Ngày 30/10, trong chương trình Kỳ họp thứ 10, các đại biểu tiếp tục thảo luận tại hội trường về kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội về phát triển kinh tế - xã hội.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Phạm Trọng Nhân, Đoàn ĐBQH TP HCM, cho biết từ ngày 1/7, ba cực tăng trưởng chủ lực gồm TP HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã chính thức hợp nhất, tái cấu trúc phát triển vùng, hình thành siêu đô thị chiến lược, dẫn dắt đổi mới mô hình tăng trưởng quốc gia.

Sự kiện này đã mở ra một kỷ nguyên mới, khi tăng trưởng hai con số không còn là lựa chọn mà là bắt buộc nếu không muốn mắc kẹt bẫy thu nhập trung bình và thời kỳ dân số vàng dần khép lại. 

Theo số liệu của Cục Thống kê, GRDP hợp nhất năm nay của TP HCM ước đạt 121 tỷ USD, gấp ba lần Campuchia, gấp 8 lần Lào, đóng góp gần 1/4 GDP cả nước và 1/3 tổng thu ngân sách quốc gia. 

“Một nền kinh tế quy mô như quốc gia thu nhỏ từ công nghiệp, logistics, công nghệ cao, tài chính, du lịch, giáo dục y tế, đến trung tâm tài chính quốc tế đang hình thành nhưng vẫn khoác chiếc áo thể chế cấp tỉnh, vốn không còn tương thích với tầm vóc siêu đô thị”, đại biểu bày tỏ băn khoăn, đồng thời đặt vấn đề liệu hệ thống pháp luật hiện hành có còn phù hợp để điều chỉnh một siêu đô thị vốn dĩ đã vượt qua nhiều quốc gia trong khu vực.

Đề nghị ban hành nghị quyết ngay trong Kỳ họp này

Đại biểu TP HCM cũng chia sẻ, dù nhiều lần được Quốc hội "cơi nới" thẩm quyền bằng các nghị quyết, nhưng vẫn còn cơ chế xin - cho, chưa trao quyền tự chủ đi đôi với trách nhiệm giải trình. Theo ông, nếu không hoá giải điểm nghẽn căn cơ này, cải cách sẽ mãi dừng ở ngưỡng thử nghiệm.

“Để đạt mục tiêu tăng trưởng 10 - 11%/năm cho giai đoạn 2025 - 2030, TP HCM cần huy động 8 triệu tỷ đồng vốn đầu tư xã hội, trong khi các nguồn vốn điều chỉnh lại, còn ngân sách mồi bị bó hẹp bởi trần tỷ lệ điều tiết. Vậy tiền ở đầu để đầu tư?”, đại biểu đặt vấn đề.

Ông Phạm Trọng Nhân nêu rõ TP HCM không xin thêm tiền hay ưu đãi mà cần quyền tự chủ thể chế, quyền tạo nguồn, động lực và chịu trách nhiệm với sự phát triển để cùng chia sẻ thành quả đó với đất nước. 

“Nếu không có thể chế đủ mới, đủ mạnh, mục tiêu tăng trưởng hai con số sẽ chỉ là ước vọng”, đại biểu nhấn mạnh và đề nghị Quốc hội khởi động ngay một đạo luật ở tầm quốc gia, đạo luật đô thị đặc biệt cho TP HCM.

Theo đề xuất của đại biểu, đạo luật này sẽ gồm ba trụ cột cốt lõi, bao gồm: mô hình chính quyền đô thị hai cấp linh hoạt, phù hợp cấu trúc đa trung tâm, quản trị theo vùng chức năng; cơ chế tài chính ngân sách tự chủ cho phép thành phố tự huy động, phát hành, đầu tư và phân bổ nguồn lực; quyền quy hoạch tích hợp không gian, hạ tầng, dân cư, kinh tế vùng, áp dụng sandbox thể chế.

Đại biểu cũng đề nghị Quốc hội ban hành Nghị quyết ngay trong Kỳ họp này và giao Chính phủ xây dựng luật đô thị đặc biệt cho thành phố, trình tại Kỳ họp lần thứ Nhất khoá XVI hoặc sớm nhất có thể.

Đưa dẫn chứng từ Luật Thủ đô, ông Nhân đánh giá đây là một tiền lệ quý, khẳng định tính đặc thù về quy hoạch, đầu tư và trách nhiệm quốc gia. Theo đó, một đạo luật "đo ni đóng giày" cho TP HCM sau sáp nhập không chỉ là yêu cầu khách quan, hợp hiến mà còn là "mệnh lệnh lịch sử không thể trì hoãn".

"Đây không phải là đặc quyền mà là bước đi thể chế tất yếu của quốc gia, kiến tạo mô hình tăng trưởng, quản trị cho kỷ nguyên đô thị hoá toàn diện, làm nền cho các vùng khác kế thừa, hòa vào dòng chảy phát triển toàn cầu nơi mà Tokyo, Seoul hay Thượng Hải đều đã có những đạo luật riêng để dẫn dắt đô thị của mình", đại biểu Phạm Trọng Nhân chia sẻ.