Kể từ năm 1965, cổ phiếu của tập đoàn Berkshire Hathaway do huyền thoại đầu tư Warren Buffett dẫn dắt đã ghi nhận tỷ suất sinh lời kép hàng năm là 19,9% - gần gấp đôi chỉ số S&P 500 trong cùng giai đoạn.

Khác với nhiều nhà quản lý quỹ nổi tiếng trên Phố Wall, Buffett thường giao dịch thăng hoa trong giai đoạn thị trường chứng khoán lao dốc bằng cách áp dụng một chiến lược đơn giản mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng có thể làm theo.

Chiến lược đó chính là mua các cổ phiếu chất lượng với giá chiết khấu khi những nhà đầu tư khác bán tháo trong cơn hoảng loạn.

Bên dưới đây, người viết sẽ phân tích các nguyên tắc đầu tư đã giúp Chủ tịch kiêm CEO Berkshire Hathaway thành công qua vô số cuộc khủng hoảng trên thị trường chứng khoán.

Nguyên tắc 1: Giữ bình tình và tránh bán tháo trong hoảng loạn

“Nhà hiền triết xứ Omaha” thường nhấn mạnh rằng “thị trường chứng khoán được thiết kế để chuyển tiền từ những tay chơi chủ động sang người kiên nhẫn”.

Ông cảnh báo nhà đầu tư không nên đưa ra quyết định dựa trên cảm xúc trong lúc thị trường trượt dốc, vì bán tháo trong cơn hoảng loạn thường dẫn đến những khoản lỗ lớn.

Nhìn vào hiệu suất dài hạn của S&P 500, ta có thể thấy tại sao Buffett nghĩ như vậy. Bất chấp vô số đợt bán tháo, suy thoái kinh tế và khủng hoảng địa chính trị, 100 USD đầu tư vào cổ phiếu vào năm 1928 bây giờ sẽ trị giá khoảng 982.000 USD.

Nguyên tắc 2: “Hãy sợ hãi khi người khác tham lam và tham lam khi người khác sợ hãi”

Một trong những câu nói nổi tiếng và được nhà đầu tư nhắc lại nhiều nhất của Buffett là “Hãy sợ hãi khi người khác tham lam và tham lam khi người khác sợ hãi”.

Đây không chỉ là một lối chơi chữ khéo léo, mà còn là chiến lược chủ chốt trong hành trình làm giàu của huyền thoại đầu tư 95 tuổi. Trong khi hầu hết nhà đầu tư cố tìm lối thoát khi thị trường sụp đổ, Buffett lại gom cổ phiếu.

Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, khi cổ phiếu ngân hàng lao dốc không phanh và nhiều người dự đoán hệ thống tài chính sẽ sụp đổ, Buffett đã đầu tư 5 tỷ USD vào Goldman Sachs.

Theo thoả thuận đó, Berkshire có thể mua cổ phiếu ưu đãi với tỷ suất cổ tức 10% và chứng quyền để mua cổ phiếu phổ thông. Cuối cùng, thoả thuận đã mang về cho tập đoàn của Buffett hơn 3 tỷ USD lợi nhuận.

Nguyên tắc 3: Tập trung vào các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp

Buffett có một bài kiểm tra đơn giản khi thị trường cắm đầu: Liệu giá cổ phiếu giảm 30% có làm thay đổi số lượng Coca Cola mà mọi người sẽ uống trong năm tới hay không?

Hay, liệu cổ phiếu rơi tự do có ảnh hưởng đến số lượng người dùng thẻ American Express hay không? Nếu câu trả lời là không, thì giá trị nội tại của doanh nghiệp vẫn còn nguyên vẹn bất chấp đánh giá nhất thời của thị trường.

Khoản đầu tư của Berkshire vào tờ Washington Post là một ví dụ. Năm 1973, trong một đợt suy thoái nghiêm trọng của thị trường, Buffett đã mua cổ phiếu ở mức chiết khấu khá sâu so với giá trị nội tại mà ông tính toán được.

Giá cổ phiếu của Washington Post sau đó thậm chí còn tụt mạnh hơn, nhưng Buffett không hề nản lòng bởi ông hiểu sức mạnh cơ bản của doanh nghiệp này không được phản ánh vào giá cổ phiếu.

Sự kiên nhẫn của nhà đầu tư huyền thoại đã được đền đáp. Khoản đầu tư 10,6 triệu USD của Berkshire vào Washington Post đã tăng vọt lên hơn 200 triệu USD vào năm 1985, đạt tỷ suất sinh lời gần 1.900%.

Đây chẳng phải trò gian lận đầu tư nào, mà chỉ đơn giản là Buffett nhận ra thị trường biến động thường định giá sai các doanh nghiệp chất lượng.

Nguyên tắc 4: Đừng cố đoán trước thị trường

Buffett không khuyến khích nhà đầu tư cố gắng dự đoán các diễn biến thị trường vì ông coi đây là trò chơi của kẻ ngốc. Thay vào đó, ông nắm giữ cổ phiếu trong dài hạn.

Coca Cola và American Express là hai ví dụ cho nguyên tắc này. “Nhà hiền triết xứ Omaha” đã nắm giữ cổ phiếu Coca Cola trong 36 năm và cổ phiếu American Express từ những năm 1960.

Kết quả, cả hai cổ phiếu đều mang lại lợi nhuận tốt cho Berkshire theo thời gian (bao gồm cả cổ tức), đồng thời trở thành hai cái tên hàng đầu trong danh mục đầu tư của tập đoàn.

Nguyên tắc 5: Trữ tiền mặt chờ cơ hội

Trong khi hầu hết các cố vấn tài chính khuyên nhà đầu tư nên rót toàn bộ vốn vào thị trường, Buffett lại nhìn nhận tiền mặt theo một cách khác. Ông coi đó là một “vũ khí tài chính” cho những cơ hội hứa hẹn.

Núi tiền mặt khổng lồ của Berkshire - đạt hơn 344 tỷ USD vào cuối quý II năm nay - đã trở thành vũ khí bí mật của Buffett trong các cuộc khủng hoảng, giúp ông mua cổ phiếu và thâu tóm doanh nghiệp kịp thời.

Năm 2010, sau khi triển khai hàng tỷ USD trong cuộc khủng hoảng tài chính trước đó, Buffett đã chính thức hoá chiến lược này trong thư gửi cổ đông Berkshire. Ông cam kết duy trì ít nhất 10 tỷ USD dự trữ tiền mặt cho Berkshire.

Và mỗi khi lượng tiền mặt của Berkshire phình to, giới quan sát sẽ cố gắng theo dõi xem Buffett đang muốn gom mua thứ gì.