Theo NAPAS cùng các nguồn thống kê khác, quy mô nền kinh tế số của Việt Nam khoảng 36 tỷ USD trong năm 2024, dự doán sẽ tăng lên 57 tỷ USD ở năm 2025. Trong đó, thương mại điện tử (TMĐT) chiếm hơn 60% tỷ trọng với quy mô khoảng 22 tỷ USD trong năm 2024.

“Nền kinh tế số đang bùng nổ mạnh mẽ tại Việt Nam, đóng góp 18,7% vào GDP quốc gia và TMĐT đang tăng trưởng trung bình 16% - 30%/năm. Tuy nhiên, hiện tại, có tới 77,5% người tiêu dùng trong TMĐT Việt Nam lựa chọn phương thức thanh toán tiền mặt khi nhận hàng (COD).”, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương chia sẻ. 

Theo bà, có 4 lý do chính khiến phương thức COD trở thành sự lựa chọn số một của người mua hàng online ở Việt Nam.

Đầu tiên là thói quen và tâm lý sử dụng tiền mặt của một phận người dân, đặc biệt là ở khu vực nông thôn – vùng sâu vùng xa và người lớn tuổi. Thứ hai, hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, nhất là ở các vùng nông thôn; ví dụ như không có wifi hay 4G, chưa có tài khoản ngân hàng, ví điện tử, app ngân hàng…

Thứ ba, các tội phạm trong lĩnh vực công nghệ cao và thanh toán điện tử ngày càng lộng hành, rất khó kiểm soát và nhận diện. Do có  nhiều bên tham gia vào chuỗi cung ứng TMĐT, như nhà bán hàng, DN logistic, người giao nhận, sàn TMĐT…khiến dữ liệu khách hàng đầu cuối rất dễ bị rò rỉ ra ngoài.

Cuối cùng, tình trạng hàng giả, hàng nhái và hàng kém chất lượng trên môi trường online là phổ biến nhất trong tất cả các kênh bán hàng; khiến người mua không dám tin tưởng hoàn toàn vào người bán, nên họ không dám thanh toán 100% tiền hàng trước khi nhận hàng.

“Theo kế hoạch phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 – 2030, chúng ta đặt ra mục tiêu: đến năm 2030, tỷ lệ thanh toán không dùng tiền mặt trong TMĐT đạt 80%”, bà Lê Hoàng Anh tiết lộ.

Để đạt được mục tiêu này, Cục TMĐT và Kinh tế số đề xuất các hoạt động trọng tâm như sau: Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý và cơ chế chính sách đặc thù phù hợp với đặc trưng của ngành TMĐT; phát triển hạ tầng công nghệ lõi và bảo đảm an toàn – bảo mật trong thanh toán số; tăng cường kết nối – tích hợp hạ tầng thanh toán không tiền mặt.

Đặc biệt, các bên liên quan cần phát triển các giải pháp thanh toán không tiền mặt để hỗ trợ tiểu thương ở các chợ truyền thống. Chỉ có hạ tầng thanh toán ở chợ truyền thống hoàn thiện mới có thể livestream bán hàng trên các sàn TMĐT hoặc bán hàng online thông qua mạng xã hội.

Trong sự kiện “Ngày không tiền mặt” 2025, Cục TMĐT và Kinh tế số đã chính thức phát động Chương trình Chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống.

Chương trình này sẽ được triển khai trên quy mô toàn quốc tập trung vào các hoạt động chính như: đào tạo kỹ năng ứng dụng công nghệ số và thương mại điện tử cho bà con tiểu thương; cung cấp các giải pháp công nghệ số tiên tiến, tiện lợi, dễ sử dụng và được hỗ trợ chi phí sử dụng.

Đồng thời, chương trình cũng sẽ tổ chức các phiên chợ chuyển đổi số để trình diễn các giải pháp công nghệ mới, hướng dẫn trực tiếp cho tiểu thương; xây dựng cộng đồng chuyển đổi số tiểu thương chợ truyền thống hướng đến chia sẻ kinh nghiệm, hỏi - đáp các thắc mắc của bà con trong quá trình chuyển đổi số.