Giải trình các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2024 và các tháng đầu năm 2025 diễn ra sáng 18/6, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết thuốc giả và thực phẩm giả đang là vấn đề nhức nhối trên toàn thế giới. Theo thống kê của Mỹ, mỗi năm, trên thế giới có khoảng 600 tỷ USD bị ảnh hưởng vì thuốc giả và thực phẩm chức năng giả.

Tại Việt Nam, thời gian qua, các bộ ngành đã tích cực phòng chống vấn nạn này thông qua việc rà soát hệ thống văn bản pháp luật. Cụ thể, Luật Hình sự quy định, hành vi sản xuất thuốc giả có thể bị áp dụng mức án cao nhất là tử hình. Điều này đã cho thấy quan điểm quyết liệt của Việt Nam trong việc phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả.

Tuy nhiên, bà cũng nhìn nhận thực tế đang bộc lộ những bất cập, cần phải rà soát, chấn chỉnh, cả về hệ thống pháp luật và đội ngũ cán bộ triển khai thực hiện nhiệm vụ. Cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và hậu kiểm.

Bộ trưởng cho biết Bộ Y tế đã trực tiếp tham mưu cho Thủ tướng một số giải pháp như ban hành các công điện, chỉ đạo và hiện đang trình các văn bản luật, nghị định hoàn thiện hành lang pháp lý. Lãnh đạo ngành y tế khẳng định việc phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả cần phải có sự cương quyết ở mức cao nhất do đây là những sản phẩm ảnh hưởng đến sức khoẻ của người dân.

Đối với thông tin thuốc giả xuất hiện trong bệnh viện, Bộ trưởng cho hay hiện nay, tất cả thuốc vào bệnh viện đều thông qua đấu thầu và phải có nguồn gốc xuất xứ. Do đó, Bộ trưởng khẳng định thuốc giả có trên thị trường nhưng không phải trong các bệnh viện.

Bộ trưởng cũng cho biết Bộ Y tế đang phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Công an, Bộ Tài chính, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch trong quản lý, phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả và vấn đề quảng cáo thuốc giả, thực phẩm giả.

Nhắc lại ba vụ việc nổi bật trong thời gian qua như thuốc giả được phát hiện ở Thanh Hoá, kẹo Kera của Hằng Du Mục hay mỹ phẩm giả trong Đồng Nai, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết đây đều là những vụ việc do Bộ Y tế phát hiện, phối hợp với Bộ Công an để chuyển Bộ Công an điều tra. Điều này đã thể hiện quyết tâm của Bộ Y tế trong việc phòng, chống thuốc giả và thực phẩm giả.

Hàng giả, hàng nhái đã trở thành hệ thống ngầm

Trước đó, tham gia thảo luận, đại biểu Thái Thu Xương, Đoàn ĐBQH tỉnh Hậu Giang nhấn mạnh hàng giả, hàng nhái không còn là hiện tượng nhỏ lẻ mà đã trở thành một hệ thống ngầm tinh vi, có tổ chức, từ thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm đến thiết bị điện tử, hàng gia dụng.

Dấu vết gian lận hiện len lỏi khắp thị trường, gây thiệt hại cho nền kinh tế, khiến người dân hoang mang khi cuộc sống và sức khoẻ bị bủa vây bởi hàng hoá bẩn; doanh nghiệp làm ăn nghiêm túc thì chịu thua thiệt vì không thể cạnh tranh với hàng giả, hàng nhái, giá rẻ, trốn thuế…

Để giải quyết triệt tận gốc vấn đề, đại biểu kiến nghị Quốc hội và Chính phủ sớm hoàn thiện hành lang pháp lý, đồng thời nâng mức chế tài để xử phạt, đảm bảo tính răn đe thực chất, "không để hàng giả hoành hành mà chỉ dừng lại ở mức xử phạt hành chính nhẹ nhàng".

Đồng thời, cần củng cố lực lượng phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả từ trung ương tới địa phương đảm bảo đủ năng lực chuyên môn, phẩm chất liêm chính và không bị chi phối, thao túng. Cùng đó là xử lý nghiêm các trường hợp cán bộ bao che, tiếp tay cho sai phạm, dũng cảm nhìn thẳng, nói thật và xử lý thật, không nhân nhượng, không có vùng cấm.

Đại biểu tỉnh Hậu Giang cũng đề xuất các cơ quan quản lý Nhà nước khuyến khích ứng dụng công nghệ trong kiểm soát hàng hoá từ mã QR, truy xuất nguồn gốc, tăng cường trách nhiệm của các sàn thương mại điện tử…