Đáp ứng yêu của của giai đoạn “bước ngoặt mới”

Trải qua nhiều giai đoạn đổi mới của đất nước, doanh nghiệp tư nhân Việt Nam ngày càng phát triển mạnh mẽ, nhiều doanh nghiệp đã nỗ lực bứt phá, xác định vị thế ngang bằng doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp đa quốc gia… vươn lên dẫn dắt trong nhiều lĩnh vực tại Việt Nam.

Theo GS, TS. Ngô Thắng Lợi - Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, quá trình phát triển của kinh tế tư nhân Việt Nam đã được phác họa một cách rõ ràng, từ những thành tựu nổi bật, hạn chế còn tồn tại đến những giải pháp đột phá.

Trước đổi mới năm 1986, kinh tế tư nhân gần như không có không gian để phát triển. Khi Việt Nam thực hiện Đổi mới năm 1986 cùng với Quyết định 27 của Hội đồng Bộ trưởng năm 1988, kinh tế tư nhân chính thức được công nhận. Các luật như Luật Công ty, Luật Doanh nghiệp tư nhân năm 1990 đã “cởi trói”, tạo hành lang pháp lý cho hàng chục nghìn doanh nghiệp ra đời. Đây được coi là giai đoạn “Khởi động (1986 -1999)” của kinh tế tư nhân. Sau đó, giai đoạn “Cất cánh (2000 – 2014)” chứng kiến sự hoạt động mạnh mẽ hơn với các Luật Doanh nghiệp 1999 và 2005 cùng Luật Đầu tư 2005 ra đời.

Giai đoạn “Tăng tốc” (từ 2014 trở đi) đánh dấu việc kinh tế tư nhân được khẳng định vị trí động lực phát triển, với số lượng doanh nghiệp vượt mốc 900 nghìn và hàng triệu hộ kinh doanh.

Hiện là giai đoạn “Bước ngoặt mới” khẳng định kinh tế tư nhân là động lực chính cho phát triển kinh tế quốc gia, thể hiện qua các nghị quyết quan trọng như Nghị quyết 57, 59, 66 và 68 trong các năm 2024-2025. Điều đó cho thấy sự chuyển dịch tư duy từ “bổ sung” sang “trung tâm” trong thiết kế chính sách quốc gia. Đặc biệt tại Nghị quyết 68, Bộ Chính trị khẳng định kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia.

Tuy nhiên, để phát triển khu vực này cần nền tảng môi trường kinh doanh thuận lợi; thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng, thông thoáng và an toàn; và động lực tăng trưởng bền vững cùng vai trò kiến tạo của chính quyền địa phương. Đây cũng là những mục tiêu và trụ cột chính được thiết kế trong Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên, một sáng kiến vừa được Liên đoàn VCCI triển khai với sự tham gia của Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ Tân Hiệp Phát với vai trò đối tác sáng lập.

Khác với phiên bản cũ chủ yếu đo lường thủ tục hành chính và gánh nặng chi phí tuân thủ, PCI 2.0 được thiết kế để phản ánh một cách toàn diện hệ sinh thái phát triển kinh tế tư nhân.

Nhìn lại 20 năm trước, PCI lần đầu tiên ra mắt vào năm 2005 với sự ủng hộ của Ban Nghiên cứu của Thủ tướng, đã nhanh chóng trở thành công cụ đo lường quen thuộc, phản ánh trải nghiệm thực tế của doanh nghiệp về chất lượng điều hành kinh tế địa phương.

Hơn hai thập kỷ qua, PCI đã góp phần làm thay đổi tư duy quản lý, từ “quản lý hành chính” sang “phục vụ, kiến tạo phát triển”, đồng thời khởi động một “cuộc đua cải cách” lành mạnh giữa các địa phương. Hàng trăm ngàn lượt khảo sát doanh nghiệp đã tạo ra nguồn dữ liệu quý giá, tin cậy cho các nhà hoạch định chính sách, nhà đầu tư và giới nghiên cứu.

Phó Tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn khẳng định, PCI là sản phẩm đã đồng hành cùng doanh nghiệp tư nhân trong suốt 20 năm qua, là khát vọng và tiếng nói của khu vực này.

“Tôi đã đi nhiều địa phương và cảm nhận được sự hài lòng của doanh nghiệp đối với chính quyền, và chính quyền cũng nỗ lực để đáp ứng sự hài lòng đó. Điều đáng tự hào là PCI không chỉ truyền tải được những nguyện vọng đó, mà còn góp phần nâng vị thế của doanh nghiệp tư nhân trong mắt các cơ quan quản lý”, ông Tuấn nói.

Doanh nghiệp Việt củng cố năng lực nội tại để phát triển trong môi trường cạnh tranh toàn cầu

Điểm đặc biệt hơn là Báo cáo Kinh tế tư nhân thường niên và bộ chỉ số PCI 2.0 được xây dựng hoàn toàn bằng nguồn lực trong nước, không phụ thuộc vào tài trợ nước ngoài, càng khẳng định sự tự tin của người Việt và sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, từ góc độ của VCCI - tổ chức đại diện cộng đồng doanh nghiệp, việc báo cáo không cần sử dụng tài trợ từ nước ngoài mà sử dụng nguồn tài trợ từ trong nước từ những doanh nghiệp như Tân Hiệp Phát là dấu mốc quan trọng.

"Tôi cho rằng đây là dấu mốc thể hiện sức tự tin của người Việt, tự tin với chính nguồn lực trong nước để thúc đẩy sự thay đổi tích cực cho đất nước bằng chính con người Việt Nam, nguồn lực của Việt Nam", ông Đậu Anh Tuấn nói.

Sau dấu mốc đổi mới năm 1986 và luật doanh nghiệp tư nhân năm 1990, Tân Hiệp Phát cùng nhiều doanh nghiệp tư nhân Việt nam đã ra đời và phát triển. Trải qua 30 năm, Tân Hiệp Phát là một trong số ít những doanh nghiệp Việt thuộc lĩnh vực nước giải khát trụ lại và phát triển được bên cạnh các tên tuổi lớn toàn cầu.

“Chúng tôi cho rằng các doanh nghiệp được thụ hưởng rất nhiều từ quá trình đổi mới của Nhà nước. Chính vì vậy, bên cạnh hoạt động kinh doanh, tạo công ăn việc làm, đóng góp ngân sách… Tân Hiệp Phát xác định trách nhiệm góp phần xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để có thể thúc đẩy sự phát triển bền vững của cả cộng đồng doanh nghiệp tư nhân, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hình thành được những doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh, dẫn dắt và làm chủ chuỗi cung ứng Việt Nam, vươn ra thế giới” ông Nguyễn Duy Hưng, Thành viên HĐQT Tập đoàn Tân Hiệp Phát cho hay.

Theo ông Hưng, sáng kiến Báo cáo Kinh tế tư nhân Việt Nam thường niên được kỳ vọng giúp xác định các yếu tố cản trở hoạt động kinh doanh, tăng chi phí trong hoạt động của doanh nghiệp tư nhân, các yếu tố làm cản trở quá trình nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp... “.

Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mong báo cáo này sẽ chỉ rõ trách nhiệm tự thân của từng doanh nghiệp trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của mình chứ không chỉ chờ đợi vào sự hỗ trợ của Nhà nước”, ông Hưng nói.

Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là một thông điệp chính trị mạnh mẽ, mà còn là lời khẳng định rõ ràng về vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc dân.

Bên cạnh những nỗ lực của bộ máy nhà nước cũng đòi hỏi doanh nghiệp tư nhân phải tự phấn đấu để đạt được chuẩn mực cao hơn, củng cố nội lực để nâng cao năng lực cạnh tranh. Các doanh nghiệp lớn phải dẫn dắt được chuỗi giá trị và vươn mình cạnh tranh được với các doanh nghiệp toàn cầu, góp phần để Việt Nam đạt mục tiêu phát triển đến năm 2045.