Ngày 9/9, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa trong thời hạn 5 năm.Việc thành lập sàn giao dịch tài sản số chính thức tại Việt Nam đang bước vào giai đoạn thử nghiệm với những yêu cầu khắt khe về vốn và công nghệ.

Theo quy định mới, doanh nghiệp muốn được cấp phép cung cấp dịch vụ tổ chức thị trường giao dịch tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ đã góp tối thiểu 10.000 tỷ đồng, đội ngũ nhân sự chuyên môn cao cùng hệ thống công nghệ an toàn, đáp ứng tiêu chuẩn bảo mật.

Giới phân tích cho rằng đây là bước đi quan trọng nhằm thiết lập khung pháp lý và môi trường giao dịch minh bạch, bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu những điều kiện này đã đủ để lựa chọn doanh nghiệp uy tín và đủ sức cạnh tranh với các sàn quốc tế hay chưa?

Điều kiện khắt khe để sàng lọc

Phát biểu tại Talkshow "Hoàn thiện khung pháp lý cho thị trường tài sản mã hóa" do Báo Người Lao Động tổ chức sáng 19/9, Luật sư Phan Vũ Tuấn - Trưởng Văn Phòng Văn phòng Luật sư Phan Law Vietnam, nhận định các yêu cầu hiện tại mới chỉ là bước khởi đầu trong giai đoạn thử nghiệm, bởi Việt Nam chưa từng có mô hình sàn giao dịch tiền số như vậy trước đây.

Theo ông Tuấn, những quy định này được xây dựng trên cơ sở tham khảo ý kiến từ nhiều chuyên gia, kinh nghiệm quốc tế và cả cách thức vận hành của thị trường chứng khoán trong nước.

Luật sư cho rằng ở giai đoạn này, các điều kiện hiện hành có thể xem là cơ bản nhất. Trong quá trình triển khai, có thể sẽ cần điều chỉnh, bổ sung hoặc cắt giảm một số yêu cầu nhất định. Tuy nhiên, trong giai đoạn thử nghiệm, việc đặt ra các tiêu chí khắt khe là cần thiết để đảm bảo tính an toàn.

Ông nhấn mạnh có nhiều yếu tố quyết định đến uy tín của một sàn giao dịch. Để đảm bảo hoạt động hiệu quả và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, không chỉ dừng lại ở yêu cầu về vốn pháp định hay các điều kiện kỹ thuật.

Một trong những yếu tố mà nhà đầu tư quan tâm hàng đầu khi tham gia là tính bảo mật. Điều này bao gồm bảo mật thông tin, bảo mật giao dịch và đảm bảo tài sản không bị mất mát.

Bên cạnh đó, là phải có cơ chế ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật như rửa tiền, tài trợ khủng bố, đồng thời bảo đảm hệ thống tài chính quốc gia vận hành ổn định và quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư được bảo vệ.

Luật sư đánh giá giai đoạn thử nghiệm này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và cần được triển khai một cách chắc chắn, vì sẽ có nhiều biến số và rủi ro chưa thể lường trước. Do đó, việc yêu cầu các đơn vị tham gia đáp ứng đầy đủ, thậm chí ở mức cao nhất các điều kiện khắt khe ngay từ đầu là điều cần thiết để hình thành một sàn giao dịch tiền số uy tín và an toàn tại Việt Nam.

Đồng quan điểm, ông Lê Hữu Quang Vinh, Giám đốc phát triển Viction – công ty blockchain của Việt Nam cho rằng để đánh giá uy tín của một doanh nghiệp trong lĩnh vực sàn giao dịch tiền số cần xem xét nhiều yếu tố.

Theo chuyên gia, vốn điều lệ là một yếu tố hợp lý để cơ quan quản lý xem xét, đánh giá mức độ uy tín của doanh nghiệp trước khi cấp phép hoạt động. Ông cho rằng với quy định về vốn tối thiểu hiện nay, mức này đảm bảo an toàn, thậm chí có thể coi là “quá an toàn”.

So sánh với nhiều thị trường khác, con số này cao gấp nhiều lần, có nơi lên đến 10 lần hoặc vài chục lần tùy từng quốc gia. Mặc dù khá cao, nhưng trong bối cảnh Việt Nam đang ưu tiên sự an toàn cho nhà đầu tư và muốn xây dựng cơ chế quản lý chặt chẽ, mức vốn này được xem là phù hợp trước mắt.

Về khả năng cạnh tranh với các sàn giao dịch quốc tế, chuyên gia cho rằng vấn đề này phụ thuộc nhiều vào khung pháp lý chung. Hiện vẫn còn một số quy định trong nghị quyếtphần nào hạn chế khả năng của các doanh nghiệp trong việc cung cấp sản phẩm, dịch vụ tốt nhất cho nhà đầu tư.

Ông lấy ví dụ, để một sàn giao dịch hoạt động trơn tru và mang đến trải nghiệm tốt nhất cho người dùng, không chỉ đơn vị vận hành sàn mà cả các doanh nghiệp trung gian, cung cấp dịch vụ hỗ trợ cũng đóng vai trò quan trọng.

Nếu khung pháp lý chưa rõ ràng, các đơn vị trung gian sẽ không thể tham gia cung cấp dịch vụ cho sàn, dẫn đến hạn chế về chất lượng vận hành và trải nghiệm người dùng. Khi đó, các sàn giao dịch trong nước khó có thể cạnh tranh với các sàn quốc tế.

Các biện pháp thu hút nhà đầu tư

Bàn về cách thức thuyết phục nhà đầu tư đang giao dịch trên sàn quốc tế chuyển tài sản về sàn nội địa. Theo ông Vinh, sàn trong nước cần cung cấp dịch vụ vượt trội và có chính sách bảo đảm rõ ràng, quyền lợi hợp lý cho nhà đầu tư. Bên cạnh đó, yêu cầu vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng để thành lập sàn cũng phần nào tạo dựng niềm tin cho nhà đầu tư.

Tuy nhiên, điều quan trọng hơn là phải có quy định rõ ràng. Ông dẫn ví dụ về cơ chế đền bù, nhà đầu tư cần biết cụ thể nếu bị mất bao nhiêu tài sản thì sẽ được bồi thường bao nhiêu. Những cam kết cụ thể như vậy sẽ giúp củng cố niềm tin, từ đó khuyến khích nhà đầu tư đưa tài sản về các sàn giao dịch trong nước.

Thực tế, giao dịch trên sàn quốc tế hiện nay phần lớn phụ thuộc vào thiện chí và khả năng của đơn vị vận hành. Nhiều trường hợp, sàn không đủ năng lực hoặc không có trách nhiệm trong việc đền bù thiệt hại cho nhà đầu tư khi xảy ra sự cố, như bị hack.

Trong khi đó, nếu tại Việt Nam xây dựng được cơ chế bảo vệ rõ ràng, minh bạch và đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư, đây sẽ là yếu tố quan trọng để thu hút dòng tiền quay trở về các sàn giao dịch tập trung trong nước.

Ở góc độ nhà đầu tư, ông Phạm Duy Đông – nhà sáng lập Saigontradecoin, cho rằng để thu hút dòng vốn trở về các sàn giao dịch trong nước, cần tập trung vào bốn yếu tố then chốt.

Thứ nhất là bảo mật. Sàn giao dịch phải đảm bảo an toàn tuyệt đối cho tài sản của nhà đầu tư. Khi xảy ra sự cố, cần có cơ chế xử lý minh bạch, rõ ràng, giúp nhà đầu tư yên tâm rằng tài sản sẽ được bảo vệ và bồi thường thỏa đáng.

Thứ hai là tính thanh khoản. Nhà đầu tư cần có khả năng mua bán ngay lập tức với khối lượng giao dịch đủ lớn. Nếu thanh khoản kém, dù có quy định ép buộc, nhà đầu tư cũng sẽ không chuyển tài sản về sàn nội địa, thậm chí dừng giao dịch vì không thể thực hiện mua bán kịp thời.

Thứ ba là dịch vụ chăm sóc khách hàng. Khi phát sinh sự cố hoặc nhầm lẫn trong giao dịch, sàn cần có đội ngũ hỗ trợ nhanh chóng và kịp thời. Ông Đông lấy ví dụ, trong trường hợp nhà đầu tư chuyển tiền nhầm “chain”, nếu không được hỗ trợ, số tiền lớn có thể mất hoàn toàn. Ngược lại, nếu dịch vụ chăm sóc khách hàng tốt, nhà đầu tư sẵn sàng bỏ qua một số lỗi nhỏ khác.

Thứ tư là sự đa dạng sản phẩm. Một sàn giao dịch với nhiều loại sản phẩm sẽ mang đến cho nhà đầu tư thêm cơ hội giao dịch, đồng thời khuyến khích họ chuyển tài sản về để tận dụng các lựa chọn phong phú hơn.

Ông Đông nhấn mạnh, nếu các sàn nội địa cung cấp dịch vụ vượt trội hơn so với sàn quốc tế, nhà đầu tư sẽ tự nguyện lựa chọn giao dịch trong nước mà không cần đến các biện pháp ép buộc.