“Hàn Quốc đã triển khai chế độ đăng ký tài khoản ngân hàng và các tài khoản liên quan đến tài chính theo tên thật vào năm 1993, yêu cầu bắt buộc xác minh danh tính khách hàng tại tất cả các tổ chức tài chính. Sau đó, vào năm 1999, thẻ tín dụng bắt đầu được sử dụng rộng rãi.

Như vậy, trong khoảng 20–30 năm qua, Hàn Quốc đã hình thành nên một văn hóa khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt. 

Tuy nhiên, theo số liệu mới nhất năm 2024, tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt vẫn chiếm tới 15,9% giao dịch hằng ngày trên cả Hàn Quốc, cho thấy việc thúc đẩy văn hóa không tiền mặt vẫn có những thử thách không dễ vượt qua”, ông Kim Dea Hong, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng Shinhan Việt Nam, chia sẻ trong sự kiện ‘Ngày không tiền mặt’ 2025.

Theo ông, một trong những yếu tố quan trọng giúp Hàn Quốc có thể thúc đẩy thành công văn hóa thanh toán không tiền mặt chính là chính sách khấu trừ thuế từ chi tiêu qua thẻ tín dụng, được triển khai từ năm 1999 và vẫn được duy trì cho đến nay. 

Cụ thể: người dân Hàn Quốc nếu mua sắm bằng thẻ tín dụng thay vì tiền mặt, sẽ được cơ quan thuế giảm trừ một phần số tiền đó vào thu nhập chịu thuế - nghĩa là người dân tiết kiệm được một phần tiền thuế.

“Từ năm 2004, chính sách khấu trừ thuế của Chính phủ Hàn Quốc còn mở rộng thêm: bao gồm cả thẻ ghi nợ (credit card) và các hình thức thanh toán điện tử (mobile payment). Người dân cũng được khuyến khích yêu cầu bên bán xuất hóa đơn đỏ hoặc hóa đơn điện tử khi thanh toán bằng tiền mặt, nhằm đảm bảo có thể khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

Việc này đã thúc đẩy mạnh mẽ việc sử dụng các hình thức thanh toán không tiền mặt, không chỉ ở thành thị mà cả ở khu vực nông thôn”, ông Kim Dea Hong phân tích.

Còn với các chủ cửa hàng/SMEs, Chính phủ Hàn Quốc đã thực hiện nhiều chính sách nhằm khuyến khích các chủ cửa hàng, hộ kinh doanh chuyển sang hình thức thanh toán không dùng tiền mặt, ví dụ: hỗ trợ tài chính từ quỹ chính sách và cho vay vốn ưu đãi dành cho doanh nghiệp nhỏ; ưu đãi thuế.

Nhằm đảm bảo thực thi các chính sách này hiệu quả, Chính phủ Hàn Quốc cũng áp dụng các hình thức xử phạt nghiêm khắc đối với hộ kinh doanh hoặc cửa hàng với các hành vi như từ chối thanh toán bằng thẻ, không xuất hóa đơn, cố ý giấu doanh thu… Những hành vi này có thể bị phạt hành chính hoặc xử lý hình sự, để góp phần ngăn chặn gian lận và thúc đẩy minh bạch trong kinh doanh.

“Kinh nghiệm từ Hàn Quốc đã cho thấy, việc xây dựng văn hóa thanh toán không tiền mặt không thể thực hiện trong thời gian ngắn. Nó đòi hỏi một lộ trình rõ ràng trong trung và dài hạn, cùng với việc triển khai từng bước, nhất quán và đồng bộ giữa các chính sách, công nghệ và nhận thức xã hội”, ông Kim Dea Hong kết luận.

Về phía Ngân hàng Shinhan Việt Nam, ông cho biết ngân hàng cam kết đồng hành và mong muốn góp phần việc thúc đẩy việc thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam thông qua việc phát triển các dịch vụ thẻ tín dụng, mở rộng hệ thống POS và Triển khai giải pháp thanh toán bằng mã QR (QR Payment).

Ở khía cạnh khác, gần đây, Chính phủ Việt Nam đã triển khai nhiều chính sách như xác thực sinh trắc học khi thực hiện chuyển khoản, áp dụng hóa đơn điện tử đối với các doanh nghiệp có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm (theo Thông tư 32 và Nghị định 70).Những chính sách này được xem là nền tảng vững chắc để mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam.

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân, 154,1 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành; 86,97% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng; thanh toán qua các phương tiện thanh toán không ngừng gia tăng qua các năm.

Còn theo báo cáo của Cốc Cốc – Tuổi Trẻ, hiện có 59% người Việt Nam ưu tiên sử dụng phương thức thanh toán không tiền mặt trong các giao dịch hàng ngày. Ngay cả khi đi tới một quốc gia khác để du lịch hay công tác, người Việt cũng không phụ thuộc hoàn toàn và tiền mặt ở nơi đó, mà kết hợp sử dụng cả phương thức thanh toán số. 

Thanh toán không tiền mặt hiện đang được sử dụng cho hầu hết các nhu cầu thường nhật, đặc biệt là ở các lĩnh vực như mua sắm, ăn uống, đi lại và chi trả chi phí sinh hoạt. Ở các thành phố lớn, chỉ còn một vài nơi còn ít chấp nhận thanh toán số, như chợ truyền thống, cây xăng hoặc chỗ gửi xe. 

Theo ông Nguyễn Hưng Nguyên – Phó Tổng giám đốc NAPAS, hiện có 90% giao dịch số được thanh toán qua hình thức điện tử như QR Code, ví điện tử…Ngoài ra, 87% người trưởng thành Việt Nam có tài khoản, với 156 triệu thẻ ngân hàng và 34 triệu ví điện tử.