Không có lý do gì phải "nhốt" Hoa Sen Home

Chia sẻ với cổ đông tại cuộc họp diễn ra vào ngày 18/3 vừa qua, ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch CTCP Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG), nói rằng hầu hết các doanh nghiệp sản xuất trên thế giới hiện nay đều rơi vào tình trạng suy thoái.

Sự trở lại của Tổng thống Mỹ Donald Trump với nhiều chủ trương mới đã làm đảo ngược các xu thế, ngay cả đồng minh lớn nhất của Mỹ là EU cũng chịu ảnh hưởng nặng nề. Hai quốc gia kế cận là Canada và Mexico cũng bị Mỹ áp thuế 25% cho hầu hết hàng hóa.

Toàn cầu hóa hiện tại đã hoàn toàn khác so với trước đại dịch COVID-19, vai trò của WTO đã mờ nhạt và xu thế mới của các quốc gia bây giờ là bảo hộ.

Suốt 10 năm qua, Tập đoàn Hoa Sen tăng trưởng liên tục nhờ xuất khẩu với tỷ trọng đóng góp trên dưới 60%. Hiện nay, hàng hóa của hoa Sen xuất khẩu đi Mỹ gặp ba vấn đề: (1) Bị áp thuế 25% sau khi Donald Trump lên làm tổng thống Mỹ vào năm 2018; (2) vụ kiện thuế trợ cấp chính phủ và vừa rồi đã có kết quả hàng hóa Hoa Sen có mức trợ cấp 0%; (3) vụ kiện chống bán phá giá dự kiến cuối năm nay sẽ có kết quả.

Ông Vũ cho biết trước đây Hoa Sen xuất khẩu 15.000 - 20.000 tấn mỗi tháng sang Mỹ, còn bây giờ không thể đạt mức này. Thị trường châu Âu cũng rất khó khăn, sản lượng xuất khẩu trước đây 20.000 -30.000 tấn/tháng, bây giờ chỉ còn 15.000 - 20.000 tấn/tháng. Thực trạng này cũng tương tự đối với thị trường Ấn Độ, Malaysia…

Tổng công suất của các cái nhà máy tôn thép mạ ở Việt Nam hiện nay đã gấp ba lần so với nhu cầu thủ thụ trong nước. Do vậy, ông Vũ cho rằng “ngành tôn thép trong thời gian tới giỏi lắm chỉ chỉ có đi ngang, còn xu hướng chung phải là đi xuống”.

Chủ tịch Tập đoàn Hoa Sen ví von “những người điều hành doanh nghiệp cũng giống như người chơi cờ, khi thời cuộc thay đổi, ván cờ đã thay đổi thì nước đi cũng phải khác. Bối cảnh hiện nay khôn ngoan nhất là phải quay lại thị trường nội địa và Hoa Sen Home chính là được định hướng để làm điều này. Nếu chỉ duy trì mảng kinh doanh truyền thống thì Tập đoàn Hoa Sen sẽ giảm dần và từ từ biến mất…”.

Người đứng đầu tập đoàn dẫn chứng doanh thu của tập đoàn mỗi năm đạt khoảng 30.000 40.000 tỷ đồng, riêng hệ thống bán lẻ trong năm 2024 đạt trên 20.000 tỷ đồng. Biên lãi gộp của ngành tôn thép cao nhất là 10 – 12%, trong khi biên lãi gộp của mảng bán lẻ là 15 – 30%.

“Không có lý do gì phải nhốt Hoa Sen Home trong Hoa Sen Group, nhất là với khả năng 80% cửa hàng truyền thống phải đóng cửa trong tương lai gần. Tôi tin rằng với dân số Việt Nam, kinh tế Việt Nam tăng trưởng thì doanh thu của hệ thống Hoa Sen Home đạt một vài tỷ USD là chuyện nhỏ, chúng ta có thể nghĩ đến 10 tỷ USD hoặc hơn.

Năm 2020, khi tôi quyết tâm phát triển mô hình này thì đã nhận được nhiều phản hồi hoài nghi và cho rằng khó làm, tương tự như các chuỗi Điện Máy Xanh, Bách Hóa Xanh… Những sàn thương mại điện tử như Lazada phát triển 11 năm nhưng lỗ đến 17 tỷ USD.

Chủ tịch HomePro cũng từng ngỏ ý muốn đầu tư vào hệ thống Hoa Sen Home vì mô hình tương tự. Thế nhưng tập đoàn của người Thái đã chính thức rút khỏi thị trường Việt Nam từ năm ngoái vì không thể làm nổi. Nói như vậy để thấy thị trường hiện tại khốc liệt như thế nào, và nếu chưa ai làm thì một mình Hoa Sen sẽ làm”, ông Vũ nói với cổ đông.

Cần nguồn vốn 6.000 tỷ để Hoa Sen Home đạt mục tiêu doanh thu 1,3 tỷ USD

Từ 35 cửa hàng đầu tiên đi vào hoạt động trong năm 2021, đến nay hệ thống Hoa Sen Home đã có 120 cửa hàng trên toàn quốc. Mục tiêu trong năm 2025 là mở mới 20 cửa hàng, nâng tổng số cửa hàng lên 140. Tiếp đến giai đoạn 2026 – 2030 sẽ mở thêm 25 - 35 cửa hàng mỗi năm để tiến đến cột mốc 300 cửa hàng vào năm 2030.

Tổng doanh số của Hoa Sen Home trong năm 2024 là 13.300 tỷ đồng, mục tiêu đạt 15.000 tỷ trong năm 2025 và đến năm 2030 là 33.000 tỷ đồng, tương đương 1,3 tỷ USD. Tăng trưởng kép bình quân hàng năm trong giai đoạn 2024 - 2030 là 16,3%. Riêng những sản phẩm mang thương hiệu Hoa Sen Home có tốc độ tăng trưởng kép bình quân hàng năm là 50%.

Giai đoạn 2025 – 2030, tập đoàn cần nguồn vốn 3.600 tỷ đồng để mở rộng hệ thống cửa hàng; 1.400 tỷ đồng để hoàn thiện 12 tổng kho trên cả nước; 400 tỷ đồng đầu tư công nghệ và 600 tỷ đồng cho hoạt động marketing. Tổng nguồn vốn đầu tư cho giai đoạn 6 năm này khoảng 6.000 tỷ đồng.

Ông Hoàng Việt Cường, Phó Tổng Giám đốc, Lãnh đạo Dịch vụ doanh nghiệp gia đình và tư nhân, PwC Việt Nam đã cung cấp thêm một số dữ liệu phân tích cơ hội khi tách riêng Hoa Sen Home ra khỏi tập đoàn Hoa Sen, từ thị trường vật liệu xây dựng Việt Nam, tiềm năng và động lực tăng trưởng, cũng như so sánh với các thị trường trong khu vực.

Theo tài liệu nghiên cứu của PwC, thị trường vật liệu xây dựng Việt Nam (đối với công trình nhà ở, thương mại, không bao gồm công trình hạ tầng) đạt khoảng 8,9 tỷ USD trong năm 2024. Quy mô này được đánh giá còn là hạn chế so với khu vực nhưng đồng thời cũng là cơ hội phát triển trong tương lai. So với Thái Lan với gần 70 triệu dân thì quy mô thị trường này đã đạt được 10,7 tỷ USD và Indonesia là 29,5 tỷ USD.

Một điểm tích cực được PwC đề cập là trong vòng 6 - 10 năm tới, thị trường vật liệu xây dựng Việt Nam có thể đạt tốc độ tăng trưởng kép khoảng 11%, quy mô thị trường dự kiến đạt 22,4 tỷ USD vào năm 2033.

“Một yếu tố cực kỳ quan trọng để thúc đẩy về kỳ vọng phát triển của thị trường vật liệu xây dựng là sự trở lại của ngành bất động sản, đặc biệt là tăng trưởng về nhà ở xã hội và các khu đô thị lớn.

Chính phủ Việt Nam đang tập trung chính sách, cơ chế để phát triển nhà ở xã hội, các khung pháp lý cũng dần dần được hoàn thiện, đặc biệt là hệ thống hạ tầng của Việt Nam, bao gồm hệ thống sân bay quốc tế Long Thành (phía Nam), sân bay quốc tế Gia Bình (phái Bắc) và các tuyến đường sắt”, ông Cường nhận định.

Mặt khác, thị trường vật liệu xây dựng Việt Nam đang chuyển từ giai đoạn tích lũy sang giai đoạn phát triển. Năm 2024, chi phí vật liệu xây dựng tại Việt Nam là đạt 89 USD/người, trong khi chỉ số này tại Thái Lan vào năm 2010 là 99 USD/người, nghĩa là Việt Nam cần 14 năm vẫn chưa đạt được như Thái Lan hiện nay.

Theo dự phóng của nhóm nghiên cứu PwC đến năm 2030, chi phí vật liệu bình quân đầu người ở Việt Nam là 163 USD/người, tức là cần khoảng 5 - 6 năm để bắt kịp Thái Lan tại thời điểm năm 2024.

Cả 4 đối tượng khách lẻ, thầu thợ, đại lý, nhà phân phối phần lớn đều mua hàng thông qua kênh trực tiếp từ các nhà sản xuất hoặc thông qua hệ thống cửa hàng truyền thống. Chỉ một số ít đơn vị mua qua nhà phân phối hoặc nhận thầu trực tiếp, hầu như chưa đơn vị nào trải nghiệm mô hình siêu thị vật liệu xây dựng và đây là cơ hội cho Hoa Sen Home.

PwC đã nghiên cứu một số thị trường gần Việt Nam như Thái Lan, Indonesia và Trung Quốc và nhận thấy rằng mô hình này đã đạt được thành công nhất định.

Thứ nhất, diện tích trung bình của một cửa hàng Hoa Sen Home chỉ đạt khoảng 1.200 - 5.000 m2. Trong khi đó, một số thương hiệu đã thành công trong khu vực như HomePro và Thaiwatsadu của Thái Lan hoặc Depo Bangunan của Indonesia có diện tích tối thiểu 6.000 - 10.000 m2/cửa hàng.

Thứ hai, mặc dù số lượng cửa hàng ít hơn nhưng doanh thu của các đơn vị bạn lại cao hơn. Năm 2024, doanh thu của Hoa Sen Home đạt 13.300 tỷ đồng, tương đương 524 triệu USD, chỉ bằng 1/4 so với HomePro và bằng một nửa so với Thaiwatsadu.

Cuối cùng, hiện nay doanh thu của Hoa Sen Home chủ yếu đến từ kinh doanh vật liệu xây dựng, trong khi ở các đơn vị bạn thì tỷ trọng mảng này rất nhỏ, mà phần lớn là vật liệu hoàn thiện, trang trí.

“Có thể cân nhắc phương án tách Hoa Sen Home hoàn toàn từ pháp lý, tài chính và vận hành để tập đoàn tối ưu hóa được hoạt động cũng như hiệu quả sản xuất kinh doanh, tập trung vào năng lực chính là phân phối và bán lẻ. Tuy nhiên, phương án này thường được thực hiện khi có các yếu tố: Quy mô thị trường lớn; đủ nguồn lực về tài chính, con người; hướng tới một đơn vị vật liệu xây dựng chuyên nghiệp và dẫn đầu”, đại diện PwC trình bày.