Nguy cơ suy thoái cận kề

Ông Steve Eisman, nhà bán khống được khắc họa trong cuốn sách nổi tiếng “The Big Short”, dự đoán nền kinh tế Mỹ và thị trường chứng khoán sẽ thăng hoa nếu chính quyền Tổng thống Donald Trump đạt được thỏa thuận “đình chiến” với các đối tác thương mại. Song, nếu điều đó không xảy ra, rất có thể “một cuộc suy thoái toàn cầu” sẽ xuất hiện. 

Trong cuộc phỏng vấn với CNBC hôm 17/6, ông Eisman chia sẻ quan điểm: “Tôi cho rằng hiện nay, thuế quan và nguy cơ chiến tranh thương mại là rủi ro lớn duy nhất với thị trường.

Chỉ một trong hai tình huống có thể xảy ra, đó là chiến tranh thương mại bùng nổ hoặc không bùng nổ - hoàn toàn không có chỗ cho kịch bản 'nước đôi' nào. Bản thân tôi không thể đánh giá tình huống nào có nhiều khả năng thành hiện thực hơn”.

Các quyết định thuế quan thất thường của ông Trump đã làm tổn thương tâm lý của người tiêu dùng lẫn nhà đầu tư.

Người dân Mỹ đã cắt giảm mạnh chi tiêu trong tháng 5 vì thuế quan, theo tín hiệu từ doanh số bán lẻ. Trong khi đó, nhà đầu tư coi thuế quan là mối đe dọa với nền kinh tế toàn cầu, giống như quan điểm của ông Eisman.

Khảo sát các nhà quản lý quỹ toàn cầu mà Bank of America công bố trong tuần này cho thấy 47% trong số 222 những người tham gia khảo sát đánh giá “rủi ro đuôi” lớn nhất với thị trường là một cuộc suy thoái toàn cầu xảy ra vì thuế quan.

Trong lĩnh vực đầu tư, rủi ro đuôi là một dạng rủi ro của danh mục, có xác suất thành hiện thực nhỏ nhưng có ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận.

Nỗi lo suy thoái đã dịu bớt sau khi Mỹ đạt thỏa thuận thương mại với Anh và quyết định “đình chiến” với Trung Quốc.

Vào cuối tháng 5, JP Morgan Research đã hạ xác suất Mỹ và thế giới gặp suy thoái từ 60% xuống 40%, với lý do căng thẳng thương mại hạ nhiệt nhờ Mỹ - Trung đạt thỏa thuận tạm thời. Tuy nhiên, Mỹ chưa giải quyết được các bất đồng thương mại với Liên minh châu Âu trước hạn chót 9/7.

Ông Eisman chỉ ra điểm tương đồng giữa môi trường thương mại sóng gió hiện nay và giai đoạn ngay trước Chiến tranh Thế giới thứ nhất.

Trong một thập kỷ trước khi cuộc chiến này bùng nổ, các quốc gia đã ký một loạt hiệp ước nhằm giải quyết những xung đột mang tính khu vực, nhưng cuối cùng chúng đã tạo ra hai khối liên minh lớn, đối lập nhau.

Vị tỷ phú chỉ ra: “Không nước nào muốn Chiến tranh Thế giới thứ nhất xảy ra, nhưng hiệp ước đối ứng giữa các nước rốt cuộc lại gây họa. Ngày nay, tôi vẫn nghĩ không quốc gia nào mong đợi chiến tranh thương mại, nhưng chúng ta vẫn phải tính đến khả năng này”.

Thỏa thuận Mỹ - Trung không phải điều quan trọng duy nhất

Tuy thế giới đổ dồn sự chú ý vào các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Eisman cho rằng quá trình củng cố quan hệ thương mại Mỹ - Âu "thú vị hơn".

Liên minh châu Âu (EU) phải tìm ra cách cân bằng giữa lập trường của 27 quốc gia thành viên, do đó quá trình đàm phán với Mỹ sẽ rất phức tạp. Ông Eisman ví von: “Đàm phán với châu Âu giống như việc bắt một đàn mèo đi thành hàng”.

Ông Trump từng chỉ trích EU sinh ra là để “lợi dụng” Mỹ và đe dọa sẽ áp thuế quan 50% lên khối này. Nhà Trắng đang cố gây áp lực buộc EU nới lỏng các quy định công nghệ mà ông Trump cho là cản trở tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp Mỹ.

Tổng thống Mỹ cũng phản đối thuế VAT, ông coi loại thuế này là một rào cản thương mại, gây áp lực tài chính lên những doanh nghiệp Mỹ cố xuất khẩu sang châu Âu.

Gần đây, chủ nhân Nhà Trắng báo hiệu rằng ông vẫn chưa hài lòng với các đề xuất của EU. Ông nói với các phóng viên vào ngày 17/6: “Hai bên đang thảo luận, nhưng tôi cảm thấy EU vẫn chưa đưa ra thỏa thuận hợp lý”.

Ông Wilbur Ross, Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, cảnh báo có thể Nhà Trắng đang trở nên tự mãn sau khi thỏa thuận thành công với Anh và Trung Quốc. Ông lo ngại Mỹ đang đẩy các đồng minh châu Âu ra xa.

Ông Ross chia sẻ với tờ Fortune vào tuần trước: “Nếu chính quyền ông Trump trở nên quá tự mãn với những gì đã đạt được, họ có thể đưa ra các đòi hỏi quá lớn, khiến các nước khác không thể chấp nhận được. Mỹ nên đặt mục tiêu là giúp các nước châu Âu trở nên mạnh mẽ hơn và duy trì sự gắn bó với châu Âu”