Than luyện kim – loại than được sử dụng trong sản xuất thép – vừa được hưởng ưu đãi thuế trong dự luật thuế mới nhất của Tổng thống Donald Trump. Ưu đãi này có thể trị giá hàng trăm triệu USD trong vòng 10 năm cho loại nhiên liệu chủ yếu được xuất khẩu sang các quốc gia như Trung Quốc, theo Reuters.

Tháng 4 vừa qua, ông Trump đã ký sắc lệnh hành pháp giao cho Bộ trưởng Năng lượng Chris Wright – cựu giám đốc điều hành trong lĩnh vực khai thác dầu đá phiến – xác định liệu than luyện kim có được xếp vào danh sách “khoáng sản thiết yếu” hay không. Đến tháng 5, ông Wright xác nhận loại than này đủ điều kiện.

Theo bản dự thảo mới nhất của dự luật thuế “One Big Beautiful Bill” do Thượng viện Mỹ công bố cuối tuần qua, than luyện kim sẽ được hưởng ưu đãi thuế sản xuất tiên tiến dành cho các khoáng sản thiết yếu, tương đương 2,5% chi phí sản xuất.

Bà Sonia Aggarwal, Giám đốc điều hành tổ chức nghiên cứu chính sách năng lượng Energy Innovation, gọi việc cho phép than luyện kim được hưởng ưu đãi thuế là “vô lý”, vì có thể làm suy yếu nỗ lực chuyển đổi sang các loại nhiên liệu ít phát thải hơn.

“Chính sách này có thể khiến hàng trăm triệu USD tiền thuế của người dân Mỹ rơi vào tay Trung Quốc để trợ giá cho ngành thép bẩn,” bà Aggarwal viết trên mạng xã hội X. Ông Robbie Orvis, Giám đốc phân tích tại Energy Innovation, ước tính ưu đãi thuế này có thể trị giá khoảng 300 triệu USD trong vòng 10 năm cho các nhà sản xuất than luyện kim xuất khẩu sang Trung Quốc, đồng thời giúp thép Trung Quốc tăng sức cạnh tranh với thép sản xuất tại Mỹ.

Việc xếp than luyện kim vào nhóm khoáng sản thiết yếu – thường chỉ dành cho các nguyên liệu phục vụ công nghiệp quốc phòng và công nghệ cao – cũng mở đường để ông Trump có thể viện dẫn các quyền khẩn cấp nhằm đẩy mạnh sản xuất nội địa.

Tuy nhiên, ông Conor Bernstein, người phát ngôn của Hiệp hội Khai khoáng Quốc gia Mỹ, cho rằng quy định này sẽ hỗ trợ việc làm, ngành công nghiệp và nền kinh tế. “Khuyến khích sản xuất than luyện kim cho ngành thép sẽ giúp đạt cả ba mục tiêu trên,” ông nói.

Hiệp hội Các nhà sản xuất than luyện kim bang West Virginia chưa đưa ra bình luận về việc ưu đãi thuế sẽ tác động ra sao đến ngành.

West Virginia – một trong những bang khai thác than lớn nhất nước Mỹ – thời gian gần đây đã ghi nhận nhiều đợt sa thải trong ngành than luyện kim, ảnh hưởng đến hàng trăm công nhân. Trả lời truyền thông địa phương, ông Ben Beakes – Chủ tịch Hiệp hội than luyện kim bang – cho rằng nguyên nhân chính là do lạm phát.