Sáng ngày 19/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) đã nâng lãi suất chuẩn lên mức cao nhất trong ba thập kỷ, tiếp tục quá trình bình thường hoá chính sách trong bối cảnh lạm phát đã duy trì trên mức mục tiêu trong gần 4 năm.

Theo đó, BoJ đã tăng lãi suất chuẩn thêm 25 điểm cơ bản lên 0,75%, mức cao nhất kể từ năm 1995. Quyết định này phù hợp với dự báo của các nhà kinh tế tham gia khảo sát của hãng tin Reuters.

Mặc dù vậy, BoJ lưu ý lãi suất thực dự kiến vẫn sẽ ở “mức âm” và các điều kiện tài chính thuận lợi sẽ tiếp tục hỗ trợ mạnh mẽ hoạt động kinh tế.

Nhật Bản bắt đầu bình thường hoá chính sách vào năm ngoái khi các nhà hoạch định chính sách từ bỏ chế độ lãi suất âm được áp dụng từ năm 2016.

Kể từ đó, các quan chức thường xuyên phát tín hiệu sẽ tăng lãi suất từ từ với mục tiêu tạo ra “một chu kỳ tích cực” để giá cả và tiền lương cùng đi lên.

BoJ dự đoán “rất có khả năng” các doanh nghiệp Nhật Bản sẽ tiếp tục tăng lương cho người lao động trong năm 2026, sau những đợt tăng lương mạnh mẽ trong năm nay.

Bên cạnh đó, ngân hàng trung ương Nhật Bản còn kỳ vọng lạm phát cơ bản sẽ tiếp tục tăng nhẹ khi doanh nghiệp nâng giá bán để bù đắp cho các đợt tăng lương thời gian qua.

Theo CNBC, lạm phát đã vượt quá mức mục tiêu 2% của BoJ trong 44 tháng liên tiếp. Báo cáo công bố vào đầu ngày 19/12 cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 11 đã bật tăng 2,9% so với cùng kỳ.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo lãi suất tăng cao có nguy cơ làm trầm trọng thêm sự suy yếu của nền kinh tế Nhật Bản.

Số liệu cập nhật cho thấy nền kinh tế xứ hoa anh đào đã thu hẹp nhiều hơn so với ước tính ban đầu, với GDP quý III giảm 0,6% so với quý trước và giảm 2,3% tốc độ đã chuẩn hoá theo năm.

Sau đợt tăng này, BoJ có khả năng sẽ tiếp tục nâng lãi suất vào giữa năm 2026, nhà kinh tế Shigeto Nagai của Oxford Economics dự đoán.

Vị chuyên gia cho rằng lãi suất trung tính dự kiến vào khoảng 1%. Lãi suất trung tính là mức lãi suất không hâm nóng hay làm nguội lạnh hoạt động kinh tế.

Song, vào đầu tháng 12, Thống đốc BoJ Kazuo Ueda đã nhiều lần khẳng định rất khó để ước tính mức lãi suất trung tính. BoJ dự đoán lãi suất trung tính sẽ nằm trong khoảng 1 - 2,5%.

Đợt tăng lãi suất lần này của BoJ còn diễn ra vào thời điểm lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản vọt lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ, gây áp lực lên chi phí đi vay và vấn đề tài khoá của Tokyo.

Nền kinh tế lớn thứ hai châu Á hiện có tỷ lệ nợ trên GDP cao nhất thế giới, ở mức gần 230%, theo dữ liệu từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

Nhà kinh tế Nagai cảnh báo một đợt tăng lãi suất khác có thể khiến mối quan hệ giữa BoJ và chính quyền Thủ tướng Sanae Takaichi trở nên căng thẳng nếu lạm phát giảm dần xuống mức 2% trong nửa đầu năm 2026.

Trong một cuộc tranh luận gần đây, bà Takaichi đã kiên quyết phản đối việc BoJ tăng lãi suất. Tuy nhiên, kể từ đó bà đã nới lỏng lập trường của mình.

Theo ông Nagai, lý do bà Takaichi chấp nhận đợt tăng lãi suất này là do đồng yen đang suy yếu và “giải quyết cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt của người dân đã trở thành một vấn đề chính sách cấp bách”.

Vào tháng 11, nội các Nhật Bản đã thông qua gói kích thích kinh tế trị giá 21.300 tỷ yên (tương đương 135,5 tỷ USD) trong bối cảnh bà Takaichi tìm cách thúc đẩy nền kinh tế và hỗ trợ người tiêu dùng bị ảnh hưởng bởi lạm phát.