Về định hướng phát triển không gian kinh tế xã hội, Chính phủ tập trung điều chỉnh phân vùng kinh tế xã hội theo phương án đã được cấp có thẩm quyền thông qua gồm 6 vùng, trong đó hai vùng có sự thay đổi để căn bản so với trước đây là vùng Bắc Trung Bộ gồm 5 tỉnh, thành phố từ tỉnh Thanh Hóa đến TP Huế và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên gồm 6 tỉnh, thành phố từ TP Đà Nẵng đến tỉnh Lâm Đồng.

Cùng với đó, Chính phủ cũng điều chỉnh mục tiêu tăng trưởng kinh tế của các vùng, bổ sung các định hướng về phát triển kinh tế xã hội, kết cấu hạ tầng phù hợp với tiềm năng, lợi thế, tăng cường liên kết vùng.

Theo Tờ trình, việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 sẽ mở rộng phạm vi 4 vùng động lực quốc gia sang các khu vực lân cận đã có sự phát triển về công nghiệp, đô thị và thuận lợi về giao thông, kết nối, bổ sung vùng động lực Bắc Trung Bộ bao gồm các địa bàn ven biển của ba tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.

Đáng chú ý, lần điều chỉnh này nhấn mạnh thêm định hướng phát triển các ngành công nghiệp mới nổi, các ngành dịch vụ hiện đại, đẩy mạnh hình thành, phát triển các khu thương mại tự do tại các vùng động lực quốc gia. Đồng thời bổ sung định hướng tăng cường hạ tầng kết nối các đô thị trung tâm tại các tỉnh, thành phố mới sáp nhập, gắn với chia sẻ hợp lý vai trò, chức năng; định hướng phát triển TP HCM trở thành siêu đô thị theo mô hình đa cực, đa trung tâm, vươn tầm quốc tế.

Đánh giá kỹ lợi thế của các vùng động lực, tránh chồng lấn, cạnh tranh

Trình bày báo cáo thẩm tra, ông Phan Văn Mãi cho biết Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đồng tình với Tờ trình của Chính phủ về việc bổ sung điều chỉnh các nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia nhằm phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 và những năm tiếp theo, đồng thời thực hiện các nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế xã hội, phát triển ngành, lĩnh vực, vùng, địa phương.

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cho rằng Chính phủ cần rà soát kỹ về nội dung quy hoạch và tên vùng, tỉnh để chỉnh sửa, thống nhất, tránh các kiểu khác nhau, gây khó khăn trong việc cụ thể hóa thực hiện nghị quyết đối với các vùng, địa phương có sự điều chỉnh về phạm vi địa giới hành chính và đặt tên mới.

Theo Uỷ ban Kinh tế và Tài chính, việc phân vùng kinh tế xã hội cơ bản vẫn giữ nguyên số lượng là 6 vùng. Tuy nhiên, ông Phan Văn Mãi nêu rõ kết cấu, phạm vi từng vùng có sự thay đổi lớn về số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh, quy mô diện tích, dân số do sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, trong đó, vùng Bắc Trung Bộ và vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là hai vùng có sự thay đổi lớn so với trước đây.

Do đó, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ hơn phương án phân vùng mới sẽ tác động, ảnh hưởng như thế nào đến phát triển kinh tế xã hội của từng vùng, đánh giá trên liên kết vùng.

Bên cạnh đó, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị thuyết minh, làm rõ hơn tính đặc thù, vị trí địa lý và nhiệm vụ, điều kiện kinh tế xã hội của từng vùng nhằm phát huy tối đa tiềm năng và khai thác hiệu quả lợi thế sẵn có, khắc phục được các tồn tại, hạn chế của từng vùng và liên kết vùng để thúc đẩy phát triển bền vững của cả quốc gia.

Về phát triển các vùng động lực, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cho rằng vùng động lực Bắc Trung Bộ và vùng động lực miền Trung là hai vùng động lực có vị trí cạnh nhau, có tiềm năng khai thác về nguồn lợi biển và cùng định hướng phát triển công nghiệp lọc hoá dầu, công nghiệp ô tô và phát triển cảng biển, dịch vụ cảng biển, dịch vụ logistic.

Vì vậy, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ đánh giá lợi thế, so sánh giữa hai vùng động lực này để có điều chỉnh phù hợp với định hướng phát triển của từng vùng, tránh chồng lấn, cạnh tranh lẫn nhau, dẫn đến không đạt mục tiêu phát triển chung của cả nước. Đồng thời, đánh giá và xác định rõ cực tăng trưởng của vùng động lực Bắc Trung Bộ để định hướng, dẫn dắt sự phát triển của vùng này tương tự như các vùng động lực khác.