Theo số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố, đến cuối tháng 9, tiền gửi cả khách hàng cá nhân và tổ chức kinh tế các tổ chức tín dụng (TCTD) đạt gần 16,18 triệu tỷ đồng, tăng gần 3% so với số liệu công bố gần nhất cuối tháng 7 (15,73 triệu tỷ đồng).
Trong đó, tiền gửi của dân cư tiếp tục lập đỉnh mới với hơn 7,83 triệu tỷ đồng, tăng 10,86% so với đầu năm. Tiền gửi của doanh nghiệp đạt hơn 8,35 triệu tỷ đồng, tăng 8,91% so với cuối năm 2024.
Ngoài ra, NHNN cho biết tổng phương tiện thanh toán tính đến cuối tháng 9 đạt gần 20 triệu tỷ đồng, tăng 11,53% so với đầu năm.
Ghi nhận dữ liệu từ NHNN, trong tháng 9, lãi suất tiền gửi bằng VND bình quân của ngân hàng thương mại trong nước ở mức 0,1- 0,2%/năm đối với tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng; 3,4- 4,1%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng.
Mức 4,6 - 5,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến 12 tháng; 4,9-6,1%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ trên 12 tháng đến 24 tháng và 6,7-7,5%/năm đối với kỳ hạn trên 24 tháng. .
Thị trường ngân hàng bước vào giai đoạn cuối năm với xu hướng tăng trở lại của lãi suất huy động. Diễn biến này xuất hiện trong bối cảnh áp lực thanh khoản cuối năm tăng mạnh, khi tốc độ tăng trưởng huy động vẫn thấp hơn nhiều so với tăng trưởng tín dụng. Từ đầu tháng 11 đến nay, hầu hết các ngân hàng thương mại tư nhân đã điều chỉnh biểu lãi suất.
Chia sẻ với người viết, PGS.TS Nguyễn Hữu Huân - Giảng viên Đại học Kinh tế TP HCM, cho biết nguyên nhân khiến các ngân hàng đồng loạt tăng lãi suất huy động chủ yếu xuất phát từ yếu tố mùa vụ, khi nhu cầu vốn vào những tháng cuối năm luôn ở mức cao. Trong khi các ngân hàng cũng muốn thúc đẩy tăng trưởng tín dụng để hoàn thành chỉ tiêu cả năm.
Theo vị chuyên gia, mặc dù nhu cầu vốn tăng mạnh, NHNN vẫn khó có thể bơm tiền ồ ạt qua các kênh như OMO do lo ngại tạo áp lực lên lạm phát và tỷ giá. Điều này khiến thanh khoản hệ thống bị thu hẹp, đặc biệt tại các ngân hàng quy mô nhỏ, buộc họ phải nâng lãi suất huy động để cải thiện nguồn vốn.
Ông đánh giá đà tăng lãi suất nhiều khả năng còn tiếp diễn đến cuối năm, trừ khi nhà điều hành tăng bơm vốn trên thị trường liên ngân hàng.
Theo TS Huân, giai đoạn cuối năm luôn là thời điểm nhu cầu vốn tăng mạnh, kéo theo tăng trưởng tín dụng thường bật lên đột biến so với các tháng khác trong năm. Dù mang đậm yếu tố mùa vụ, diễn biến này cũng phản ánh một xu hướng đáng chú ý: nhu cầu vay vốn của nền kinh tế có xu hướng gia tăng mạnh qua từng năm.
"Nếu tỷ lệ tín dụng trên GDP tiếp tục tăng cao, điều này có thể ảnh hưởng nhất định đến sự ổn định của hệ thống tài chính Việt Nam. Đây là yếu tố cần được theo dõi chặt chẽ trong thời gian tới", ông nhấn mạnh.
Về triển vọng mặt bằng lãi suất huy động từ nay đến cuối năm, TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản Toàn cầu, dự báo áp lực tăng huy động sẽ duy trì.
Các ngân hàng đang hướng tới mục tiêu tăng trưởng tín dụng mạnh trong năm nay, trong khi nhu cầu tín dụng thường tăng cao vào giai đoạn cuối năm, đặc biệt là thời điểm chuẩn bị cho mùa lễ Tết.
"Vì vậy, các ngân hàng sẽ tiếp tục đẩy mạnh huy động và xu hướng chung là lãi suất huy động còn tăng thêm. Nếu lãi suất huy động tăng, lãi suất cho vay cũng có khả năng tăng theo", TS Trí Hiếu nhận định.
