Bắc Kinh đã lên tiếng chỉ trích thỏa thuận thương mại mà Mỹ và Anh đạt được vào ngày 8/5 vì nó có thể được sử dụng để loại bỏ các sản phẩm Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng của Anh. Vấn đề này sẽ gây khó khăn cho London trong nỗ lực tái xây dựng mối quan hệ với Bắc Kinh.

Khi được yêu cầu bình luận về thỏa thuận Mỹ - Anh, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh "nguyên tắc cơ bản là" thỏa thuận giữa các quốc gia không nên nhắm mục tiêu gây bất lợi cho những nước khác. 

Chia sẻ với Financial Times (FT), Bộ Ngoại giao Trung Quốc bày tỏ: “Các nước không nên hợp tác nhằm chống lại lợi ích của các bên thứ ba”. Quan điểm của Bắc Kinh cho thấy Anh đang bị đặt vào tình thế khó xử giữa hai siêu cường kinh tế lớn nhất thế giới.

Từ trước, Bắc Kinh đã cảnh báo các nước không nên ký các thỏa thuận thương mại với Mỹ mà gây tổn hại cho lợi ích của Trung Quốc. Điều đó cho thấy các nhà lãnh đạo Trung Quốc lo sợ ông Trump sẽ dùng quá trình đàm phán với các đối tác thương mại để gây áp lực buộc họ cắt đứt Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng.

Trung Quốc đã chuẩn bị cho kịch bản này bằng cách đẩy nhanh nỗ lực loại bỏ các thành phần sản xuất tại nước ngoài khỏi chuỗi cung ứng của chính họ. Mục tiêu là bảo vệ nền kinh tế khỏi những gián đoạn do thương chiến gây ra.

Thỏa thuận tuần trước bao gồm điều khoản miễn giảm các mức thuế quan mà Mỹ áp dụng đối với ô tô và thép của Anh, nhưng không dỡ bỏ thuế quan đối ứng cơ bản 10% lên hàng hóa Anh.

Tuy nhiên, Nhà Trắng chỉ nhượng bộ với điều kiện Anh “nỗ lực nhằm nhanh chóng đáp ứng các yêu cầu của Mỹ” về an ninh chuỗi cung ứng và “quyền sở hữu các cơ sở sản xuất có liên quan”.

Giới chức Anh cho biết ông Trump đã thể hiện rõ rằng mục tiêu của điều khoản đó là Trung Quốc. Việc triển khai các mức miễn giảm thuế cụ thể cho hàng hóa Anh cũng sẽ phụ thuộc vào các cuộc điều tra theo “Mục 232”.

FT cho biết các cuộc điều tra đó sẽ xác định liệu những mặt hàng nhập khẩu từ Anh có ảnh hưởng đến an ninh quốc gia Mỹ hay không và nếu có thì mức độ là bao nhiêu.

Theo các cố vấn của chính phủ Trung Quốc, việc London chấp nhập các điều khoản an ninh của Washington khiến Bắc Kinh bất ngờ và lo ngại, đặc biệt là bởi chính quyền Thủ tướng Keir Starmer đang nỗ lực cải thiện mối quan hệ với Trung Quốc.

Một vị cố vấn nói với FT: “Trung Quốc sẽ phải phản ứng. Lẽ ra Anh không nên vội vã chấp nhận thỏa thuận đó”.

Ông Zhang Yansheng, nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Kinh tế Vĩ mô Trung Quốc, dự đoán Washington sẽ yêu cầu các nước khác chấp nhận những điều khoản tương tự khi đàm phán thương mại.

Ông bình luận: “Anh làm vậy là không công bằng với Trung Quốc. Kiểu điều khoản như vậy thực chất còn gây tác hại nhiều hơn thuế quan”. Theo ông, Trung Quốc nên “thẳng thắn nêu vấn đề” với Anh nhưng kiềm chế trả đũa ngay lập tức.

Vị chuyên gia nói tiếp: “Rắc rối này xuất phát từ Mỹ… do đó nó cần được thảo luận trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ”.  

Chính phủ Anh cho biết họ ký thỏa thuận thương mại với Mỹ nhằm bảo vệ người lao động và các doanh nghiệp trong nước, đồng thời đặt nền tảng để thúc đẩy hoạt động thương mại trong tương lai.

Chính phủ Anh thông tin thêm: “Thương mại và đầu tư với Trung Quốc vẫn giữ vai trò quan trọng đối với Anh”. Anh cũng khẳng định nước này sẽ tiếp tục duy trì cách tiếp cận thực tế trong những lĩnh vực gắn liền với lợi ích quốc gia và thế giới.