Ngày 9/9/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP, chính thức triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hoá trong thời hạn 5 năm.
Đây là cột mốc quan trọng đánh dấu lần đầu tiên loại hình tài sản vốn tồn tại nhiều năm trong “vùng xám” pháp lý được đưa vào khung quản lý, với định hướng thận trọng, kiểm soát rủi ro nhưng vẫn khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Khái niệm về "Tài sản số", "Tài sản mã hoá" cũng lần đầu tiên được định nghĩa trong một văn bản pháp lý chính thức.
Tài sản số được hiểu là tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự, được thể hiện dưới dạng dữ liệu số, được tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao và xác thực bởi công nghệ số trên môi trường điện tử.
Còn tài sản mã hóa (TSMH) là một loại tài sản số mà sử dụng công nghệ mã hóa hoặc công nghệ số có chức năng tương tự để xác thực đối với tài sản trong quá trình tạo lập, phát hành, lưu trữ, chuyển giao. Tài sản mã hoá không bao gồm chứng khoán, các dạng số của tiền pháp định và tài sản tài chính khác theo quy định của pháp luật về dân sự, tài chính.
Việc thực hiện thí điểm sẽ bao gồm: Tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa; tổ chức phát hành tài sản mã hóa; tổ chức, cá nhân Việt Nam và tổ chức, cá nhân nước ngoài tham gia đầu tư tài sản mã hóa và hoạt động trên thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam trong phạm vi quy định tại Nghị quyết này.
Phát hành tài sản mã hoá phải dựa trên tài sản thực
Theo Nghị quyết, việc phát hành tài sản mã hoá chỉ được thực hiện khi có tài sản cơ sở là tài sản thực, không bao gồm tài sản là chứng khoán và tiền pháp định.
Tổ chức phát hành tài sản mã hóa là doanh nghiệp Việt Nam, đăng ký hoạt động dưới hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần.
Tài sản mã hóa chỉ được chào bán, phát hành cho nhà đầu tư ngoại và nhóm tài sản này chỉ được giao dịch giữa các nhà đầu tư nước ngoài thông qua tổ chức cung cấp dịch vụ được Bộ Tài chính cấp phép.
Nhà đầu tư trong nước có tài sản mã hóa phải chuyển về các sàn được cấp phép
Theo quy định mới này, nhà đầu tư trong nước đang có tài sản mã hóa, nhà đầu tư nước ngoài được mở tài khoản tại tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa do Bộ Tài chính cấp phép để lưu ký, mua, bán tài sản mã hóa tại Việt Nam.
Đáng chú ý, nếu sau thời hạn 6 tháng kể từ khi tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa đầu tiên được cấp phép, nhà đầu tư trong nước giao dịch tài sản mã hóa phải thông qua tổ chức đã đượcBộ Tài chính cấp phép. Nếu vi phạm, tùy theo tính chất, mức độ sẽ bị xử lý hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tổ chức sàn giao dịch tài sản mã hoá cần vốn góp tối thiểu 10.000 tỷ
Nghị định cũng đưa ra những điều kiện khá khắt khe đối với các doanh nghiệp muốn được cấp phép cung cấp dịch vụ tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa (tạm gọi là sàn giao dịch tài sản mã hoá).
Theo đó, doanh nghiệp muốn được cấp phép phải có vốn điều lệ đã góp tối thiểu 10.000 tỷ đồng, toàn bộ bằng VND. Cơ cấu vốn yêu cầu tối thiểu 65% do các tổ chức góp vốn, trong đó trên 35% đến từ ít nhất hai định chế như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, bảo hiểm hoặc doanh nghiệp công nghệ.
Doanh nghiệp cũng bị hạn chế về tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài ở mức tối đa 49%.
Đặc biệt, Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu cao về an ninh, an toàn hệ thống. Các tổ chức cung cấp dịch vụ phải đáp ứng tiêu chuẩn công nghệ thông tin cấp độ 4, có hệ thống giám sát giao dịch, cơ chế phục hồi dữ liệu và quy trình phòng, chống rửa tiền. Tổ chức vi phạm hoặc để xảy ra mất mát tài sản có trách nhiệm bồi thường cho nhà đầu tư.
Theo quy định này, các hoạt động chào bán, giao dịch và thanh toán bắt buộc sử dụng đồng Việt Nam. Về thuế, trước mắt áp dụng theo cơ chế dành cho chứng khoán cho đến khi có quy định riêng biệt.
(Ảnh minh hoạ: VGP)
Một trong những điểm nhấn của khung pháp lý mới là mở đường cho sự tham gia của các ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán,... điều này cũng vô hình trung tạo ưu thế cho nhóm định chế tài chính có tiềm lực mạnh. Hiện có khoảng 21 ngân hàng Việt Nam và 6 công ty chứng khoán đang sở hữu vốn điều lệ trên 10.000 tỷ đồng.
Với lợi thế về vốn, hạ tầng công nghệ, kinh nghiệm quản lý rủi ro và mạng lưới khách hàng rộng, nhóm tổ chức này được xem là “mắt xích” quan trọng trong việc đảm bảo tính an toàn và thanh khoản cho thị trường.
Lý giải về quy định về 5 nhóm ngành góp vốn trong sàn giao dịch tài sản mã hoá tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam (VIF) - Mid-Year Update diễn ra đầu tháng 6, ông Tô Trần Hoà, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết đây là thị trường hoàn toàn mới, cần những nền tảng vững chắc về năng lực tài chính, công nghệ và quản trị.
"5 nhóm tổ chức trên hiện đã có sẵn hệ thống, kinh nghiệm và năng lực cần thiết để hỗ trợ thị trường đi vào vận hành nhanh chóng, không phải mất thêm thời gian thử nghiệm", ông giải thích.
Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. (Ảnh: BTC VIF).
Ở góc độ doanh nghiệp, cũng tại Diễn đàn Đầu Tư Việt Nam, bà Đoàn Mai Hạnh, Giám đốc cao cấp Kinh doanh và tự doanh thị trường tài chính TCBS, nhận định tài sản mã hóa là lĩnh vực mang tính xuyên biên giới, hoạt động liên tục 24/7 và tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ tấn công mạng đến nguy cơ rửa tiền.
Do đó, doanh nghiệp tham gia thị trường không chỉ cần tiềm lực vốn mạnh mà còn phải đầu tư nghiêm túc vào hạ tầng công nghệ, đặc biệt là hệ thống bảo mật. Đây là bài toán đầu tư không nhỏ, đòi hỏi thời gian chuẩn bị và triển khai dài hơi, buộc các doanh nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định tham gia.
Chuyên gia TCBS cũng đánh giá con số vốn đầu tư 10.000 tỷ đồng không phải là một con số nhỏ và làm sao để vừa đảm bảo được câu chuyện vận hành vừa đạt được yêu cầu về hiệu quả kinh tế.
"Việc đầu tư rất nhiều vào một lĩnh vực mà hiệu quả mang lại cũng chưa có gì chắc chắn, trong khi các yêu cầu liên quan đến việc cổ đông góp vốn họ cũng có những đòi hỏi nhất định, thì đó là một bài toán quản lý vốn rất phức tạp", bà Hạnh cho hay.
Cùng với đó, theo bà điều kiện về việc trên 35% cổ đông phải thuộc hai trong năm ngành nghề vừa nêu cũng gây ra một áp lực lớn. Điều này có thể tạo ra áp lực lớn trong việc đạt được sự đồng thuận giữa các nhóm cổ đông, đặc biệt nếu giữa họ tồn tại sự khác biệt về mục tiêu kinh doanh hoặc quan điểm quản trị trong quá trình vận hành doanh nghiệp.
Trên thực tế, ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, nhiều ngân hàng và công ty chứng khoán lớn đã công bố kế hoạch tham gia. Một số tổ chức tài chính cho biết đang chuẩn bị hồ sơ, hạ tầng công nghệ cũng như đội ngũ nhân sự chuyên trách để đáp ứng điều kiện cấp phép.
Chứng khoán SSI được đánh giá là có bước "đi trước đón đầu" khi mở công ty con là CTCP Công nghệ số SSI (SSI Digital - SSID) thành lập năm 2022 với vốn điều lệ 200 tỷ đồng,
Mới đây, SSID và Công ty Quản lý Quỹ SSI đã ký thỏa thuận hợp tác chiến lược với Tether, U2U Network và Amazon Web Services (AWS) nhằm xây dựng hạ tầng tài chính số, blockchain và điện toán đám mây tại Việt Nam. Đây được xem là bước đi quan trọng giúp SSI đón đầu xu hướng số hóa tài chính và chuẩn bị cho sự ra đời của thị trường tài sản mã hóa.
Tại đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025, Chủ tịch Techcombank Hồ Hùng Anh khẳng định tài sản số là một chiến lược quan trọng của ngành tài chính. Ông cho biết nếu cơ hội mở ra và thị trường cho phép, Techcombank sẽ tham gia và có thể sở hữu sàn giao dịch tài sản số.
Đầu tháng 5, CTCP Sàn giao dịch Tài sản mã hóa Techcom (TCEX) ra đời với vốn điều lệ ban đầu là 3 tỷ đồng với trụ sở chính tại Tòa nhà Techcombank, số 6 Quang Trung (Hà Nội). Ông Nguyễn Xuân Minh, Chủ tịch HĐQT TCBS, nắm giữ 89% cổ phần, đồng thời đảm nhiệm vị trí Tổng giám đốc kiêm Người đại diện pháp luật của TCEX. TCBS nắm 9,9% vốn, CTCP Quản lý Quỹ Kỹ Thương nắm 1,1%.
Ngày 26/8, Chứng khoán VIX cũng góp vốn thành lập CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hoá VIX (VIXEX) cùng hai cổ đông tổ chức khác. Cụ thể, VIX góp 150 tỷ đồng, chiếm 15% vốn; CTCP FTG Việt Nam góp 645 tỷ đồng, chiếm 64,5%; và CTCP Máy tính – Truyền thông – Điều khiển 3C góp 205 tỷ đồng, chiếm 20,5%.
Công ty có trụ sở tại tầng 22, số 52 phố Lê Đại Hành, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội, cùng địa chỉ với CTCP Chứng khoán VIX.
Mới đây nhất, VPBank cho biết đang hoàn tất các thủ tục cuối cùng để tham gia thí điểm triển khai sàn giao dịch tài sản mã hóa.
Theo đó, CTCP Chứng khoán VPBank (VPBankS) - công ty con của nhà băng này sẽ giữ vai trò dẫn dắt trong dự án sàn tài sản mã hóa của ngân hàng. Để triển khai, ngân hàng cho biết sẽ huy động các chuyên gia blockchain, tài chính, an ninh mạng cùng các đơn vị tư vấn hàng đầu để triển khai dự án.
Trước VPBank, vào hồi tháng 8, Ngân hàng Quân đội (MB) ký biên bản ghi nhớ với Tập đoàn Dunamu, đơn vị vận hành sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất Hàn Quốc Upbit, cũng là sàn giao dịch lớn thứ ba trên thế giới, để triển khai sàn giao dịch mã hóa tại Việt Nam.
Theo thỏa thuận, Dunamu sẽ hỗ trợ MB thành lập một sàn giao dịch tiền mã hoá tại Việt Nam, cũng như thiết lập các khuôn khổ pháp lý liên quan đến tài sản ảo. Dunamu cũng cho biết sẽ cung cấp các công nghệ khác nhau hiện đang được sử dụng trong sàn giao dịch tiền điện tử Upbit cùng với các chuyên gia về xây dựng cơ sở hạ tầng và quản lý nguồn nhân lực.
Khác với VPBank, Techcombank hay MB, BIDV là "ông lớn" có tiết lộ thông tin về việc tham gia thị trường tài sản mã hoá. Chia sẻ với đại hội đồng cổ đông tháng 4, Tổng Giám đốc Lê Ngọc Lâm khẳng định BIDV sẽ đồng hành cùng các bộ, ngành trong việc triển khai chính sách, song không có kế hoạch lập sàn giao dịch tài sản số. Thay vào đó, ngân hàng sẽ tham gia thị trường với vai trò hỗ trợ thanh toán, tương tự như đã làm trên thị trường chứng khoán.
Sự xuất hiện của hành lang pháp lý mới, cùng động thái từ các ngân hàng lớn, đang mở ra giai đoạn phát triển mới cho thị trường tài sản số tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc tham gia sâu vào lĩnh vực này đòi hỏi sự thận trọng và chiến lược dài hạn, để vừa khai thác cơ hội, vừa kiểm soát được những rủi ro tiềm ẩn.
Khung pháp lý thí điểm được kỳ vọng trở thành cú hích lớn cho sự phát triển của hệ sinh thái tài chính số tại Việt Nam. Theo giới phân tích, nếu triển khai hiệu quả, những tài sản mã hóa cũng có thể xuất khẩu ra thế giới, có thể mang được USD về cho người Việt Nam. Tuy nhiên, con đường để thị trường tài sản mã hoá trở thành kênh đầu tư chính thức còn nhiều chông gai.
Theo bà Đoàn Mai Hạnh, sức hấp dẫn của tài sản mã hóa tại Việt Nam là không thể phủ nhận, đặc biệt với thế hệ nhà đầu tư trẻ, nhạy bén với công nghệ. Tuy nhiên, bà cho biết việc phát triển thị trường này cần dựa trên quan điểm đầu tư bền vững, không khuyến khích đầu cơ hoặc đổ xô theo hiệu ứng thị trường.
Bà Hạnh nhấn mạnh vai trò của công cụ dữ liệu, minh bạch thông tin và giáo dục nhà đầu tư. "Tài sản số nếu được tổ chức trong hệ thống có kiểm soát, minh bạch và đồng bộ thì hoàn toàn có thể trở thành một phần trong danh mục đầu tư của nhà đầu tư tổ chức," bà nhận định.
Ông Lê Bảo Nguyên (trái) và ông Hồ Hữu Tuấn Hiếu (phải). (Ảnh chụp màn hình).
Tại chương trình Café Cùng Chứng Special ngày 17/7, ông Lê Bảo Nguyên, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ số SSI (SSID) nhấn mạnh nhà đầu tư F0 cần hiểu rõ đặc điểm thị trường tài sản số cũng như các rủi ro liên quan. Việc kỳ vọng lợi nhuận cao thường đồng nghĩa với mức độ rủi ro lớn.
Ông khuyến nghị nên tìm hiểu kỹ về dự án, đội ngũ phát triển và mục tiêu vận hành trước khi tham gia. Với các loại tài sản phổ biến như Bitcoin, Ethereum, nhà đầu tư có thể xem xét theo hướng tích trữ dài hạn.
Tuy vậy, ông cho rằng nhiều nhà đầu tư mới hiện nay chưa nắm rõ sản phẩm mà họ đang mua. Việc xác định mục tiêu – đầu tư dài hạn hay giao dịch ngắn hạn – là yếu tố quan trọng cần làm rõ từ đầu.
Ông Hồ Hữu Tuấn Hiếu, Chuyên gia chiến lược đầu tư SSI Research, nhận định tâm lý đầu tư mang tính đầu cơ vẫn tồn tại ở cả hai thị trường. Nhiều nhà đầu tư ưa chuộng tài sản có biến động mạnh thay vì lựa chọn nắm giữ dài hạn các sản phẩm nền tảng tốt.
"Trên thị trường chứng khoán, không ít người đầu tư vào cổ phiếu nhưng chưa hiểu rõ hoạt động của doanh nghiệp; trong thị trường tài sản số, tình trạng này cũng lặp lại", ông Hiếu nhấn mạnh.
Việc ban hành Nghị quyết 05/2025 không chỉ đơn thuần mở ra một thị trường mới, mà còn thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc đi trước đón đầu xu hướng tài chính số toàn cầu.
Với khung pháp lý thận trọng, sự tham gia của các ngân hàng lớn và tiềm năng vốn ngoại dồi dào, đây có thể là bước đệm quan trọng để Việt Nam định vị mình trong kỷ nguyên tài sản số. Tuy nhiên, để biến cơ hội thành hiện thực, yếu tố then chốt vẫn nằm ở việc triển khai quyết liệt, giám sát chặt chẽ và bảo vệ tối đa quyền lợi của nhà đầu tư
