Sáng 3/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, Quốc hội nghe Tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, theo Cổng TTĐT Quốc hội.

Thừa uỷ quyền của Thủ tướng, trình bày Tờ trình của Chính phủ tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết dự thảo Luật được xây dựng với bố cục gồm ba điều, phạm vi sửa đổi tập trung vào việc sửa đổi, bổ sung nội dung của 23/63 điều trong Luật Quản lý nợ công hiện hành, bao gồm sửa đổi, bổ sung 17 điều, bãi bỏ một số quy định tại 5 điều và bổ sung quy định mới tại 5 điều.

Trong đó, dự thảo Luật đề xuất quy định phân cấp cho Thủ tướng phê duyệt hạn mức vay về cho vay lại và hạn mức bảo lãnh Chính phủ hằng năm gắn liền với việc phê duyệt Kế hoạch vay, trả nợ công, nhằm rút ngắn thủ tục.

Bên cạnh đó, bổ sung nhiệm vụ cho Bộ Tài chính nhằm đảm bảo linh hoạt trong quá trình thực thi và cắt giảm thủ tục hành chính. Đồng thời, giao Bộ Tài chính chủ động điều hành, công bố tài liệu trình Kế hoạch vay, trả nợ công hằng năm.

Dự thảo Luật cũng thay đổi theo hướng tăng cường sự chủ động và tự chịu trách nhiệm cho chính quyền địa phương trong việc quyết định, sử dụng ngân sách. Chính phủ đề xuất sửa đổi theo hướng bỏ quy định cấp tỉnh "lấy ý kiến chấp thuận của Bộ Tài chính" về điều kiện, điều khoản của trái phiếu chính quyền địa phương, thay vào đó là phân cấp cho UBND cấp tỉnh báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt đề án phát hành trái phiếu.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, dự thảo Luật sửa đổi nhằm đơn giản hoá thủ tục hành chính, tháo gỡ vướng mắc để khắc phục tình trạng chậm giải ngân vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài trong thời gian qua.

Theo đó, dự thảo Luật đề xuất bổ sung quy định Bộ, UBND tỉnh, doanh nghiệp nhà nước,... lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài tập trung vào 4 nội dung chính của khoản vay và thư quan tâm (nếu có), giảm bớt hàm lượng thông tin mà cơ quan chủ quản cần cung cấp. Việc này sẽ giảm thời gian và chi phí tuân thủ.

Chính phủ cũng kiến nghị quy định rõ hơn về nguyên tắc phân bổ, sử dụng vốn vay, và bổ sung điểm mới giao Chính phủ quy định các trường hợp cấp phát cho UBND cấp tỉnh.

Ngoài ra, dự thảo Luật mở rộng điều kiện được tiếp cận vốn vay ODA và vay ưu đãi đối với đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư, tự chịu trách nhiệm về hiệu quả và trả nợ. Chính phủ cũng kiến nghị bổ sung quy định cơ quan chủ quản báo cáo các trường hợp không đủ điều kiện vay lại để Chính phủ xem xét, cho phép thực hiện theo cơ chế cấp phát.

Đặc biệt, để tháo gỡ vướng mắc về tài sản đảm bảo, Chính phủ kiến nghị được giao hướng dẫn chi tiết, là cơ sở để quy định không yêu cầu tài sản đảm bảo đối với tổ chức khoa học và công nghệ, cơ sở giáo dục đại học công lập khi vay lại.

Dự thảo Luật cũng sửa đổi điều kiện cấp bảo lãnh theo hướng Bộ Tài chính không thực hiện thẩm định mà điều kiện để doanh nghiệp được cấp bảo lãnh là phải được thẩm định bởi ít nhất một tổ chức tín dụng được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế xếp hạng tối thiểu ở mức thấp hơn một bậc so với mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam. Sau đó, hồ sơ mới gửi đến Bộ Tài chính để thẩm định cấp bảo lãnh.

Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép xây dựng và thông qua dự án Luật theo trình tự, thủ tục rút gọn tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, với lý do khẩn trương thể chế hoá chủ trương của Đảng, đẩy mạnh phân cấp phân quyền và giải quyết vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn.

Đề nghị làm rõ chủ thể và điều kiện khi đơn giản hoá thủ tục vay ODA

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết cơ quan thẩm tra nhất trí với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thực tế phát sinh và bảo đảm đồng bộ trong cải cách thể chế.

Tuy nhiên, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát tập trung vào những vấn đề cấp bách, vướng mắc trong thực tiễn và bảo đảm tính thống nhất với các luật liên quan như Luật Ngân sách nhà nước, Luật Điều ước quốc tế, Luật Các tổ chức tín dụng.

Với các nội dung chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau hoặc chưa được đánh giá tác động kỹ, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tiếp tục nghiên cứu để đề xuất khi sửa đổi toàn diện.

Đối với các đề xuất bổ sung quy định giao UBND tỉnh, doanh nghiệp nhà nước,... lập đề xuất khoản vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất về chủ trương đơn giản hoá này. Song, cơ quan thẩm tra đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát về chủ thể đề xuất khoản vay, các trường hợp áp dụng trình tự đặc thù và giao Chính phủ quy định các trường hợp cụ thể để đảm bảo quản lý chặt chẽ, hiệu quả.

Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cũng thống nhất quy định đơn vị sự nghiệp công lập được tiếp cận vốn, nhưng đề nghị cân nhắc quy định cơ quan cho vay không bị chịu rủi ro về tín dụng, và đánh giá kỹ lưỡng rủi ro để đảm bảo an toàn nợ công.

Đối với các quy định về việc phân cấp, Uỷ ban Kinh tế và Tài chính cơ bản thống nhất với đề xuất tại dự thảo Luật, nhưng Chính phủ cần tiếp tục rà soát để bảo đảm quy định phân cấp, phân quyền đi đôi với tăng cường khách quan, minh bạch và quản lý hiệu quả huy động, sử dụng vốn vay.

Về việc phân cấp tỉnh phê duyệt đề án phát hành trái phiếu địa phương, báo cáo thẩm tra nêu rõ việc sửa đổi này nhằm tăng quyền tự chủ cho địa phương, giảm thủ tục, rút ngắn thời gian phát hành và tạo điều kiện huy động vốn nhanh hơn. Tuy nhiên, cần quy định rõ việc giao quyền cho HĐND cấp tỉnh phải đảm bảo trong tổng mức vay được Quốc hội phê duyệt và trong hạn mức bội chi ngân sách địa phương theo quy định, nhằm bảo đảm an toàn nợ công.