Trong bối cảnh kinh tế nhiều biến động, tấm bản đồ đầu tư vào Đông Nam Á đang được vẽ lại. Những kim chỉ nam quen thuộc như dân số đông hay nhân công rẻ đang dần mất đi sức nặng. Thay vào đó, một thế lực mới nổi lên, quyết định sự thành bại của các thương hiệu: khả năng nắm bắt "sức mua có định hướng" của người tiêu dùng.

Đây là quan điểm được ông Nguyễn Anh Dũng, Giám đốc quốc gia của NielsenIQ, đưa ra tại một sự kiện sáng 27/6, khi ông khẳng định rằng lựa chọn thị trường không còn là bài toán của một yếu tố đơn lẻ mà là "tổ hợp giữa chi phí, chính sách, nhân khẩu học và xu hướng tiêu dùng tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững”.

Cơ hội không nằm ở nơi đông dân nhất

Phá vỡ lối suy nghĩ thông thường, ông Dũng chỉ ra một sự thật quan trọng hơn cả những con số vĩ mô: "Các thương hiệu đang theo đuổi 'sức mua có định hướng', nơi người tiêu dùng không chỉ tìm sản phẩm giá rẻ, mà là những sản phẩm có giá trị sử dụng thực sự trong bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động”.

Dữ liệu từ NielsenIQ đã chứng minh cho nhận định này. Có đến "92% người tiêu dùng tại châu Á - Thái Bình Dương cho rằng việc mua sản phẩm có giá trị tốt so với chi phí bỏ ra là yếu tố quan trọng”. 

Không chỉ vậy, hành vi tiêu dùng cũng thay đổi sâu sắc khi "65% người tiêu dùng cho biết họ đã dịch chuyển chi tiêu cho hoạt động bên ngoài thành chi tiêu cho trải nghiệm tại nhà với mục đích tiết kiệm”. 

Đáng chú ý hơn, người tiêu dùng không chỉ tìm kiếm sản phẩm rẻ nhất. Họ sẵn sàng đầu tư cho các giải pháp dài hạn, với "75% sẵn sàng chi nhiều hơn nếu sản phẩm giúp họ tiết kiệm chi phí về lâu dài".

Từ những con số này, ông Dũng kết luận: "Cơ hội không nằm ở nơi dân số đông nhất hay giá nhân công rẻ nhất, mà là ở thị trường nơi người tiêu dùng có nhu cầu thực và sẵn sàng chi cho những gì có giá trị”.

Doanh nghiệp thích ứng bằng cách "giải quyết vấn đề"

Trước sự trỗi dậy của người tiêu dùng thông thái, các doanh nghiệp tại Đông Nam Á cũng không đứng yên. Họ đang tái định hình chiến lược với một trọng tâm rõ nét: "Lấy người tiêu dùng làm trung tâm". 

Chiến lược này thể hiện qua những bước đi đồng bộ. Họ tích cực phát triển các sản phẩm có chi phí hợp lý nhưng vẫn giữ được lợi ích cốt lõi, đồng thời dịch chuyển trải nghiệm từ bên ngoài về nhà thông qua các sản phẩm chăm sóc sức khỏe, cá nhân và thực phẩm tiện lợi. 

Trên hết, các thương hiệu thành công đang tập trung vào lợi ích dài hạn, trực tiếp giải quyết các vấn đề thực tế của người tiêu dùng như thiếu thời gian, căng thẳng và nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng.

Như ông Dũng nhận định, "các công ty đang không chỉ điều chỉnh sản phẩm, mà điều chỉnh cả cách họ giải quyết vấn đề cho người tiêu dùng. Và đổi mới thành công, trong bối cảnh này, là đổi mới đúng nhu cầu chưa được đáp ứng”.

Dữ liệu người tiêu dùng – "Chìa khóa" vượt qua mê cung rào cản

Tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội này, doanh nghiệp phải vượt qua một mê cung phức tạp của các rào cản phi thuế quan tại Đông Nam Á. 

Đó là những quy định và tiêu chuẩn nội địa đặc thù, yêu cầu chứng nhận Halal nghiêm ngặt tại Indonesia và Malaysia, hạ tầng logistics còn manh mún, và sự khác biệt sâu sắc về văn hóa, khẩu vị từ "cay ở Thailand, ngọt ở Philippines".

Để thoát khỏi mê cung này, ông Dũng cho rằng doanh nghiệp "cần không chỉ hiểu luật mà phải hiểu thị trường”. Và công cụ duy nhất để làm điều đó chính là dữ liệu. 

"Việc sử dụng dữ liệu hành vi mua hàng và xu hướng tiêu dùng bản địa chính là 'chìa khóa' giúp doanh nghiệp định vị đúng cách tiếp cận, ưu tiên danh mục phù hợp, và chọn đúng đối tác địa phương để tăng tốc”, ông nói.

Minh chứng rõ nét là xu hướng mua sắm xuyên biên giới tại Singapore hay Hong Kong, nơi người tiêu dùng chủ động tìm kiếm giá trị tốt hơn, khẳng định rằng nhu cầu về giải pháp kinh tế là có thật và sẵn sàng vượt qua mọi ranh giới.

Thông điệp mà ông Nguyễn Anh Dũng gửi tới các nhà đầu tư rõ ràng: Trong kỷ nguyên mới, thành công sẽ không dành cho những ai chỉ nhìn vào các chỉ số vĩ mô đơn thuần. Chiến thắng thuộc về những người có khả năng thấu hiểu sâu sắc người tiêu dùng.

"Doanh nghiệp chọn thị trường không chỉ vì tiềm năng, mà vì có cầu thực và cầu đúng. Và điều đó chỉ có thể nhìn thấy rõ nhất qua dữ liệu người tiêu dùng”, ông kết luận.