn đề này.  

Các nhà sản xuất ô tô Đức là những doanh nghiệp mới nhất cảnh báo các hạn chế xuất khẩu của Trung Quốc có nguy cơ khiến họ phải tạm dừng sản xuất, làm tổn thương nền kinh tế địa phương.

Tuần trước, nhà sản xuất xe điện Bajaj Auto của Ấn Độ cũng bày tỏ mối lo tương tự. Trong tháng 5, hãng xe Ford Motor của Mỹ đã phải tạm đóng cửa một nhà máy ở Chicago vì thiếu linh kiện đất hiếm, tờ Bloomberg cho hay.

Hồi tháng 4, Trung Quốc quyết định ngừng xuất khẩu một loạt nam châm và khoáng sản thiết yếu để phản ứng thuế quan của Mỹ. Động thái này làm đảo lộn chuỗi cung ứng chủ chốt của các nhà sản xuất ô tô, hàng không vũ trụ, công ty bán dẫn và doanh nghiệp quốc phòng trên toàn thế giới.

Hệ quả trên cho thấy rõ thế thống trị của Trung Quốc trong ngành khoáng sản thiết yếu và ưu thế của Bắc Kinh trong cuộc chiến thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông Trump đang cố gắng thiết lập lại mối quan hệ thương mại với Trung Quốc bằng cách áp thuế quan cao lên hàng hóa nhập khẩu.

Ông chủ Nhà Trắng từng nâng thuế quan với hàng hóa Trung Quốc lên mức cao ngất ngưởng là 145%, nhưng sau đó phải giảm thuế khi các thị trường tài chính phản ứng dữ dội.

Trung Quốc phản ứng bằng cách đánh thuế quan trả đũa vào hàng hóa Mỹ và tận dụng vị thế thống trị trong các chuỗi cung ứng quan trọng để thuyết phục ông Trump lùi bước.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết dự kiến ông Trump sẽ điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong tuần này. Bà nói thêm rằng một trong những nội dung chính của cuộc trò chuyện là lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm.

Trước đây, ông Trump đã ám chỉ rằng việc Trung Quốc chậm nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu khoáng sản thiết yếu là hành vi vi phạm thỏa thuận thương mại.

Tình huống “khẩn cấp”

Các lô hàng xuất khẩu nam châm làm từ đất hiếm đang bị ứ đọng tại nhiều cảng của Trung Quốc. Giấy phép xuất khẩu vẫn đang chờ các quan chức phê duyệt.

Tình hình này khiến cả giới doanh nghiệp lẫn các chính phủ thấy bất an. Từ Nhật Bản cho đến Mỹ, các quan chức đang gắng sức tìm kiếm nguồn cung thay thế giữa lo ngại rằng hoạt động sản xuất ô tô và nhiều mặt hàng khác có thể bị đình trệ vào cuối mùa hè.

Bà Hildegard Mueller, Giám đốc Hiệp hội Công nghiệp Ô tô Đức, cảnh báo: “Nếu tình hình không sớm thay đổi, hoạt động sản xuất có thể bị chậm trễ hoặc thậm chí tạm ngưng hoàn toàn”. 

Ông Frank Fannon, chuyên gia tư vấn về khoáng sản, nhận xét: “Không ai nên ngạc nhiên bởi tình huống này. Mỹ đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc sản xuất khoáng sản thiết yếu.

Chính phủ cần nỗ lực để đảm bảo các nguồn tài nguyên và tăng cường năng lực sản xuất nội địa càng sớm càng tốt. Bây giờ cũng đã là chậm trễ rồi”.

Nguồn tin của Reuters cho biết các nhà ngoại giao, giám đốc công ty ô tô và những ngành khác từ Ấn Độ, Nhật Bản và châu Âu đang khẩn trương tìm cách gặp gỡ với giới chức Bắc Kinh để thúc đẩy tiến độ cấp phép xuất khẩu nam châm đất hiếm.

Một phái đoàn doanh nghiệp từ Nhật Bản sẽ tới Bắc Kinh vào đầu tháng 6 để thảo luận với Bộ Thương mại Trung Quốc về các hạn chế xuất khẩu.

Các nhà ngoại giao châu Âu từ những quốc gia có ngành công nghiệp ô tô phát triển đã tìm cách họp “khẩn cấp” với giới chức Trung Quốc trong những tuần gần đây.

Ấn Độ đang tổ chức một chuyến đi để các giám đốc trong ngành ô tô tới thăm Trung Quốc trong hai hoặc ba tuần tới.