7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam ghi nhận mức tăng trưởng dương trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều biến động. 

Theo số liệu Hải quan Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt hơn 1,2 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ 2024.  Trong đó, Trung Quốc & Hong Kong tiếp tục duy trì là nhà nhập khẩu nhiều nhất cá tra Việt Nam chiếm tỷ trọng 25%, tương đương 302 triệu USD, giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong khi đó, Mỹ đứng ở vị trí thứ ba với kim ngạch đạt 208 triệu USD, tăng 8% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP) cho biết giá tham khảo cá tra xuất khẩu trung bình trong tháng 7 giảm nhẹ 1% xuống còn 2,14 USD/kg; giá cá nguyên liệu tại trại giảm 9–10% so với tháng trước, trong khi cá giống giảm 5%. Tuy nhiên, cuối tháng 7 và đầu tháng 8, giá cá giống đã bật tăng trở lại do nguồn cung thắt chặt.

VASEP cho biết bước sang những tháng cuối năm, xu hướng tăng giá được dự báo khá rõ rệt. Giá xuất khẩu dự kiến sẽ nhích lên từ tháng 9 khi nguồn cá nguyên liệu hạn chế và tỷ lệ sống của cá giống thấp, trong khi nhiều hộ nuôi chủ động giữ cá để chờ giá tốt hơn. Thời tiết bất lợi với mưa lớn và biến động nhiệt độ khiến chi phí nuôi tăng cao, càng củng cố đà tăng giá.

Nguồn cung cá giống hạn chế cũng tạo áp lực lên thị trường. Nông dân không mặn mà bán cá cỡ nhỏ mà giữ lại chờ đạt trọng lượng lớn, kéo theo tình trạng khan hiếm đến hết tháng 8. Với giá hiện đã cao hơn so với ba năm qua, dự kiến khi các nhà máy chế biến sử dụng hết nguồn cá dự trữ, giá thu mua từ nông dân sẽ tiếp tục được đẩy lên.

Thách thức và cơ hội xuất khẩu những tháng cuối năm

Ở thị trường nhập khẩu, Mỹ là yếu tố đáng chú ý nhất. Từ tháng 8, mức thuế đối ứng đối với cá tra nhập trực tiếp từ Việt Nam đã giảm từ 46% xuống 20%.

VASEP nhận định dù đây là tín hiệu không quá bi quan, người mua Mỹ vẫn thận trọng, tập trung giải phóng hàng tồn kho, khiến nhu cầu chưa thực sự bật mạnh. Chính sách thuế mới vì vậy vẫn còn nhiều ẩn số đối với triển vọng những tháng cuối năm.

Tại Trung Quốc, sức mua có dấu hiệu chậm lại, nhất là đối với cá tra nguyên con và philê đông lạnh. VASEP cho rằng giá trung bình có cải thiện nhẹ nhưng biến động hàng tồn kho khiến thị trường này vẫn cần được theo dõi sát.

Ngược lại, EU và các nước trong khối CPTPP được dự báo duy trì vai trò trụ cột nhờ ưu đãi thuế quan và nhu cầu ổn định. Giá xuất khẩu sang EU có thể chạm đáy vào cuối tháng 8 trước khi phục hồi từ tháng 9 nhờ nguồn cung nguyên liệu thắt chặt. ASEAN cũng được xem là thị trường tiềm năng với sức tiêu thụ đều đặn, trong khi Nam Mỹ và Trung Đông có thể trở thành hướng mở để giảm bớt phụ thuộc vào Mỹ và Trung Quốc.

Brazil vẫn tiềm ẩn rủi ro khi có khả năng chịu tác động gián tiếp từ thuế nhập khẩu 50% mà Mỹ dự kiến áp dụng đối với hàng hóa từ quốc gia này, trong trường hợp cá tra bị đưa vào danh mục.

Ngành cá tra Việt Nam đang bước vào giai đoạn quyết định của năm 2025. Giá nguyên liệu tăng do nguồn cung hạn chế, cùng với những biến động chính sách thương mại từ Mỹ và nhu cầu thiếu ổn định tại Trung Quốc, đang tạo nên cả áp lực lẫn cơ hội.