Tiêu thụ HRC tiếp tục tăng mạnh

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), bán hàng HRC trong nước tăng mạnh trong tháng 4. Theo đó, lượng tiêu thụ sản phẩm này đạt hơn 765.000 tấn, tăng 55% so với cùng kỳ năm ngoái trong khi sản lượng cũng tăng mạnh 77% lên khoảng 700.000 tấn.

Như vậy, các doanh nghiệp sản xuất đến đâu tiêu thụ hết đến đó, thậm chí phải dùng đến khoảng 60.000 tấn hàng tồn kho để bán hàng. 

Tính chung 4 tháng đầu năm 2025, các doanh nghiệp thụ được gần 2,7 triệu tấn HRC, tăng 20% so với cùng kỳ trong khi sản lượng tăng 12% lên 2,5 triệu tấn, thấp hơn so với tiêu thụ.

Sản lượng tăng một phần nhờ Hoà Phát - một trong hai doanh nghiệp sản xuất HRC tại Việt Nam, bắt đầu vận hành dự án Dung Quất 2 giai đoạn 1. Dự kiến quý IV năm nay, công ty bắt đầu vận hành giai đoạn 2 của dự án.

Bán hàng HRC phục hồi trong bối cảnh Bộ Công Thương áp thuế chống bán phá giá tạm thời 19,38% - 27,83% đối với mặt hàng cùng loại nhập khẩu từ Trung Quốc hồi tháng 2. Điều này góp phần khiến lượng thép từ Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam giảm mạnh.

Theo số liệu Hải quan Việt Nam, nhập khẩu thép từ Trung Quốc trong tháng 5 giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái xuống 702.586 tấn. Tính chung trong 5 tháng đầu năm, lượng nhập khẩu giảm 23% xuống còn khoảng gần 3,7 triệu tấn.

Với con số trên, Trung Quốc vẫn là nước xuất khẩu nhiều thép vào Việt Nam nhất, chiếm 57%. Tuy nhiên, tỷ trọng này đã giảm rất nhiều so với mức khoảng 70% của cùng kỳ năm ngoái.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp sản xuất tôn mạ, ông thép - sản phẩm hạ nguồn của thép HRC, đã chuyển sang mua hàng nội địa kể từ khi Bộ Công Thương áp thuế. 

Tại ĐHĐCĐ 2025 diễn ra hôm 12/6, lãnh đạo CTCP Tôn Đông Á (Mã: GDA) cho biết công ty đã dừng mua HRC từ Trung Quốc kể từ tháng 1/2025, trước thời điểm chính phủ Việt Nam áp dụng mức thuế tạm thời. Hiện tại, công ty chủ yếu sử dụng HRC từ nguồn nội địa, một phần từ Nhật Bản và một phần nhỏ từ ASEAN, phù hợp với mục tiêu tiêu dùng cuối cùng.

Trao đổi với người viết bên lề một sự kiện do Hiệp hội Thép Việt Nam tổ chức hôm 30/5, Chủ tịch Tập đoàn Hoà Phát (Mã: HPG), ông Trần Đình Long cho biết: “Kết quả kinh doanh quý II chắc là tốt thôi. Đợt này đang không có hàng để bán. Giá thép đang tăng và quan trọng là đầu ra đang rất tốt”.

CEO của Hoà Phát ông Nguyễn Việt Thắng cho biết việc Bộ Công Thương áp thuế chống bán phá giá tạm thời 19,38 - 27,83% đối với HRC nhập khẩu từ Trung Quốc đang là lực đỡ rất lớn đối với hoạt động tiêu thụ của tập đoàn. Năm ngoái, Việt Nam nhập khẩu tới 9 triệu tấn HRC từ Trung Quốc, tức gấp 3 lần sản lượng của Hoà Phát, nhưng năm nay con số này chắc chắn sẽ giảm.

 “Hiện nay, tỷ trọng thép HRC Hoà Phát sử dụng trong các doanh nghiệp tôn mạ đang tăng lên. Năm ngoái, tỷ trọng này là 15 - 20% thì năm nay con số này đã nâng lên 40%”, ông cho biết. 

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng năm nay tập khách hàng này gặp khó khăn do tỷ trọng xuất khẩu lớn trong khi thương mại bất ổn, nhiều thị trường lớn áp thuế chống bán phá giá.

“Dù thị trường tôn mạ năm nay sẽ gặp khó, nhưng các doanh nghiệp cũng sẽ phải tìm cách thích nghi, mở rộng thị trường thay vì ngồi yên. Khi họ vẫn sản xuất thì vẫn cần mua HRC. Theo tôi được biết, nhiều đơn vị tôn mạ đang tìm cách đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Đây là điều khó, nhưng họ buộc phải thực hiện.”, ông nói thêm.

Một tín hiệu khả quan đến với các doanh nghiệp tôn mạ khi đầu tháng 4, Bộ Công Thương áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc với mức thuế tối đa là 37,13%. Sắc lệnh này được kỳ vọng sẽ giúp hỗ trợ việc tiêu thụ tôn mạ ở thị trường trong nước trong bối cảnh xuất khẩu khó khăn. 

Bên cạnh doanh nghiệp tôn mạ, Hoà Phát cũng đang thuyết phục các tập khách hàng khác của mình nâng tỷ trọng sử dụng sản phẩm của mình. 

“Thị trường nội địa luôn là số 1. Nguyên tắc của chúng tôi là không bao giờ để thiếu hàng ở khách hàng trong nước. Kể cả biên lợi nhuận xuất khẩu có thể tốt hơn nhưng vẫn phải bảo vệ thị trường nội địa vì nếu chỉ lơ là có thể mất luôn thị phần sân nhà”, ông nói. 

Tuy nhiên, sức ép thép nhập khẩu từ các thị trường khác cũng đang tăng lên khi một số doanh nghiệp tôn mạ, điển hình như Tôn Đông Á… đang chuyển hướng nhập khẩu hàng từ Indonesia và Nhật Bản. 5 tháng đầu năm nay, lượng thép nhập khẩu từ Indonesia tăng gấp đôi lên 623.933 tấn, nhập khẩu từ Nhật Bản cũng tăng 40% lên 1 triệu tấn. Đây là hai quốc gia cung cấp thép lớn thứ hai và ba của Việt Nam. 

Xuất khẩu thu hẹp mức giảm so với cùng kỳ

Hoà Phát hiện đang giữ tỷ trọng xuất khẩu dưới 20% song Chủ tịch Hoà Phát cho biết: “Xuất khẩu thép trong quý II không tồi như nhiều người tưởng, tuy nhiên hiện tập đoàn vẫn đang ưu tiên cho thị trường nội địa”.

Trên thực tế, xuất khẩu HRC đang cải thiện. Theo đó, xuất khẩu thép HRC trong tháng 4 đạt gần 104.000 tấn, tăng 52% so với tháng 3. So với cùng kỳ năm ngoái, con số này giảm khoảng 30%, tuy nhiên, mức giảm này đã được thu hẹp so với giảm khoảng 56% của tháng 3.

“Chúng tôi vẫn đang tranh thủ xuất khẩu HRC sang Mỹ bởi sau khi ông Trump áp thuế, giá loại thép này tăng mạnh lên trên 900 USD/tấn. Với mức giá này chúng tôi bắt đầu có lãi. Trước thời điểm áp thuế, giá chỉ khoảng 750 - 760 USD/tấn thì khó có lợi nhuận”, ông Thắng cho biết.

Còn tại thị trường EU, mới đây,  Ủy ban Châu Âu (EC) đã ban hành thông báo áp dụng biện pháp chống bán phá giá (CBPG) tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng nhập khẩu  từ Ai Cập, Nhật Bản và Việt Nam nhập khẩu vào Liên minh Châu Âu. Trong đó, Hoà Phát là doanh nghiệp duy nhất được áp thuế 0% trong khi đó, các công ty còn lại chịu mức thuế từ 6,9% đến 31,8%. 

Ông Thắng cho biết việc áp thuế này tạo lợi thế cho Hoà Phát so với các đối thủ nước ngoài, thậm chí là cả đối thủ trong nước là Formosa khi phải chịu mức thuế 12,1%.