Một cảng biển tại Trung Quốc. (Ảnh: Bloomberg).
Trong tháng 8, tăng trưởng xuất khẩu hàng hoá nói chung của Trung Quốc đã chạm mức thấp nhất trong 6 tháng qua, trong khi kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ lao dốc 33%, một phần do chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump và phần khác do các nhà nhập khẩu nước ngoài đã gom mua hàng từ trước đó.
Cụ thể, dữ liệu do Tổng cục Hải quan Trung Quốc công bố vào ngày 8/9 cho thấy tổng kim ngạch xuất khẩu của quốc gia tỷ dân chỉ tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu mức thấp nhất kể từ tháng 2 năm nay và thấp hơn ước tính tăng 5% của các nhà kinh tế tham gia khảo sát của Reuters.
Tốc độ tăng trưởng xuất khẩu nhìn chung đã chững lại so với hai tháng trước đó, một phần còn phản ánh mức nền cao vào năm ngoái (khi xuất khẩu của Trung Quốc tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất trong gần một năm rưỡi), theo CNBC.
Trong một lưu ý mới, nhà kinh tế Huang Zichun của Capital Economics nhận định: “Trong bối cảnh cú hích tạm thời từ thoả thuận đình chiến thuế quan Mỹ - Trung phai nhạt và Mỹ tăng thuế với hàng hoá được chuyển hướng qua các quốc gia khác, xuất khẩu [của Trung Quốc] có thể sẽ gặp áp lực trong thời gian tới”.
Cũng theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, nhập khẩu hàng hoá của nước này chỉ tăng 1,3% so với cùng kỳ, thấp hơn ước tính 3% của các nhà kinh tế. Riêng nhập khẩu hàng hoá từ Mỹ giảm 16%.
Nhập khẩu hàng hoá của Trung Quốc đã khởi sắc tháng thứ ba liên tiếp sau khi tăng trưởng trở lại vào tháng 6, dù tốc độ vẫn còn chậm do cuộc khủng hoảng nhà đất kéo dài, thị trường lao động ảm đạm và nhiều yếu tố bất ổn khác tại nền kinh tế tỷ dân.
Dữ liệu cho thấy Trung Quốc đang ngày càng phụ thuộc vào các thị trường Đông Nam Á, Liên minh châu Âu (EU), châu Phi và Mỹ Latin, trong bối cảnh chính sách thương mại của ông Trump gây áp lực lên các lô hàng xuất khẩu sang Mỹ.
Ông Zhang Zhiwei, nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management, nhận định: “Các nhà xuất khẩu Trung Quốc đang nỗ lực mở rộng thị phần tại các quốc gia khác do nhu cầu nội địa yếu kém. Chiến lược ‘ra nước ngoài’ này có thể là một lý do giúp xuất khẩu của Trung Quốc trụ vững trong năm nay”.
So với một năm trước, kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Trung Quốc sang EU, ASEAN và châu Phi lần lượt tăng 10,4%, 22,5% và gần 26% trong tháng 8.
Tính chung 8 tháng đầu năm nay, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm tổng cộng 15,5% so với cùng kỳ, trong khi nhập khẩu tụt 11%. Trong cùng giai đoạn, xuất khẩu của Trung Quốc sang EU, ASEAN, châu Phi và Mỹ Latin lần lượt tăng 7,7%, 14,6%, 24,6% và gần 6%.
Tuy nhiên, không một nước nào có thể sánh kịp Mỹ, đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trên cơ sở quốc gia đơn lẻ. Trong 8 tháng đầu năm, Trung Quốc đã xuất khẩu 283 tỷ USD hàng hoá sang Mỹ, trong khi bán 541 tỷ USD hàng hoá cho EU.
Vào ngày 11/8, Bắc Kinh và Washington đã đồng ý gia hạn thoả thuận đình chiến thuế quan thêm 90 ngày. Theo Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Mỹ đang áp thuế khoảng 55% đối với hàng hoá Trung Quốc và ngược lại, hàng hoá Mỹ vào thị trường Trung Quốc hiện chịu mức thuế 30%.
Tuy nhiên, các cuộc đàm phán song phương giữa hai nước dường như đang gặp khó khăn. Chuyến thăm Washington của nhà đàm phán thương mại hàng đầu Trung Quốc Li Chenggang vào cuối tháng 8 không tạo ra nhiều bước đột phá.
Gần đây, ông Trump đã đe doạ sẽ áp thuế 200% đối với hàng hoá Trung Quốc nếu Bắc Kinh không xuất khẩu nam châm đất hiếm cho Mỹ như đã hứa. Dữ liệu hải quan cho thấy xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc vào tháng 8 tăng 22,6% lên 5.791,8 tấn.
Theo CNBC, các nhà kinh tế đang theo dõi xem liệu Bắc Kinh có bơm thêm kích thích tài khoá trong quý IV để thúc đẩy nhu cầu trong nước và củng cố cỗ máy xuất khẩu đang trên đà suy yếu hay không.
Hiện tại, các nhà hoạch định chính sách dường như đang ưu tiên kiểm soát tình trạng dư thừa công suất trong nước hơn là phân bổ thêm tiền cho các chương trình kích thích nhu cầu tiêu dùng.
Một loạt chính quyền địa phương tại Trung Quốc đã tạm dừng chương trình thu cũ đổi mới do nguồn quỹ cạn kiệt nhanh chóng. Mục đích của chương trình thu cũ đổi mới là trợ cấp để người tiêu dùng mua sắm ô tô, thiết bị gia dụng và điện thoại mới.
Trong thời gian tới, áp lực giảm phát có thể sẽ tiếp diễn tại nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. Goldman Sachs dự báo chỉ số giá sản xuất (PPI) có thể sẽ tiếp tục tăng trưởng âm. Vào tháng 8, PPI đã tụt 2,9% so với cùng kỳ năm trước, tiếp đà sụt giảm kéo dài vài năm qua.
Ông Neo Wang, chiến lược gia tại Evercore ISI, dự đoán ngân hàng trung ương Trung Quốc sẽ cắt giảm lãi suất chính sách từ 10 đến 20 điểm cơ bản vào tuần tới.
“Trong bối cảnh số liệu được dự đoán sẽ một lần nữa cho thấy tăng trưởng kinh tế trì trệ, Bắc Kinh có thể hạ lãi suất để đẩy lùi tâm lý bi quan...”, vị chuyên gia nói.
Ngân hàng Standard Chartered cho rằng Fed sẽ phải cắt giảm lãi suất với quy mô lớn bất thường trong tháng 9 vì thị trường lao động đã suy yếu nặng nề.
Các chỉ số chính của chứng khoán Mỹ đồng loạt tăng điểm trong bối cảnh nhà đầu tư chuẩn bị cho hai báo cáo lạm phát quan trọng.
Thị trường lao động Mỹ đã suy yếu đáng kể. Tuy nhiên, một số quan chức Fed vẫn ngần ngại hạ lãi suất vào tháng 9 do lo sợ lạm phát.
Việc Tổng thống Donald Trump hủy bỏ miễn trừ "de minimis" cho các bưu kiện giá trị thấp đang gây ra nhiều xáo trộn tới hệ thống bưu chính toàn cầu.
