Từ ngày 1/8, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex – Mã: PLX) chính thức triển khai thí điểm kinh doanh xăng sinh học E10 tại 36 cửa hàng xăng dầu trên địa bàn TP.HCM (trước sáp nhập). Mục tiêu chương trình nhằm thu thập dữ liệu thị trường và đánh giá khả năng triển khai trên diện rộng.

Cùng thời điểm, Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV OIL – Mã: OIL) cũng bắt đầu thí điểm phân phối xăng E10 RON95 tại một số cửa hàng ở Hà Nội và Hải Phòng. Đây là lần đầu tiên loại nhiên liệu có pha 10% ethanol sinh học được triển khai thương mại trên quy mô mở rộng tại Việt Nam.

Xăng E10 là hỗn hợp gồm xăng khoáng và 9–10% ethanol sinh học, không chỉ giúp giảm phát thải CO và hydrocarbon mà còn mở ra cơ hội giảm chi phí nhập khẩu nhiên liệu, thúc đẩy chuỗi giá trị năng lượng xanh trong nước, hướng tới phát triển bền vững.

Petrolimex và PV OIL nắm thế chủ động

Sự kiện thí điểm xăng sinh học E10 đánh dấu giai đoạn khởi động cho một phân khúc thị trường nhiên liệu mới tại Việt Nam. Trong đó, các doanh nghiệp phân phối sở hữu sẵn hạ tầng và năng lực kỹ thuật được đánh giá là nắm giữ lợi thế đáng kể. Cả Petrolimex và PV OIL hiện đã hoàn thiện hệ thống kho bãi, bồn chứa và dây chuyền phối trộn ethanol, cho phép triển khai phân phối xăng E10 một cách chủ động.

Trả lời trên Báo Chính phủ, ông Trần Ngọc Năm – Thành viên HĐQT, Phó Tổng Giám đốc Petrolimex – cho biết: “Việc chuyển đổi sang xăng sinh học không chỉ là bước đi tất yếu trong bảo vệ môi trường và giảm phát thải theo cam kết của Chính phủ, mà còn là giải pháp chiến lược bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và thúc đẩy tiêu dùng xanh”.

Theo phân tích của Chứng khoán Vietcap, các doanh nghiệp phân phối xăng dầu khác nếu muốn tham gia vào thị trường xăng E10 sẽ đứng trước hai lựa chọn. Một là mua trực tiếp xăng E10 đã được pha chế sẵn từ các đơn vị lớn như Petrolimex hoặc PV OIL. Hai là chủ động đầu tư hệ thống phối trộn ethanol để tự pha chế. Trong bối cảnh này, Petrolimex có thể tận dụng lợi thế hạ tầng sẵn có để cung cấp dịch vụ pha chế E10 cho các doanh nghiệp khác và thu phí từ hoạt động này.

Cũng theo Vietcap, các doanh nghiệp sở hữu năng lực phối trộn nội bộ như Petrolimex và PV OIL có thể hưởng lợi từ biên lợi nhuận cải thiện, do chủ động tạo ra giá trị gia tăng so với phân phối truyền thống.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Petrolimex ghi nhận sản lượng bán hàng nội địa vẫn tăng 8,5% – ngược chiều với mức giảm 4,5% của toàn thị trường. Theo Vietcap, diễn biến này cho thấy Petrolimex tiếp tục mở rộng thị phần trong lĩnh vực bán lẻ nhiên liệu.

Ngành phân phối xăng dầu đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc mạnh. Theo báo cáo của Vietcap, đến giữa năm 2025, số lượng thương nhân phân phối bán buôn giảm còn 262 đơn vị, thấp hơn 11% so với đầu năm và chỉ bằng một nửa mức đỉnh năm 2022. Riêng trong năm 2024, đã có 5 giấy phép bị thu hồi, đưa tổng số thương nhân đầu mối còn lại xuống còn 31. Những biến động này cho thấy xu hướng siết chặt quản lý và tinh gọn hệ thống phân phối, tạo lợi thế rõ rệt cho các doanh nghiệp đầu ngành.

Tương tự Petrolimex, PV OIL đang đẩy mạnh chiến lược bán lẻ và chuyển đổi năng lượng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu thuần của doanh nghiệp đạt 72.743 tỷ đồng, tăng 13%.

Dù chịu ảnh hưởng từ biến động giá dầu và đầu vào, PV OIL vẫn duy trì định hướng mở rộng kênh bán lẻ, với mục tiêu nâng tỷ trọng doanh thu bán lẻ từ mức 27% hiện tại lên tối thiểu 30% trong năm nay, và 50% vào cuối năm.

Cùng với đó, PV OIL sở hữu hệ thống phối trộn xăng E5 lớn nhất cả nước, công suất hơn 1,5 triệu m³/năm. Theo báo cáo thường niên 2024, doanh nghiệp cung ứng gần 600.000 m³ xăng E5 mỗi năm, sử dụng condensate nội địa phối trộn với ethanol để tạo ra E5 RON 92 – dòng nhiên liệu phù hợp với định hướng phát triển năng lượng sạch của Chính phủ.

Cơ hội mở cho BSR và QNS

Việc thí điểm xăng E10 kéo theo nhu cầu ethanol sinh học gia tăng, mở ra dư địa lớn cho doanh nghiệp trong lĩnh vực sản xuất ethanol. Bộ Công Thương đã yêu cầu triển khai đồng bộ các giải pháp đảm bảo nguồn cung ethanol ổn định, bao gồm cả chính sách hỗ trợ giá ethanol nội địa.

Trong bối cảnh đó, tại khâu sản xuất xăng nền, CTCP Lọc – Hóa dầu Bình Sơn (Mã: BSR) được xem là đơn vị quan trọng trong chuỗi cung ứng xăng sinh học.

Theo Báo cáo thường niên năm 2024, BSR đã đẩy mạnh đầu tư vào các dòng sản phẩm thân thiện với môi trường như E5 và E10, đồng thời gia tăng chi cho hoạt động nghiên cứu – phát triển (R&D) nhằm hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh. Tuy nhiên, xét về mặt quy mô kinh tế, đóng góp từ các sản phẩm này vẫn còn khiêm tốn so với quy mô của BSR. 

Thực tế, mảng này còn khiêm tốn, trong 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu từ xăng E5 RON 92 của BSR đạt khoảng 190,1 tỷ đồng, chiếm gần 0,3% tổng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ.

BSR cũng đẩy nhanh đầu tư hạ tầng chế biến các sản phẩm tiêu chuẩn cao. Chi phí xây dựng cơ bản dở dang của doanh nghiệp tính đến giữa năm 2025 đã tăng 21%, lên hơn 1.570 tỷ đồng. Phần lớn đến từ Dự án Nâng cấp, mở rộng Nhà máy lọc dầu Dung Quất – nhằm nâng cao khả năng chế biến sâu và sản xuất các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn Euro 5.

Ngoài ra, trong khuôn khổ Hội nghị sơ kết 6 tháng về tình hình cung ứng xăng dầu của Bộ Công Thương, BSR và Petrovietnam đã trình bày kế hoạch sản xuất xăng E10 sử dụng ethanol nội địa từ Nhà máy Nhiên liệu sinh học Dung Quất. Nhà máy này do CTCP Nhiên liệu sinh học Dầu khí Miền Trung (BSR-BF) quản lý, có công suất thiết kế 330 tấn ethanol/ngày và từng giữ vai trò chủ lực cung ứng nhiên liệu phối trộn cho xăng E5 toàn quốc. Hiện BSR sở hữu 65,5% vốn điều lệ tại BSR-BF.

Theo đánh giá của Chứng khoán VCBS, nếu tái cơ cấu thành công BSR-BF, BSR có thể đồng thời cung cấp xăng nền và ethanol, từ đó hoàn thiện chuỗi cung ứng nội địa và giảm phụ thuộc nhập khẩu.

Theo kế hoạch năm 2025, BSR đặt mục tiêu tiêu thụ 44.090 tấn xăng E5 RON 92, tương đương 0,7% trong tổng sản lượng dự kiến 6,625 triệu tấn. Trong đó, xăng RON 95 chiếm 2,197 triệu tấn và RON 91/92 là 573.951 tấn.

Công ty CP Đường Quảng Ngãi (Mã: QNS) cũng là một trong số ít doanh nghiệp nội địa sở hữu nền tảng sản xuất ethanol thông qua chuỗi giá trị mía đường. Theo báo cáo thường niên năm 2024, Đường Quảng Ngãi đang triển khai Dự án Nhà máy Ethanol An Khê tại tỉnh Gia Lai, đi cùng hai dự án bổ trợ điện, đường. 

Theo thông tin từ website của doanh nghiệp, dự án Ethanol An Khê đặt tại phường An Khê, tỉnh Gia Lai (sau sáp nhập) với công suất thiết kế 200.000 lít/ngày. Nguyên liệu đầu vào đến trực tiếp từ mảng mía đường nội tại, sản xuất ra ethanol nhiên liệu (chiếm 70%), cồn thực phẩm, khí CO₂ lỏng, men khô và dầu Fusel. Tổng diện tích sử dụng gần 87.000 m², vốn đầu tư gần 1.742 tỷ đồng. Dự án dự kiến triển khai từ tháng 11/2025 đến tháng 11/2027.

Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên, Tổng Giám đốc Võ Thành Đàng cho biết Đường Quảng Ngãi sẽ phân bổ khoảng 4.000 tỷ đồng để nâng công suất cụm Mía – Đường – Điện tại An Khê. Khoản đầu tư này bao gồm vốn cho dự án Ethanol An Khê, bảo đảm chuỗi sản xuất khép kín và tính chủ động nguyên liệu.