Đòn giáng nặng nề

Hôm 29/6, một toà phúc thẩm liên bang đã ra phán quyết rằng hầu hết các mức thuế quan của Tổng thống Donald Trump là bất hợp pháp, qua đó giáng một đòn mạnh vào chính sách thương mại của nhà lãnh đạo Mỹ.

Cụ thể, Toà Phúc thẩm Liên bang Mỹ đã ra phán quyết với tỷ lệ 7-4, cho rằng Đạo lực Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) mà ông Trump viện dẫn khi ban hành thuế quan, bao gồm cả thuế quan đối ứng, thực chất không trao cho ông quyền áp thuế.

“Hiến pháp trao toàn quyền áp đặt các loại thuế như thuế quan cho nhánh lập pháp... Thuế quan là một quyền lực cốt lõi của Quốc hội”, toà án nhấn mạnh.

Toà án nhận thấy các mức thuế quan bị khiếu nại vượt quá thẩm quyền của ông Trump theo đạo luật IEEPA. “Cả thuế buôn lậu và thuế quan đối ứng đều không giới hạn về phạm vi, số lượng và thời hạn”, đa số các thẩm phán nhận thấy.

Trong khi đó, 4 thẩm phán phản đối phán quyết cho biết họ không đồng tình với kết luận của phe đa số về tính hợp pháp của thuế quan.

Tuy nhiên, toà phúc thẩm cho phép thuế quan tiếp tục được duy trì đến ngày 14/10 để chính quyền ông Trump có thời gian yêu cầu Toà án Tối cao đảo ngược quyết định.

Ngay sau đó, Tổng thống Trump đã chỉ trích toà phúc thẩm là “cực kỳ thiên vị” và khẳng định Toà án Tối cao sẽ phán quyết có lợi cho ông.

“Nếu các mức thuế quan bị bãi bỏ, đó sẽ là một thảm hoạ to lớn cho đất nước chúng ta. Nếu được duy trì, phán quyết này sẽ thực sự huỷ diệt nước Mỹ”, ông Trump viết trên mạng xã hội Truth Social.

Trong một tuyên bố riêng, phát ngôn viên Nhà Trắng Kush Desai cho biết: “Các mức thuế quan của Tổng thống Trump vẫn còn hiệu lực và chúng tôi hy vọng sẽ chiến thắng trong vấn đề này”.

Phán quyết của toà phúc thẩm được công bố chỉ vài giờ sau khi các nhà đàm phán thương mại hàng đầu của ông Trump thúc giục các thẩm phán xem xét những gì họ gọi là “các diễn biến bổ sung” trong vụ án.

Một trong các diễn biến bổ sung là đánh giá từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội, trong đó cho biết thuế quan sẽ giúp giảm thâm hụt ngân sách khoảng 4.000 tỷ USD trong thập kỷ tới.

Việc bãi bỏ thuế quan mà ông Trump áp đặt theo đạo luật IEEPA “sẽ gây ra thiệt hại lớn và không thể khắc phục cho nước Mỹ, chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia, cả trong hiện tại và tương lai”, Bộ trưởng Bộ Thương mại Howard Lutnick cảnh báo.

“Một phán quyết như vậy sẽ đe doạ lợi ích chiến lược to lớn của Mỹ ở trong và ngoài nước, có khả năng dẫn đến sự trả đũa và huỷ bỏ các thoả thuận đã được các đối tác thương mại nước ngoài đồng ý và làm chệch hướng các cuộc đàm phán quan trọng đang diễn ra...”, ông Lutnick nói thêm.

Thất bại liên tiếp của ông Trump

Phán quyết của toà phúc thẩm là thất bại thứ hai liên tiếp của ông Trump trong vụ kiện mang tính sống còn, được gọi là V.O.S Selections v. Trump.

Vụ kiện được hợp nhất từ hai đơn kiện riêng biệt, một do một chục tiểu bang đệ trình và đơn còn lại do 5 doanh nghiệp nhỏ của Mỹ đệ trình, theo CNBC.

Đây là vụ kiện liên bang kéo dài nhất trong hơn nửa tá vụ kiện liên bang nhằm ngăn cản ông Trump sử dụng đạo luật IEEPA để áp thuế quan lên hàng hoá nhập khẩu.

“Lần thứ hai trong vụ kiện này, một toà án liên bang đã phán quyết rằng thuế quan đối ứng của Tổng thống Trump là bất hợp pháp”, luật sự Jeffrey Schwab của Trung tâm Tư pháp Tự do, đại diện cho các nguyên đơn là 5 doanh nghiệp nhỏ, cho hay.

“Phán quyết này bảo vệ các doanh nghiệp và người tiêu dùng Mỹ khỏi những bất ổn và thiệt hại mà chính sách thuế quan bất hợp pháp gây ra”, ông Schwab bày tỏ trong một tuyên bố riêng biệt.

Chính quyền ông Trump lập luận rằng đạo luật IEEPA trao quyền cho tổng thống Mỹ áp đặt thuế quan ở bất kỳ cấp độ nào nếu tổng thống nhận thấy đó là điều cần thiết để giải quyết tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Vào cuối tháng 5, Toà án Thương mại Quốc tế Mỹ đã bác bỏ lập trường nêu trên và bãi bỏ các mức thuế được ban hành dựa trên IEEPA, bao gồm thuế quan đối ứng.

Phán quyết kể trên cũng huỷ bỏ thuế quan mà ông Trump áp đặt lên Canada, Mexico và Trung Quốc, liên quan đến cáo buộc ba nước này tuồn ma tuý fentanyl vào Mỹ.