Theo một báo cáo phân tích dựa trên dữ liệu từ nền tảng SocialHeat của YouNet Media và số liệu tham khảo từ Box Office Vietnam, thị trường phim Việt đang chứng kiến một giai đoạn phát triển phi mã nhưng cũng đầy khắc nghiệt.

Xu hướng "người thắng có tất cả" (winner-takes-all) ngày càng trở nên rõ nét, tạo ra áp lực lớn cho cả các thương hiệu phim đã thành danh và những dự án mới.

Sự thống trị của các thế lực và mức trần doanh thu mới

Nhìn vào toàn cảnh thị trường phim điện ảnh Việt Nam có doanh thu trên 60 tỷ đồng tính từ năm 2013, báo cáo chỉ ra sự phân hóa thành ba cấp độ. Nhóm "siêu bom tấn" có doanh thu vượt mốc 400 tỷ đồng. Nhóm "bom tấn" đạt từ 100 đến 300 tỷ đồng, và nhóm "phim thành công" có doanh thu từ 60 đến 100 tỷ đồng. 

Trong khi các phim ở đỉnh cao ngày càng thu về nhiều lợi nhuận hơn, mức doanh thu của nhóm thành công lại cho thấy sự tăng trưởng rất chậm.

Trong vòng 3-4 năm trở lại đây, khả năng tạo ra doanh thu của một phim Việt thành công đã tăng vọt. Các tác phẩm như Bố Già (hơn 400 tỷ), Nhà Bà Nữ (hơn 450 tỷ) và Mai (hơn 520 tỷ) đã thiết lập một tiêu chuẩn mới, đẩy trần doanh thu lên cao hơn gấp 2-3 lần so với mốc 150-200 tỷ được coi là "siêu thành công" trước năm 2021.

Phân tích cũng xác định hai nhà sản xuất Trấn Thành và Lý Hải là những thế lực gần như tuyệt đối, chiếm giữ các vị trí cao nhất về doanh thu. 

Theo đó, Lý Hải được ghi nhận là người dẫn đầu về số lượng và sự ổn định của các dự án, trong khi Trấn Thành dẫn đầu về doanh thu trung bình trên mỗi phim.

Về mặt thể loại, báo cáo nhận định công thức kết hợp giữa hài và các yếu tố tâm lý/tình cảm/gia đình là con đường có khả năng cao nhất để tạo ra một bom tấn trăm tỷ.

Case Study điển hình

Cuộc đối đầu phòng vé dịp Lễ 30/4 giữa Lật Mặt 8, một thương hiệu lớn, và Thám Tử Kiên, một dự án độc lập, đã cung cấp dữ liệu thực tế để giải mã các yếu tố quyết định thành công. 

Dữ liệu thảo luận công khai trên mạng xã hội do nền tảng SocialHeat của YouNet Media thu thập đã theo dấu hành trình cảm xúc của khán giả qua ba giai đoạn: trước công chiếu, suất chiếu sớm và công chiếu chính thức.

Ở giai đoạn trước công chiếu, Lật Mặt 8 chiếm ưu thế tuyệt đối về mặt thảo luận khi tạo ra 1,46 triệu lượt, gần gấp ba lần so với Thám Tử Kiên. Tuy nhiên, dữ liệu đã sớm báo hiệu rủi ro khi chỉ số cảm xúc của khán giả về khía cạnh "kịch bản & cốt truyện" của phim chỉ đạt 0,24, cho thấy sự hoài nghi đã tồn tại.

Ngược lại, Thám Tử Kiên tuy có khởi đầu im ắng hơn nhưng xây dựng được kỳ vọng vững chắc về chất lượng, giúp chỉ số cảm xúc chung duy trì ở mức cao 0,79.

Sự đảo chiều bắt đầu diễn ra tại các suất chiếu sớm. Theo dữ liệu, Lật Mặt 8 đã không đáp ứng được kỳ vọng về kịch bản, dẫn đến sự thất vọng lớn và đẩy chỉ số cảm xúc xuống mức báo động 0,16. Các cuộc tranh cãi gay gắt nổ ra, với tỷ lệ cứ 1,4 thảo luận tích cực lại có 1 thảo luận tiêu cực.

Phía Thám Tử Kiên lại cho thấy kết quả ngược lại, phim được đánh giá là vượt xa kỳ vọng, đẩy chỉ số cảm xúc vọt lên 0,77, tương đương cứ 7,7 thảo luận tích cực mới có 1 thảo luận tiêu cực. Các từ khóa như "hack não", "plot twist đỉnh" bùng nổ trên mạng xã hội.

Báo cáo nhấn mạnh rằng các thảo luận này đến từ một lượng lớn người dùng chất lượng (qualified users), với tỷ lệ ghi nhận gần 80% cho Lật Mặt 8 và gần 86% cho Thám Tử Kiên, khẳng định đây là những phản ứng thực chất từ khán giả.

Diễn biến này đã tác động trực tiếp đến kết quả doanh thu ở giai đoạn công chiếu chính thức. Sự tranh cãi về kịch bản của Lật Mặt 8 đã tạo thành một "lực cản", làm chậm đà tăng trưởng. Theo dữ liệu từ Box Office Vietnam, sau khi dễ dàng chạm mốc 100 tỷ trong tuần đầu, phim chỉ tăng thêm 32 tỷ ở các tuần tiếp theo. 

Trong khi đó, hiệu ứng truyền miệng tích cực đã trở thành "đòn bẩy" cho Thám Tử Kiên. Sự đồng thuận về chất lượng đã giúp phim lan tỏa mạnh mẽ, kéo các lớp khán giả mới ra rạp và giúp doanh thu bứt phá, cuối cùng vượt qua Lật Mặt 8. Chỉ số cảm xúc của Thám Tử Kiên trong giai đoạn này duy trì ở mức rất cao là 0,87 (14,4 thảo luận tích cực/1 tiêu cực).

Kinh nghiệm cho các dự án phim

Từ phân tích trường hợp cụ thể này, báo cáo rút ra ba kết luận mang tính chiến lược đối với thị trường phim Việt.

Thứ nhất, có sự tách biệt rõ ràng giữa doanh thu mở màn và tổng doanh thu. Sức nóng truyền thông có thể đảm bảo lượng khán giả lấp đầy rạp trong tuần đầu tiên, nhưng chỉ có trải nghiệm vượt kỳ vọng mới giữ chân khán giả và quyết định sức bền đường dài của một dự án phim.

Thứ hai, việc quản trị kỳ vọng là một yếu tố then chốt, đặc biệt với các thương hiệu lớn. Một thương hiệu mạnh phải đối mặt với áp lực đổi mới liên tục. Nếu không quản trị tốt "lời hứa" với khán giả, thương hiệu có thể đối mặt với "điểm gãy niềm tin" khi sản phẩm không đáp ứng kỳ vọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả thương mại.

Thứ ba, chất lượng thực chất của sản phẩm chính là công cụ truyền thông mạnh nhất. Đối với các dự án độc lập có ngân sách marketing hạn chế, việc tạo ra một sản phẩm đủ tốt để khán giả tự nguyện trở thành "đại sứ" thương hiệu là con đường hiệu quả nhất để biến chất lượng thành lợi thế cạnh tranh và doanh thu.

Phân tích này cho thấy quyền lực đang thực sự nằm trong tay khán giả. Việc theo dõi và đo lường phản hồi của họ không chỉ để đánh giá độ "nóng", mà còn để đối chiếu lời hứa thương hiệu với cảm nhận thực tế, đây được xem là chìa khóa để chinh phục thị trường một cách bền vững.