Các tín hiệu đáng chú ý

Đa số các nhà kinh tế được CNBC khảo sát dự kiến Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) sẽ tăng lãi suất 25 điểm cơ bản (bps) trong tuần này. Nếu thực tế diễn ra đúng như dự đoán, lãi suất chính sách của BoJ sẽ được nâng lên thành 0,5%, mức cao nhất kể từ năm 2008.

18 trong số 19 nhà kinh tế tham gia khảo sát nhận định Nhật Bản sắp tăng lãi suất, nguyên nhân chủ yếu là sự thay đổi trong những bình luận gần đây của các quan chức hàng đầu BoJ. Khảo sát được tiến hành từ ngày 15 đến 20/1.

Bình luận công khai của Thống đốc Kazuo Ueda và bài phát biểu của Phó Thống đốc Ryozo Himino tới các lãnh đạo doanh nghiệp vào tuần trước báo hiệu rằng BoJ sẵn sàng tăng lãi suất.

Hôm 16/1, ông Ueda cho biết BoJ sẽ tăng lãi suất nếu “nền kinh tế và giá cả” tiếp tục cải thiện, theo đưa tin từ Reuters.

Trong khi đó, ông Himono tiết lộ BoJ sẽ thảo luận việc tăng lãi suất tại cuộc họp diễn ra trong hai ngày 23 - 24/1. Ông nói thêm rằng việc duy trì lãi suất thực ở mức âm khi Nhật Bản đã khắc phục được các yếu tố giảm phát sẽ là điều “bất bình thường”. 

Lạm phát lõi ở Nhật Bản đã ngang bằng hoặc cao hơn mức mục tiêu 2% của BoJ trong 32 tháng liên tiếp. Trong năm 2024, các công đoàn ở Nhật Bản cũng đàm phán thành công mức tăng lương cao nhất trong 33 năm.

Ông Uichiro Nozaki, nhà kinh tế tại Nomura Securities, mô tả bài phát biểu của ông Himino là “chất xúc tác lớn” dẫn đến dự báo về một đợt tăng lãi suất. Vị chuyên gia giải thích: “Từ bình luận của hai ông Himino và Ueda, chúng tôi nhận thấy BoJ đã trở nên tự tin hơn”.

Một số nhà kinh tế lưu ý rủi ro chính tới dự báo BoJ tăng lãi suất là các chính sách khó lường của tân Tổng thống Mỹ Donald Trump và ảnh hưởng tiềm tàng của chúng tới thị trường tài chính và nền kinh tế Nhật Bản.

Ông Takeshi Yamaguchi, nhà kinh tế trưởng về Nhật Bản tại MUFG Securities, giữ nguyên dự đoán BoJ sẽ tăng lãi suất. Theo ông Yamaguchi, bình luận gần đây từ các quan chức cấp cao của BoJ thể hiện “thái độ lạc quan hơn về hai điểm chính, đó là triển vọng tăng lương năm 2025 và chính quyền mới của Mỹ”.

Một yếu tố khác mà các nhà kinh tế thường viện dẫn để củng cố dự đoán tăng lãi suất là sự yếu kém dai dẳng của đồng yen. Trước bài phát biểu của ông Himino vào ngày 14/1, đồng nội tệ của Nhật Bản đã rơi xuống mức đáy 6 tháng là 158,37 yen đổi 1 USD.

Ông Stefan Angrick, Giám đốc tại Moody’s Analytics, bình luận: “Đồng yen đã suy yếu đáng kể sau khi BoJ quyết định bỏ qua cơ hội tăng lãi suất vào tháng 12/2024. Các dữ liệu lạm phát giá tiêu dùng, giá sản xuất và giá nhập khẩu gần đây cũng cao hơn dự kiến. Những yếu tố này làm tăng khả năng các nhà chính sách hành động trong tháng 1”.

Kỳ vọng BoJ tăng lãi suất trong tuần này đã giúp củng cố sức mạnh của đồng nội tệ Nhật Bản lên mức 155,65 yen đổi 1 USD vào lúc 9h56 ngày 22/1.

Rủi ro về carry trade

Đồng yen thường được sử dụng làm đồng tiền cấp vốn trong chiến lược carry trade - nhà đầu tư đi vay bằng một loại tiền tệ có lãi suất thấp và tái đầu tư vào tài sản của một quốc gia khác có tỷ suất sinh lời cao hơn.

Đợt tăng lãi suất vào tháng 7 năm ngoái của BoJ đã kéo giá yen tăng lên đáng kể, khiến các nhà đầu tư đi vay đồng tiền này chịu áp lực lớn. Để có tiền trả nợ, họ phải bán bớt các tài sản khác, gây ra một đợt náo loạn trên thị trường tài chính toàn cầu vào đầu tháng 8.

Do lãi suất ở Nhật Bản vẫn thấp hơn rất nhiều lãi suất tại các nước phát triển khác, hoạt động carry trade bằng đồng yen có thể vẫn còn phổ biến. Vì vậy, có nguy cơ cú sốc tháng 8 năm ngoái lặp lại khi BoJ tăng lãi suất.

Tuy nhiên, bản thân BoJ cũng muốn tránh tình huống này và đã chuẩn bị kỹ lưỡng tâm lý cho thị trường về khả năng tăng lãi suất bằng những phát biểu của Thống đốc Ueda và Phó Thống đốc Himino. Do đó, thị trường toàn cầu chưa chắc sẽ phải trải qua một phen sợ hãi nữa.