Nikkei Asia dẫn nguồn tin cho biết tính đến hết năm ngoái, chuỗi cửa hàng trà sữa ToCoToCo đã thua lỗ ba năm liên tiếp. Chuỗi này có mặt trên thị trường từ rất sớm (2013) tuy nhiên gần đây đã bị áp đảo bởi sự cạnh tranh từ các thương hiệu Trung Quốc giá rẻ.

Trong bối cảnh đó, ToCoToCo buộc phải điều chỉnh chiến lược kinh doanh và mở rộng mạng lưới lên khoảng 700 cửa hàng. Tuy nhiên, thực tế vẫn khó thu hút khi người tiêu dùng trẻ ưu tiên lựa chọn những thương hiệu khác.

Các chuỗi đồ ăn và đồ uống giá rẻ đến từ Trung Quốc như Mixue hay Haidilao đang mở rộng mạnh mẽ tại Việt Nam. Những cửa hàng này thu hút giới trẻ nhờ giá cả phải chăng, tuy nhiên ngày càng xuất hiện những lo lắng về việc chuỗi Trung Quốc tác động tới việc kinh doanh của các doanh nghiệp trong nước.

“Tôi đến đây thường xuyên vì giá rẻ”, một nữ sinh viên đại học chia sẻ tại một cửa hàng Mixue ở Hà Nội. Mixue đã trở thành điểm đến quen thuộc của học sinh, sinh viên sau mỗi giờ học. 

Một nhân viên cho biết cửa hàng bán trung bình 500 ly mỗi ngày, và có khi hơn 1.000 ly vào những ngày đông khách. Món bán chạy nhất là trà chanh nha đam, có giá 17.000 đồng. Các món đồ uống tại Mixue thường rẻ hơn từ 30% đến 50% so với các chuỗi lớn trong nước như ToCoToCo.

Mixue vào Việt Nam từ năm 2018, bắt đầu tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM. Nhờ mô hình nhượng quyền, đến năm 2023, số lượng cửa hàng của họ đã vượt 1.000.

Thành công tại Việt Nam tạo đà cho Mixue mở cửa hàng đầu tiên tại Indonesia hai năm sau đó. Hiện họ có hơn 2.400 cửa hàng tại xứ sở vạn đảo. Họ cũng có hơn 150 cửa hàng tại Malaysia và đang mở rộng ở Thái Lan và Philippines. Trên toàn cầu, Mixue đã vượt mốc 36.000 cửa hàng.

Bí quyết giá rẻ của Mixue là sản xuất hàng loạt nguyên liệu thô tại Trung Quốc. Một nhân viên Mixue cho biết các nguyên liệu như trà và kem sữa đều được sản xuất bởi một công ty con tại Trung Quốc và sau đó xuất khẩu.

Các chuỗi cửa hàng đến từ Trung Quốc khác cũng đang có những bước tiến tương tự. Cotti Coffee, một chuỗi cà phê của Trung Quốc, đã vào Việt Nam vào tháng 12/2023. Một ly trà cỡ vừa có giá khoảng 30.000 đồng, rẻ hơn so với 50.000 đồng ở Cafe Amazon, chuỗi cà phê lớn nhất Thái Lan đã vào Việt Nam từ tháng 10/2020.

Cotti đã mở rộng nhanh chóng với khoảng 7.000 cửa hàng tại Trung Quốc kể từ khi ra mắt năm 2022 và đang là nhân tố chính trong cuộc cạnh tranh về giá cả.

Chuỗi lẩu Haidilao cũng đang phát triển mạnh. Đến cuối tháng 12, Haidilao đã có 70 cửa hàng tại Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Khách hàng còn được hưởng các dịch vụ miễn phí nổi tiếng của công ty trong khi chờ đợi, như đồ ăn nhẹ, kem và cả dịch vụ làm móng.

“Kinh tế Trung Quốc suy thoái sẽ tiếp tục thúc đẩy các chuỗi cửa hàng mở rộng sang Đông Nam Á”, ông Yuji Kato từ Viện Nghiên cứu Nomura Thái Lan cho biết.

Các thương hiệu thực phẩm và đồ uống Trung Quốc đang đối mặt với áp lực giảm phát trong nước, buộc họ phải giảm giá. Với dự báo thị trường trong nước sẽ thu hẹp trong tương lai do tỷ lệ sinh giảm, các công ty này ngày càng chú trọng đến thị trường Đông Nam Á đang phát triển.

Song song, một số người lo ngại rằng các thương hiệu Trung Quốc giá rẻ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến ngành thực phẩm và đồ uống trong nước. Ông Charoen Kaowsuksai, Chủ tịch phân ngành thực phẩm và đồ uống tại Liên đoàn Các ngành công nghiệp Thái Lan, cho biết sự gia tăng nhanh chóng của các chuỗi cửa hàng Trung Quốc giá rẻ sẽ gây thiệt hại cho các nhà hàng địa phương.

Tại thị trường Đông Nam Á nói chung, mối lo ngại về việc Trung Quốc xuất khẩu giảm phát thông qua hàng hóa giá rẻ ngày càng gia tăng. Xe điện Trung Quốc đang tràn vào Thái Lan và thép cùng các mặt hàng tiêu dùng khác từ Trung Quốc cũng đang được xuất khẩu quá mức.

Tháng 8, Indonesia đã tăng thuế đối với các sản phẩm dệt may và một số hàng hóa khác, với đối tượng chính là các sản phẩm từ Trung Quốc.