Thị trường bỏ qua thông tin quan trọng

Tại cuộc họp chính sách tuần trước, Fed đã quyết định hạ lãi suất lần thứ ba liên tiếp trong năm nay. Theo đó, lãi suất quỹ liên bang đã lùi xuống phạm vi mục tiêu 3,5 - 3,75%, giảm 25 điểm cơ bản.

Động thái của các nhà hoạch định chính sách được thị trường nhiệt liệt hoan nghênh, nhưng nhìn chung các nhà đầu tư đã dự đoán trước kịch bản này. Có thể nói đây không phải một nước đi bất ngờ.

Mặt khác, do các nhà đầu tư quá tập trung vào lộ trình lãi suất, họ đã vô tình bỏ qua một thông báo bất ngờ và quan trọng hơn, có khả năng tác động đến nhiều vấn đề chính sách của Fed, bao gồm cả lãi suất.

Đáng lẽ, thông báo của ngân hàng trung ương về chương trình mua tài sản để kiểm soát dự trữ (reserve management purchases, RMP) phải là thông tin hệ trọng hơn đối với các nhà đầu tư.

Thuật ngữ trên nghe có vẻ dài dòng, nhưng hiểu cơ bản thì đây là việc Fed mở rộng bảng cân đối kế toán bằng cách mua trái phiếu kho bạc ngắn hạn nhằm đảm bảo dự trữ ở mức “dồi dào”.

Ông Steven Blitz, Giám đốc cấp cao kiêm nhà kinh tế trưởng của ngân hàng TS Lombard, là người quan tâm đến thông báo đó. Ông nhấn mạnh đây có lẽ là một trong những chi tiết quan trọng nhất của cuộc họp tuần trước.

“Fed đã cắt giảm lãi suất và báo hiệu sẽ tạm ngừng cho đến khi có thêm dữ liệu. Nhưng điều đó không gây bất ngờ và quan trọng bằng tín hiệu Fed sẽ mở rộng bảng cân đối kế toán trở lại”, ông Blitz viết trong một ghi chú.

Chuyện gì đã xảy ra?

Tại cuộc họp cuối cùng trong năm nay, Fed thông báo sẽ mua “tín phiếu kho bạc, và nếu cần có thể mua thêm các chứng khoán nợ khác có thời gian đáo hạn còn lại từ ba năm trở xuống để duy trì mức dự trữ dồi dào”.

Trong một tuyên bố riêng biệt, Fed chi nhánh New York cho biết họ sẽ khởi động chương trình RMP bằng việc mua 40 tỷ USD tín phiếu kho bạc mỗi tháng bắt đầu từ ngày 12/12, sau đó giảm dần vào mùa xuân năm sau.

Theo dữ liệu từ Fed chi nhánh St. Louis, dự trữ tiền mặt của các ngân hàng thương mại tại Mỹ đã giảm từ khoảng 3.300 tỷ USD vào đầu năm nay xuống còn hơn 2.900 tỷ USD vào tháng 10, mức thấp nhất trong 4 năm.

Khi dự trữ tiền mặt xuống thấp, mức độ linh hoạt của các ngân hàng trong việc kiểm soát giao dịch hàng ngày và đảm bảo nhu cầu vốn thường giảm sút đáng kể, gây áp lực lên hệ thống.

Chương trình RMP khác đôi chút so với chính sách nới lỏng định lượng (QE) của Fed. Trong khi QE giúp kích thích hoạt động kinh tế, RMP thường tập trung vào đảm bảo sự ổn định của thị trường tài chính.

Tại sao đây là thông tin quan trọng đối với thị trường?

Vào tuần trước, nhờ động thái cấp thanh khoản của Fed, các ngân hàng, công ty môi giới cũng như các bên tham gia thị trường khác đã dễ dàng vay vốn ngắn hạn hơn.

Lãi suất cho vay qua đêm có bảo đảm (SOFR) đã giảm từ mức 3,9% hôm 10/12 xuống còn 3,67% vào cuối tuần. Theo dữ liệu của Fed, đây là mức lãi suất thấp nhất trong ba năm qua.

Một số chuyên gia thị trường cho rằng động thái mới nhất của Fed làm dấy lên lo ngại về sức khoẻ của hệ thống ngân hàng Mỹ, chẳng hạn như huyền thoại bán khống Michael Burry.

Trong một bài đăng trên X vào tối 10/12, Burry viết: “Tôi muốn nói thêm rằng nếu hệ thống ngân hàng không thể hoạt động mà không có hơn 3.000 tỷ USD dự trữ/hỗ trợ từ Fed, đó không phải là dấu hiệu của sức mạnh mà là dấu hiệu của sự mong manh. Tôi nghĩ các ngân hàng đang suy yếu nhanh chóng”.

“Dường như sau mỗi cuộc khủng hoảng, Fed lại cần mở rộng bảng cân đối kế toán vĩnh viễn hoặc chấp nhận một cuộc khủng hoảng vốn ngân hàng. Chẳng trách thị trường chứng khoán đang làm ăn tốt”, ông tiếp tục.

Tuy nhiên, những chuyên gia khác lại xem chương trình RMP là một chức năng cần thiết của ngân hàng trung ương nhằm đảm bảo sự ổn định của hệ thống tài chính, không phải điều đáng lo.

“Mở rộng bảng cân đối kế toán ở mức độ vừa phải là cần thiết để đáp ứng nhu cầu dự trữ ngày càng tăng, vốn là điều thường song hành với tăng trưởng kinh tế liên tục”, các chiến lược gia của hãng quản lý tài sản Glenmede viết trong ghi chú gần đây.

Trong một báo cáo khác vào đầu tuần này, các nhà phân tích tại ngân hàng Morgan Stanley còn lưu ý dù Fed nhấn mạnh RMP không phải QE, RMP vẫn có tác động bơm thanh khoản tương tự QE.

“Quan trọng hơn, những giao dịch mua này cung cấp thêm thanh khoản cho thị trường, và kết hợp với việc cắt giảm lãi suất, chúng còn cho thấy Fed có thể không quá lo lắng rằng họ không thể đạt mục tiêu lạm phát”, họ viết.