Vào đầu năm nay, Ấn Độ là một trong những nước đầu tiên chủ động đàm phán thương mại với Mỹ và New Delhi tự tin họ có thể đạt một thoả thuận với Washington nhằm tránh thuế quan của Tổng thống Donald Trump.

Song cuối cùng, Ấn Độ đã trở thành một trong những đối tác thương mại chịu mức thuế cao nhất: 25% thuế quan đối ứng và 25% thuế quan bổ sung do nước này nhập khẩu dầu thô của Nga.

Cho đến nay, chính quyền Thủ tướng Narendra Modi vẫn tiếp tục đàm phán với Mỹ. Gần đây, nhà lãnh đạo Ấn Độ vừa có một cuộc điện đàm “tuyệt vời” với chủ nhân Nhà Trắng, theo tuyên bố của ông Trump.

Hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Ấn Độ. Theo dữ liệu chính thức, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Ấn Độ đạt khoảng 434 tỷ USD trong năm tài khoá tính đến tháng 3/2025, trong đó Mỹ chiếm khoảng 18%.

Các mặt hàng xuất khẩu chính của Ấn Độ sang Mỹ là hàng kỹ thuật, đồ điện tử, dệt may, thuốc và dược phẩm, đá quý và đồ trang sức.

Mức thuế quan 50% có khả năng sẽ làm giảm sức hấp dẫn của hàng hoá Ấn Độ tại thị trường Mỹ và từ đó đè nặng lên tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Nam Á này trong năm nay.

Tuy nhiên, so với các cường quốc xuất khẩu khác, Ấn Độ đang sở hữu hai ưu thế rõ rệt có thể giúp nước này bước qua cuộc chiến thuế quan ít tổn thất nhất.

Ít phụ thuộc vào xuất khẩu hơn

Thứ nhất, so với các đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ, Ấn Độ không quá phụ thuộc vào xuất khẩu như một động cơ quan trọng cho tăng trưởng kinh tế.

Theo dữ liệu của World Bank, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá và dịch vụ của Ấn Độ chỉ tương đương 21,4% GDP năm 2023. Tỷ lệ này thấp hơn đáng kể so với Việt Nam (86,5%), Thái Lan (65,4%) và Liên minh châu Âu (51,9%).

Mức độ phụ thuộc vào xuất khẩu của nền kinh tế Ấn Độ chỉ nhỉnh hơn một chút so với Trung Quốc (19,1%). Hiện tại, Ấn Độ đang trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc để trở thành trung tâm sản xuất toàn cầu.

Mặt khác, dù Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Ấn Độ, các đối tác thương mại còn lại đang chiếm đến 82% kim ngạch xuất khẩu hàng hoá trong năm tài khoá gần nhất.

Các thị trường xuất khẩu hàng đầu của Ấn Độ khá đa dạng, trải dài trên nhiều châu lục nhưng chủ yếu là các nền kinh tế phát triển như UAE, Anh, Hà Lan, Đức. Trung Quốc, nền kinh tế số hai thế giới, cũng là đối tác thương mại lớn của Ấn Độ.

Trong thời gian qua, Ấn Độ cũng đã tích cực đa dạng hoá các điểm đến xuất khẩu bằng cách mở rộng phạm vi tiếp cận đến khoảng 50 quốc gia mới, đặc biệt là ở Tây Á, châu Phi và Đông Nam Á, để giảm bớt tác động kinh tế của thuế quan.

Trên thực tế, chính quyền New Delhi không thực sự lo ngại về ảnh hưởng của thuế quan. Bằng chứng là một báo cáo do Phòng Thương mại và Công nghiệp PHD (PHDCCI) công bố vào đầu tháng 8.

Trong báo cáo, PHDCCI ước tính mức thuế 25% sẽ ảnh hưởng khoảng 8,1 tỷ USD hàng hoá Ấn Độ sang Mỹ. Mặc dù con số này nghe có vẻ lớn, tác động thực tế lên nền kinh tế và thương mại nói chung của Ấn Độ là khá nhỏ.

Báo cáo ước tính chỉ 1,87% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hoá toàn cầu của Ấn Độ có nguy cơ bị ảnh hưởng và GDP chỉ có khả năng giảm nhẹ 0,19%, dù một số lĩnh vực sẽ đối mặt thách thức.

Kho báu hơn 1,4 tỷ dân

Quan trọng hơn hết, ngoài ít phụ thuộc vào xuất khẩu hơn các đối thủ, nền kinh tế Ấn Độ còn có một điểm mạnh mà ngay cả Trung Quốc cũng phải ghen tỵ: hơn 1,4 tỷ dân và lợi tức dân số.

Ấn Độ đã chính thức vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới vào năm 2023. Cho đến nay, dân số nước này vẫn đang trên đà tăng, giúp lực lượng lao động tiếp tục mở rộng.

Dữ liệu năm 2024 cho thấy độ tuổi trung vị tại Ấn Độ là 28, thấp hơn đáng kể so với con số 39 của Trung Quốc và 38 của Mỹ. Điều này cho thấy mặt bằng dân số của Ấn Độ đang khá trẻ so với các nền kinh tế khác.

Bên cạnh đó, số dân trong độ tuổi lao động của Ấn Độ hiện đạt khoảng 961 triệu người, tương đương 68% tổng dân số. Đặc biệt, nước này đang có hơn 371 triệu người trong độ tuổi 18 - 29, chiếm khoảng 27% tổng dân số.

Lực lượng lao động lớn và trẻ trung là thứ mà nhiều nền kinh tế phát triển đang thèm khác nhưng dù nỗ lực bao nhiêu cũng không thể đạt được, bao gồm cả Trung Quốc, Nhật Bản hay Đức.

Song song với cơ cấu dân số thuận lợi, tăng trưởng thu nhập của người lao động Ấn Độ đã đi lên đáng kể trong hàng chục năm qua. Dữ liệu từ World Bank cho thấy thu nhập quốc dân bình quân đầu người đã tăng gần gấp đôi từ 1.540 USD năm 2014 lên 2.650 USD vào năm 2024.

Đến năm 2030, dân số trong độ tuổi lao động của Ấn Độ được dự đoán sẽ đạt khoảng 1 tỷ người, chiếm một phần năm lực lượng lao động toàn cầu.

Tỷ lệ phụ thuộc - phản ánh tỷ lệ người phụ thuộc của dân số trong độ tuổi lao động - sẽ giảm từ 47% vào năm 2023 xuống còn 31% vào năm 2030, tạo điều kiện để thu nhập khả dụng đi lên.

Lực lượng lao động trẻ, thu nhập tăng và quá trình đô thị hoá nhanh chóng là những yếu tố cần thiết để thúc đẩy tiêu dùng nội địa. Và Ấn Độ đang thoả mãn tất cả các điều kiện đó.

Theo báo cáo đầu năm nay của quỹ tương hỗ Edelweiss, thị trường tiêu dùng Ấn Độ đang trên đà tăng trưởng 46%, giúp quy mô mở rộng từ 2.400 tỷ USD năm 2024 lên 4.300 tỷ USD vào năm 2030 và trở thành thị trường lớn thứ hai toàn cầu.

Nhờ thị trường nội địa có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ, Ấn Độ có khả năng tiêu thụ một phần trong lượng hàng hoá đáng lẽ phải xuất khẩu đến Mỹ. Điều này có thể giúp nước này trụ vững qua cơn bão thuế quan.

Trong một cuộc phỏng vấn vào cuối tháng 9 với Financial Times, chuyên gia chính sách thương mại Abhijit Das nhận định thị trường nội địa rộng lớn “chắc chắn sẽ giảm đáng kể rủi ro” cho Ấn Độ.

“Tác động bất lợi của mức thuế 50% sẽ tăng lên gấp nhiều lần nếu chúng ta định hướng xuất khẩu nhiều hơn”, ông nhấn mạnh.

Trên thực tế, chưa cần đến năm 2030, Ấn Độ đã trở thành một thế lực mới về tiêu thụ hàng hoá toàn cầu, đặc biệt là đối với các sản phẩm như ô tô và điện thoại thông minh.

Vào năm 1990, Ấn Độ chỉ có 5 ô tô cho mỗi 1.000 người. Đến năm 2025, con số đó đã tăng lên trên 30. Và hiện tại, Ấn Độ là thị trường ô tô lớn thứ ba thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Mỹ.

Ấn Độ ngày nay còn là thị trường điện thoại thông minh lớn thứ hai thế giới, chỉ xếp sau Trung Quốc. Trong khi đó, nền kinh tế Nam Á chỉ mới có chiếc điện thoại thông minh đầu tiên vào năm 2004.