Thừa ủy quyền của Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biếtviệc xây dựng Luật Bảo hiểm tiền gửi (sửa đổi) nhằm tạo hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng để tổ chức bảo hiểm tiền gửi bảo vệ tốt hơn quyền lợi người gửi tiền, đảm bảo duy trì sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng (TCTD), an ninh, an toàn xã hội.

Dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (BHTG) (sửa đổi) gồm 8 Chương, 42 Điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 26 điều; bổ sung mới 7 điều; bãi bỏ 4 điều; giữ nguyên 9 điều.

Về hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi, dự thảo Luật bổ sung quy định khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo quy định tại khoản 2, 3 Điều 21 Luật này, trong trường hợp đặc biệt, Thống đốc NHNN quyết định hạn mức chi trả tối đa bằng toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi (BHTG).

Hạn mức chi trả bảo hiểm tiền gửi trong trường hợp thực hiện phương án phá sản tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt thực hiện theo quy định của Luật các TCTD. 

Về phí bảo hiểm, dự thảo Luật giao Thống đốc NHNN quy định mức phí BHTG, việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hoặc phân biệt phí phù hợp với đặc thù hệ thống TCTD Việt Nam trong từng thời kỳ.

Đối với các TCTD được kiểm soát đặc biệt, dự thảo Luật bổ sung quy định về tạm hoàn nộp tiền nợ phí BHTG phát sinh trước thời điểm đặt vào kiểm soát đặc biệt, qua đó tạo cơ sở để tổ chức này chưa phải thực hiện ngay việc nộp phí nộp thiếu, nộp chậm và khoản tiền chậm nộp (nếu có), TCTD có trách nhiệm xây dựng kế hoạch hoàn trả khoản tiền được tạm hoãn nộp trong phương án cơ cấu lại.

Về trả tiền bảo hiểm, theo Thống đốc, dự thảo luật quy định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm kể từ một trong các thời điểm sau:

Thứ nhất, phương án phá sản BHTG được phê duyệt hoặc NHNN có văn bản xác nhận chi nhánh ngân hàng nước ngoài mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền.

Thứ hai, NHNN có văn bản đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt khi tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 100% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất.

Thứ ba, thuộc trường hợp chi trả để đảm bảo an toàn hệ thống, trật tự an toàn xã hội, việc bổ sung thời điểm chi trả BHTG nhằm để xử lý khó khăn, vướng mắc trong việc sử dụng quỹ dự phòng nghiệp vụ của tổ chức bảo hiểm tiền gửi.

Dự thảo luật cũng quy định tổ chức BHTG thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi khi tổ chức tham gia BHTG được can thiệp sớm, được kiểm soát đặc biệt và bị rút tiền hàng loạt; để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc.

"Tổ chức BHTG tự quyết định việc cho vay đặc biệt, bao gồm cả việc cho vay có hoặc không có tài sản bảo đảm, có hoặc không có lãi suất", Thống đốc cho hay. 

Dự thảo luật cũng bổ sung quy định tổ chức BHTG được NHNN cho vay đặc biệt với lãi suất 0%, không có tài sản bảo đảm trong trường hợp số tiền trong quỹ dự phòng nghiệp vụ không đủ để chi trả cho người gửi tiền; tổ chức BHTG xây dựng phương án tăng phí BHTG để bù đắp phần vay đặc biệt.

Bên cạnh đó, dự thảo luật cũng bổ sung quy định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống tổ chức tín dụng, tổ chức bảo hiểm tiền gửi tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng theo quy định tại luật này. Chính phủ quyết định các biện pháp khác để xử lý sự cố, khủng hoảng.

Xác định cụ thể "trường hợp đặc biệt"

Trình bày Báo cáo thẩm tra về Luật BHTG (sửa đổi),ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính đề nghị Chính phủ làm rõ giá trị pháp lý của kết quả kiểm tra do Tổ chức BHTG thực hiện và tăng cường cơ chế chia sẻ thông tin, phối hợp với các cơ quan thanh tra, giám sát khác.

Đồng thời, phân biệt rõ ràng các trường hợp và điều kiện tổ chức BHTG được tiếp nhận hỗ trợ từ ngân sách hay vay đặc biệt của NHNN, đảm bảo phù hợp với quy trình lập và phân bổ ngân sách nhà nước. Đồng thời, phân biệt rõ nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức BHTG và Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam trong việc bố trí nhân sự tham gia quản lý, điều hành quỹ tín dụng ngân hàng.

Về hạn mức trả tiền bảo hiểm, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính cho biết việc Thống đốc NHNN quy định hạn mức trả tiền bảo hiểm trong từng thời kỳ là phù hợp. Song đồng thời cần có quy định hướng dẫn cụ thể về các nguyên tắc điều chỉnh hạn mức trả tiền bảo hiểm phù hợp với thực tiễn, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền. 

Đối với việc chi trả vượt hạn mức, cần quy định cụ thể căn cứ xác định “trường hợp đặc biệt” chi trả vượt hạn mức, nghiên cứu quy trình phê duyệt minh bạch với sự tham gia của các cơ quan có liên quan.

Ủy ban Kinh tế - Tài chính cũng đề nghị xây dựng bộ tiêu chí minh bạch để phê duyệt các khoản cho vay đặc biệt.

“Tăng cường cơ chế giám sát việc sử dụng khoản vay đặc biệt từ tổ chức bảo hiểm tiền gửi, làm rõ trường hợp nào tổ chức tín dụng vay đặc biệt từ NHNN; trường hợp nào vay đặc biệt từ tổ chức bảo hiểm tiền gửi; có hướng dẫn cụ thể về điều kiện, lãi suất và tài sản bảo đảm của khoản cho vay đặc biệt của tổ chức bảo hiểm tiền gửi đối với các tổ chức tín dụng”, ông Mãi nêu.