Ngày 23/12, Central Retail (CRC) chính thức công bố chuyển nhượng toàn bộ vốn tại đơn vị sở hữu hệ thống Nguyễn Kim cho PICO Holdings. Thương vụ có giá trị 36 triệu USD (khoảng 948 tỷ đồng), đánh dấu sự rút lui của đại gia bán lẻ Thái Lan sau đúng một thập kỷ thâm nhập sâu vào thị trường điện máy Việt Nam.

Từ vị thế “vua” thị trường đến sự suy thoái

Lùi lại thời điểm năm 2010, theo khảo sát của Nielsen, có đến 99% người tiêu dùng bình chọn Nguyễn Kim là nhà bán lẻ điện máy số 1 tại Việt Nam. 

Đến năm 2015, khi Central Retail bắt đầu rót vốn mua 49% cổ phần, Nguyễn Kim vẫn giữ ngôi vương với 12% thị phần, xếp trên Điện Máy Xanh (8%) và Điện Máy Chợ Lớn (7,5%). Khi đó, doanh thu của chuỗi đạt khoảng 8.778 tỷ đồng, gần gấp đôi doanh thu 4.400 tỷ đồng của Điện Máy Xanh.

Năm 2020, người Thái hoàn tất thâu tóm 100% cổ phần Nguyễn Kim. Tuy nhiên, sau 10 năm với tổng số tiền đầu tư hơn 200 triệu USD, mức giá thoái vốn 36 triệu USD hiện nay chỉ bằng khoảng 1/6 khoản đầu tư ban đầu. 

Central Retail dự kiến hạch toán khoản lỗ do suy giảm giá trị tài sản một lần và phi tiền mặt khoảng 187 triệu USD (tương đương 5.900 triệu Baht) vào quý IV/2025.

Báo cáo tài chính của CRC ghi nhận doanh thu mảng điện máy tại Việt Nam trong 9 tháng đầu năm 2024 đạt 4.747 triệu Baht, nhưng đến 9 tháng đầu năm 2025 đã giảm xuống còn 3.880 triệu Baht, tương đương mức sụt giảm 18,3%.

Về quy mô mạng lưới, tính đến cuối năm 2024, Nguyễn Kim chỉ còn duy trì 49 cửa hàng sau khi đóng cửa các điểm bán không hiệu quả.

Áp lực từ sự trỗi dậy của các đối thủ nội địa

Nhìn lại lịch sử, năm 2015 là thời điểm Nguyễn Kim ở đỉnh cao phong độ với 21 trung tâm mua sắm quy mô lớn, gấp đôi doanh thu của Điện Máy Xanh khi đó. Tuy nhiên, mô hình đại siêu thị diện tích lớn của Nguyễn Kim dần bộc lộ sự thiếu linh hoạt trong việc mở rộng độ phủ so với các mô hình cửa hàng nhỏ gọn. 

Đến cuối năm 2024, hệ thống này chỉ còn duy trì 49 cửa hàng sau khi đóng cửa hàng loạt điểm bán không hiệu quả. Sự sụt giảm về số lượng điểm tiếp xúc khách hàng đã khiến Nguyễn Kim hoàn toàn lép vế trước mạng lưới phủ rộng khắp các khu dân cư của các đối thủ nội địa.

Trong khi Nguyễn Kim loay hoay với việc tái cấu trúc, các đối thủ trong nước đã nhanh chóng tận dụng thời cơ để chiếm lĩnh thị trường. 

Điện Máy Xanh, từ mức 8% thị phần năm 2015, đã tăng tốc mở rộng lên 250 siêu thị vào năm 2016 để chiếm 16% thị phần và tiếp tục chạm ngưỡng 30% vào năm 2017. Tính đến 9 tháng đầu năm 2025, chuỗi này ghi nhận doanh thu đạt 50.365 tỷ đồng, gấp 15 lần so với mức doanh thu ước tính 3.282 tỷ đồng của Nguyễn Kim. Với mạng lưới hơn 2.000 cửa hàng, khoảng cách về doanh thu và quy mô giữa đơn vị dẫn đầu và Nguyễn Kim là một cách biệt mênh mông.

Một cái tên khác là FPT Shop cũng ghi nhận sự chuyển dịch mạnh mẽ để chia lại miếng bánh thị phần. Từ một chuỗi chuyên về thiết bị kỹ thuật số, FPT Shop đã đặt trọng tâm hơn vào mảng điện máy gia dụng từ năm 2022. Tính đến giữa năm 2023, hệ thống này đã thiết lập được 585 điểm bán hàng gia dụng trên tổng số 800 cửa hàng FPT Shop, đóng góp gần 54% tổng doanh thu của công ty mẹ FPT Retail. 

Trong bối cảnh sức mua chung suy giảm, nhờ nguồn thu mới từ mảng điện máy, doanh thu 9 tháng đầu năm 2025 của FPT Shop vẫn ghi nhận mức tăng trưởng 6%, đạt 11.551 tỷ đồng. Sự linh hoạt trong việc thay đổi cơ cấu sản phẩm và tận dụng nền tảng bán lẻ công nghệ có sẵn đã giúp các doanh nghiệp này tạo ra áp lực cạnh tranh gay gắt, đẩy những mô hình truyền thống diện tích lớn vào thế khó.

Bối cảnh chung: Miếng bánh khó nuốt cho toàn ngành

Sự rút lui của người Thái tại Nguyễn Kim không chỉ là câu chuyện riêng lẻ mà còn phản ánh bức tranh khó khăn chung của ngành bán lẻ điện máy. Ngay cả đơn vị đang nắm giữ thị phần lớn nhất là Điện Máy Xanh cũng phải đối mặt với giai đoạn kinh doanh thấp điểm nhất trong 3 năm trở lại đây. 

Cuối năm 2023, hệ thống này đã thực hiện chiến lược “giảm lượng - tăng chất” và chấp nhận đóng gần 100 cửa hàng. Tỷ trọng đóng góp doanh thu của Điện Máy Xanh vào công ty mẹ Thế Giới Di Động giảm từ 51,7% năm 2022 xuống còn 46,7% vào cuối năm 2023. 

Xét riêng từng ngành hàng, doanh số điện thoại, máy tính xách tay và gia dụng giảm từ 10% đến 20%, trong khi các mặt hàng như tivi, máy tính bảng giảm mạnh tới 30% so với năm trước, theo báo cáo của Vietdata công bố năm 2024.

Tình trạng vắng bóng khách hàng không chỉ diễn ra tại các cửa hàng vật lý mà còn thể hiện qua các con số tài chính tăng trưởng âm hoặc đi ngang của nhiều hệ thống khác. 

Tại khu vực miền Bắc, chuỗi MediaMart dù có 349 cửa hàng nhưng tốc độ tăng trưởng doanh thu giai đoạn 2020-2021 chỉ đạt hơn 1% và có xu hướng giảm từ cuối năm 2022. Hệ thống Điện máy HC với hơn 43 cửa hàng cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng chỉ đạt 2% trong giai đoạn 2021-2022, thấp hơn nhiều so với các giai đoạn trước đó. 

Tương tự, Điện máy Chợ Lớn dù mở rộng thêm 98 chi nhánh nhưng tốc độ tăng trưởng doanh thu cũng chỉ dừng lại ở mức 2% vào cuối năm 2022.

Riêng hệ thống Pico - đơn vị vừa mua lại Nguyễn Kim - cũng đang trong giai đoạn kinh doanh không mấy khả quan. Doanh thu của Pico giảm liên tục từ mức 1.003 tỷ đồng năm 2022 xuống còn 704 tỷ đồng vào năm 2023. Số lượng siêu thị của chuỗi này cũng thu hẹp từ 24 điểm xuống còn 10 điểm trên hệ thống website chính thức. Tháng 3/2024, Pico điều chỉnh giảm vốn điều lệ từ 200 tỷ đồng xuống còn 100 tỷ đồng.

Sự chuyển dịch trong thói quen tiêu dùng cũng là yếu tố then chốt làm thay đổi cục diện ngành. Báo cáo thị trường thương mại điện tử của Metric năm 2024 ghi nhận doanh thu ngành hàng điện tử trên các nền tảng trực tuyến tăng trưởng tới 41%. 

Việc người tiêu dùng ưu tiên mua sắm online đã tạo áp lực kép lên các chuỗi bán lẻ truyền thống đang phải chịu chi phí mặt bằng và vận hành rất lớn. 

Điều này giải thích cho quyết định của Central Retail khi chọn rút khỏi mảng điện máy để tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực cốt lõi đang tăng trưởng dương là Thực phẩm và Bất động sản. Miếng bánh bán lẻ điện máy từng rất hấp dẫn cách đây 10 năm nay đã trở thành một thách thức lớn về lợi nhuận đối với bất kỳ nhà đầu tư nào.