Trong bối cảnh căng thẳng giữa Ấn Độ và Pakistan gia tăng sau vụ tấn công chết người nhằm vào khách du lịch tại Kashmir hai tuần trước, trọng tâm chú ý đang chuyển sang khả năng xảy ra xung đột quân sự giữa hai nước láng giềng sở hữu vũ khí hạt nhân.

Căng thẳng leo thang lên mức độ đáng quan ngại vào sáng ngày 7/5, khi Ấn Độ tấn công vào những nơi mà nước này tuyên bố là “trại khủng bố” tại Pakistan, bao gồm cả vùng lãnh thổ đang tranh chấp Kashmir.

Cuộc tấn công trả đũa diễn ra sau khi một nhóm vũ trang Hồi giáo giết hại 26 người đàn ông tại vùng Kashmir do Ấn Độ kiểm soát vào ngày 22/4. Đa số nạn nhân là khách du lịch.

Chính quyền New Delhi gọi vụ tấn công là một hành động khủng bố và tuyên bố sẽ buộc Pakistan phải chịu trách nhiệm. Trong khi đó, Islamabad phủ nhận vai trò của mình và nhấn mạnh sẽ đáp trả bất kỳ loạt đạn nào từ Ấn Độ.

Theo Bloomberg, Mỹ cũng đã vào cuộc, cố gắng đóng vai trò là người trung gian hoà giải giữa hai quốc gia Nam Á. Cả Ấn Độ và Pakistan đều tuyên bố chủ quyền đối với Kashmir và đã tranh chấp vì khu vực này trong thời gian dài.

Quy mô quân đội

Trên lý thuyết, Ấn Độ có quân đội lớn hơn nhiều nếu xung đột leo thang. Dữ liệu do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) chỉ ra Ấn Độ có 1.475.000 binh lính có vũ trang, gấp đôi số lượng của Pakistan.

Ấn Độ cũng chi nhiều tiền cho quân đội hơn - khoảng 86 tỷ USD vào năm ngoái. Theo đó, Ấn Độ là một trong 5 quốc gia chi tiêu nhiều nhất cho quân đội trên toàn cầu, với ngân sách gấp 8 lần Pakistan.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo địa lý hiểm trở của Kashmir sẽ hạn chế các lựa chọn quân sự cho cả hai bên.

Ấn Độ đã triển khai một phần lực lượng vũ trang của mình để bảo vệ đường biên giới phía bắc với Trung Quốc, quốc gia cũng từng đụng độ với New Delhi về vấn đề lãnh thổ quanh dãy Himalaya.

Trong khi đó, Pakistan đang phải tập trung nhiều hơn vào biên giới với Afghanistan, nơi các chiến binh đang vượt biên để tấn công nước này.

Củng cố các nguồn lực giám sát và máy bay không người lái là ưu tiên của cả hai quốc gia. Hồi đầu tháng 5, quân đội Pakistan cho biết họ đã bắn hạ một máy bay không người lái do thám của Ấn Độ dọc theo biên giới tranh chấp.

Đối với Ấn Độ, việc phải kiềm chế cả Trung Quốc và Pakistan là một bất lợi khác, theo ông Harsh Pant, Phó Chủ tịch viện chính sách Observer Research Foundation tại New Delhi.

“Quân đội Ấn Độ lớn hơn nhưng phải họ phải xử lý những thách thức chiến lược ở hai đầu biên giới”, vị chuyên gia nói.

Vũ khí hạt nhân

Theo đánh giá của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, mỗi nước có khoảng 170 đầu đạn hạt nhân. Đối với Pakistan, kho vũ khí hạt nhân là một cách để ngăn cản Ấn Độ - một nền kinh tế lớn hơn nhiều - khỏi tranh chấp quân sự.

Trong lúc Ấn Độ và Pakistan vẫn đang bận rộn sản xuất vật liệu phân hạch, hai nước cũng đang chạy đua cải tiến hệ thống phóng đầu đạn (bao gồm tên lửa) để tấn công sâu hơn vào lãnh thổ của đối phương.

Ấn Độ theo đuổi chính sách không sử dụng đầu tiên (no first use), tức là New Delhi sẽ không phải là quốc gia đầu tiên sử dụng vũ khí hạt nhân trong một cuộc chiến nhưng nếu bị tấn công bằng vũ khí hạt nhân, họ sẽ trả đũa ồ ạt.

Ấn Độ cũng chưa tuyên bố về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật, loại có sức công phá thấp và thường được sử dụng trên chiến trường.

Trong khi đó, Pakistan đã phát triển một vũ khí hạt nhân chiến thuật - tên lửa đạn đạo Nasr (Haft-9) - với tầm bắn khoảng 70 km. Pakistan cũng bảo lưu quyền sử dụng trước vũ khí hạt nhân.

Cả hai đều đang tìm cách xây dựng cơ sở hạ tầng có thể phóng đầu đạn hạt nhân trên đất liền, trên biển hoặc trên không. Ấn Độ có lợi thế về tầm bắn khi tên lửa Agni-V của nước này có thể phóng xa từ 5.000 đến 8.000 km.

Tên lửa Shaheen 3 của Pakistan - hiện đang trong quá trình phát triển - có tầm bắn tiềm năng khoảng 2.750 km. Shaheen 3 đủ để tác động đến toàn bộ Ấn Độ tuỳ thuộc vào nơi phóng ở Pakistan.

Theo Bloomberg, Ấn Độ và Pakistan là hai trong số những nước mua vũ khí nước ngoài hàng đầu, nguồn cung chủ yếu đến từ Nga và Trung Quốc.

Trong những năm gần đây, Ấn Độ đã chuyển sang các nhà sản xuất vũ của Mỹ, Pháp và một số nơi khác. Hiện tại, Ấn Độ đã trở thành nước nhập khẩu vũ khí lớn nhất thế giới, theo dữ liệu từ Viện Nghiên cứu Hoà bình Quốc tế Stockholm (SIPRI).

Sự phụ thuộc của Ấn Độ vào Nga đã giảm bớt khi New Delhi tìm cách hiện đại hoá hệ thống vũ khí của mình bằng các khí tài hàng đầu của Mỹ và châu Âu. Tỷ trọng của Nga trong lượng vũ khí nhập khẩu của Ấn Độ đã giảm từ 76% trong giai đoạn 2009 - 2013 xuống còn 36% trong giai đoạn 2019 - 2023.

Pakistan cũng cố gắng bắt kịp và đang mua phần lớn vũ khí từ Trung Quốc. Nhập khẩu từ Trung Quốc chiếm 82% kho vũ khí của Pakistan trong giai đoạn 2019 - 2023, so với mức 51% giai đoạn 2009 - 2012.