Đầu năm 2025, nhiều ngân hàng thương mại lớn như: Agribank, VietinBank, BIDV, Sacombank, VPBank, Techcombank, ACB... đã triển khai các gói vay ưu đãi dành riêng cho tiểu thương hoặc hộ kinh doanh gia đình. Tuy nhiên, thực tế là các ngân hàng vẫn chưa khai thác hết tiềm năng của tệp khách hàng này do hạn chế trong việc tiếp cận hoặc họ không có tài sản thế chấp, không có đăng ký kinh doanh hoặc dòng tiền không rõ ràng. 

Tuy nhiên, từ ngày 1/6, khi Nghị định 70/2025 có hiệu lực, thì khoảng 37.000 hộ có doanh thu trên 1 tỷ đồng mỗi năm thuộc một số ngành nghề (ăn uống, khách sạn, bán lẻ, vận tải hành khách, thẩm mỹ, vui chơi giải trí...) phải dùng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.

Ngoài ra, Nghị định 70 còn khuyến khích các hộ kinh doanh có doanh thu lớn đăng ký lên công ty để có thể nhận các hỗ trợ từ Chính sách, để phát triển bền vững và dễ dàng làm lớn hơn sau này.

Với chuyển động mới này, các tiểu thương và hộ kinh doanh đã trở thành đối vay vốn vi mô tiềm năng của các ngân hàng và tổ chức tài chính. Trường hợp những tiểu thương và hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng, dù không lên công ty nhưng nếu thực hiện theo Nghị định 70 thì sẽ minh bạch về dòng tiền, có cơ sở cho Ngân hàng và các tổ chức tài chính xem xét cho vay, chứ không giống như trước kia.

Thực trạng vay vốn của tiểu thương và hộ kinh doanh

Trong một chương trình tư vấn gần đây do BSA và VCCI TP. HCM phối hợp tổ chức, bà Nguyễn Cẩm Chi – Giám đốc Khối tư vấn phát triển bền vững, MCG Management Consulting cho hay, hiện đang có một nghịch lý là hiện Nhà nước có rất nhiều gói gỗ trợ cho DN SMEs nhưng không tìm đủ người để nhận hỗ trợ; trong khi các SMEs thì cho hay là mình không tiếp cận được nguồn vốn. Về mặt truyền thông, Nhà nước làm chưa đủ tốt.

Trong quá trình đi tư vấn, có rất nhiều trường hợp bà cảm thấy rất đáng tiếc khi không thể hỗ trợ các hộ kinh doanh hoặc HTX. Có một hợp tác xã chuyên nhận những người khuyết tật vào để sản xuất đồ thủ công mỹ nghệ và bà biết có rất nhiều nguồn hỗ trợ cho những mô hình kinh doanh như thế này, nhưng vì HTX này chưa đăng ký lên công ty, nên bà không thể kết nối. 

Hiện Nhà nước có rất nhiều chính sách hỗ trợ từ vay vốn đến marketing – sale cho mô hình sản xuất – kinh doanh nông sản, nhưng để đạt được điều kiện vay vốn thì các nông hộ/nhà buôn hay HTX cần đăng ký lên công ty thì sẽ có nhiều cơ hội hơn.

Một minh chứng khác cho thấy là các SMEs và hộ kinh doanh gian đình rất khát vốn.

Vào tháng 11/2024, khi KiotViet hợp tác cùng ngân hàng MB triển khai gói hỗ trợ vốn trị giá 1.000 tỷ đồng dành riêng cho chủ hộ kinh doanh trong giai đoạn cuối năm. Chỉ sau 3 tháng triển khai, đã có 1.000 hộ kinh doanh trên khắp cả nước đăng ký vay vốn vủa MB qua app KiotViet.

Vậy nên, không ngạc nhiên khi nhiều ngân hàng ít tên tuổi cũng bắt đầu tham gia vào lĩnh vực này, bên cạnh những cái tên quen thuộc đã nhắc ở đầu bài.

SeABank, Vikki vàEVNFinance đang rất tích cực

Để cung cấp cho hộ kinh doanh và khách hàng của mình những kiến thức cơ bản về Nghị định 70, Sổ Bán Hàng đã phối hợp cùng WISE – SeABank đã tổ chức tọa đàm “Chuyển đổi đúng – Tối ưu nhanh”.

Trong tọa đàm này bà Nguyễn Thị Kim Oanh – đại diện từ Ngân hàng SeABank đã chia sẻ nhiều thông tin giúp chủ hộ hiểu đúng bản chất của đòn bẩy tài chính, sử dụng nguồn vốn vay một cách thông minh, hiệu quả và tránh rơi vào tình trạng quá tải tài chính.

Theo bà, việc vay vốn không nên thực hiện tùy hứng; các chủ hộ cần cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ nên sử dụng đòn bẩy tài chính khi xuất hiện các nhu cầu sau: xuất hiện cơ hội kinh doanh rõ ràng (ví dụ: mùa cao điểm cuối năm, nhu cầu tăng đột biến); doanh nghiệp đang trong giai đoạn mở rộng quy mô hoặc thay đổi mô hình kinh doanh; nguồn vốn tự có không đủ, nhưng khả năng hoàn vốn và lợi nhuận được dự đoán rõ ràng.  

“Nguyên tắc ‘vay khôn ngoan’ dành cho hộ kinh doanh: chỉ vay tối đa 30–50% doanh thu bình quân tháng; lựa chọn hình thức vay phù hợp với ngành hàng, chu kỳ kinh doanh và khả năng hoàn vốn; lập kế hoạch dòng tiền để theo dõi chi tiết thu – chi – nợ cần trả”, bà Kim Oanh nêu cụ thể.

Hiệu quả của việc vay vốn không chỉ nằm ở số tiền vay được mà phụ thuộc vào cách sử dụng nguồn vốn đó. Vậy nên, bà khuyến nghị các chủ hộ cần tuân thủ ba nguyên tắc dưới đây.

Phân bổ đúng mục đích: dùng vốn vay để đầu tư vào hàng hóa, mặt bằng, hoặc các hoạt động sinh lợi rõ ràng – không nên dùng cho chi tiêu cá nhân hoặc hoạt động không tạo ra dòng tiền.

Lựa chọn kỳ hạn phù hợp: với các mô hình kinh doanh theo mùa, cần ưu tiên vay ngắn hạn; trong khi với đầu tư dài hơi, có thể cân nhắc kỳ hạn trung hạn.

Theo dõi kỹ càng dòng tiền: cần lập bảng theo dõi dòng tiền định kỳ để luôn kiểm soát được khả năng trả nợ.

“Nhiều hộ kinh doanh lâm vào áp lực tài chính sau khi vay vốn do mắc phải các sai lầm phổ biến như: vay mà không có kế hoạch sử dụng và hoàn vốn rõ ràng; dùng tiền vay sai mục đích, không theo dõi dòng tiền dẫn đến việc chậm trả hoặc không trả được nợ; vay vượt quá khả năng chi trả - đặc biệt khi số tiền vay lớn hơn thu nhập hoặc lợi nhuận bình quân hàng tháng”, đại diện SeABank phân tích tiếp. 

Năng động không kém là Ngân hàng Số Vikki, trong sự kiện ‘Ngày không tiền mặt’ 2025, Tổng Giám đốc Trần Xuân Huy tiết lộ, hiện Vikki có nhiều chương trình vay vốn hỗ trợ cá nhân và tiểu thương. 

Vikki có gói “Vay nhanh” giúp khách hàng cá nhân có thể bổ sung nhanh chóng nguồn vốn lưu động để sản xuất kinh doanh, giải ngân chỉ trong 1 ngày làm việc. Còn gói “Vay phục vụ sản xuất kinh doanh” cho phép khách hàng cá nhân có được số vốn lưu động cần thiết, nhằm đầu tư nguyên vật liệu phục vụ sản xuất kinh doanh, với vay từng lần tối đa lên tới 60 tháng và vay quay vòng tối đa 3 tháng.

“Hiện MoMo có nhóm giải pháp số hóa toàn diện dành cho các tiểu thương đang hoạt động trên nền tảng. Trong đó có gói ‘Vay nhanh nhà bán hàng’ với mức vay cao nhất 70 triệu đồng và phê duyệt – giải ngân trong 3 phút, trả góp dài nhất 24 tháng. Gói vay này có thể đáp ứng nhu cầu vốn ngắn hạn của chủ kinh doanh với phí tất toán và lãi suất phù hợp”, ông Nguyễn Bá Diệp – Co-Founder MoMo chia sẻ.

‘Vay nhanh nhà bán hàng’ là dịch vụ tài chính do Công ty Tài chính Cổ phần Điện lực (EVNFinance) cung cấp, kết hợp với Công ty Cổ phần Amber Fintech cung cấp cho khách hàng là Nhà bán hàng (bán hàng Online hoặc cửa hàng vật lý) trên nền tảng MoMo.

Gói vay này đang cung cấp cho các nhà bán hàng hai hạn mức: 10 triệu – 30 triệu cho nhóm khách hàng không đồng bộ doanh thu; 10 triệu – 50 triệu cho nhóm khách hàng có thực hiện đồng bộ doanh thu (số tiền vay sẽ tùy thuộc vào doanh thu của cửa hàng).