Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), 7 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra Việt Nam đạt hơn 1,2 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ 2024, số liệu từ Hải quan Việt Nam. 

Hiệp hội cho biết, kết quả này cho thấy sự bền bỉ của ngành cá tra trước biến động thương mại toàn cầu và những thay đổi trong chính sách quốc tế.

Trong cơ cấu thị trường, Trung Quốc và Hong Kong tiếp tục là điểm đến lớn nhất, với kim ngạch 302 triệu USD, chiếm gần 25% tổng giá trị xuất khẩu cá tra của Việt Nam. Tuy nhiên, con số này giảm 4% so với cùng kỳ 2024, VASEP đánh giá điều này phản ánh sự chững lại trong nhu cầu, trong đó phân khúc cá tra nguyên con và philê đông lạnh thể hiện rõ điều này.

Ngược lại, khối CPTPP trở thành điểm sáng nổi bật về nhập khẩu cá tra Việt Nam, với mức tăng trưởng 34%, đạt 208 triệu USD. Canada, Malaysia và một số quốc gia châu Mỹ nổi lên nhờ ưu đãi thuế quan và nhu cầu ổn định. 

Thị trường Mỹ cũng duy trì đà tích cực, đạt 206 triệu USD trong 7 tháng, tăng 8% so với cùng kỳ, dù riêng tháng 7 chỉ giảm nhẹ 0,3%. Tuy vậy, VASEP cho biết, chính sách thuế quan mới dự kiến áp dụng từ tháng 8 đang tạo ra “dấu hỏi lớn” cho triển vọng những tháng cuối năm.

Brazil ghi nhận mức tăng trưởng 64%, đạt 106 triệu USD trong 7 tháng đầu năm cho thấy tiềm năng phát triển lớn. Song, thị trường này cũng tiềm ẩn rủi ro gián tiếp từ việc Mỹ xem xét áp thuế 50% đối với hàng hóa có xuất xứ từ Brazil, nếu cá thịt trắng thuộc diện bị ảnh hưởng. 

Tại EU, xuất khẩu cá tra đạt 104 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ; trong đó, Tây Ban Nha, Bỉ, Italy và Pháp tăng trưởng tốt, bù đắp sự sụt giảm ở Đức và Hà Lan.

Về sản phẩm, philê cá tra đông lạnh tiếp tục chiếm ưu thế, với kim ngạch 976 triệu USD, tăng 11%. 

Trong đó, các sản phẩm chế biến sâu (mã HS16) đạt 30 triệu USD, tăng 41%, cho thấy xu hướng dịch chuyển sang hàng hóa có giá trị gia tăng cao hơn để thích ứng với yêu cầu khắt khe từ thị trường và hạn chế rủi ro thuế quan.

Hiệp hội cho biết, triển vọng những tháng cuối năm được đánh giá vừa có cơ hội vừa tiềm ẩn nhiều thách thức. Thông tin từ tháng 7 về khả năng Mỹ áp dụng mức thuế nhập khẩu mới đối với một số đối tác thương mại, trong đó có các quốc gia xuất khẩu cá thịt trắng, đang tạo ra tâm lý thận trọng cho doanh nghiệp và nhà nhập khẩu. 

Chính sách thuế quan mới của Mỹ – nếu áp dụng – có thể tạo ra sự dịch chuyển nguồn cung trong chuỗi cá thịt trắng toàn cầu, mang đến cả cơ hội mở rộng thị phần và rủi ro cạnh tranh giá. 

Ngoài ra, nhu cầu tại Trung Quốc cần được theo dõi sát, nhất là trong bối cảnh thị trường này nhạy cảm với biến động giá và tồn kho. Hơn thế nữa, EU và CPTPP được dự báo tiếp tục là “điểm tựa” nhờ lợi thế FTA và sức mua ổn định.

Nửa cuối năm nay, VASEP dự báo thủy sản sẽ gặp khó nếu Mỹ áp thuế đối ứng mới 20%. Trong đó, cá tra sẽ chịu tác động đáng kể về chi phí và giá thành, nhất là khi thị trường Trung Quốc chững lại, buộc doanh nghiệp phải mở rộng xuất khẩu sang ASEAN, Nam Mỹ và Trung Đông. 

Hiệp hội nhận định, thuế đối ứng của Mỹ là lời cảnh báo rõ ràng về rủi ro khi tập trung quá nhiều vào một thị trường, nhưng nếu doanh nghiệp có chiến lược chủ động, đàm phán có kết quả tích cực, cá tra vẫn có cơ hội duy trì đà tăng trưởng và hoàn thành mục tiêu xuất khẩu năm 2025.