Trong năm 2024, ngành ngân hàng tiếp tục thể hiện sức chống chịu tốt trước những sức ép đến từ biến động vĩ mô quốc tế, những vấn đề tồn đọng sau cuộc khủng hoảng thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp.
Nhìn chung, tình hình ngành ngân hàng trong năm 2024 tương đối ổn định, tuy nhiên vẫn là “bức tranh đan xen các mảng sáng tối”. Bước sang 2025, bức tranh toàn ngành được dự báo tương đối thách thức.
Dưới góc nhìn của nhiều chuyên gia, động lực tăng trưởng chính của ngành ngân hàng trong năm 2025 vẫn đến từ triển vọng tăng trưởng kinh tế. Kinh tế phục hồi tốt hơn sẽ kéo theo nhu cầu về tín dụng và dịch vụ ngân hàng, đồng thời tăng khả năng trả nợ của các doanh nghiệp.
Năm 2025, Quốc hội đã đặt mục tiêu tăng trưởng GDP trong khoảng 6,5 - 7% và phấn đấu đạt mức 7 - 7 ,5%, GDP bình quân đầu người đạt khoảng 4.900 USD. Trong công điện gửi tới Ngân hàng Nhà nước (NHNN) ngày 17/12, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu NHNN quyết liệt điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất và tín dụng, ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.
“Mục tiêu tăng tốc, bứt phá đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2025 từ 8% trở lên và tạo đà hướng đến tăng trưởng 2 con số giai đoạn 2026 – 2030”, công điện nêu rõ.
Trước mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025, giới chuyên gia nhận định rằng con số này sẽ là một thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam. Nhiều tổ chức kinh tế đã đưa ra mức dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2025 với các con số: 6,5% (HSBC); 6,6% (UOB, ADB); thậm chí 7,06% (CIEM).
Để đạt được mục tiêu đó, tín dụng cũng cần phải tăng tương ứng để cấp vốn cho nền kinh tế. Tăng trưởng tín dụng năm nay được các chuyên gia dự đoán có thể đạt mục tiêu 15% và tiếp tục duy trì mức 14-15% trong năm 2025, cao hơn tăng trưởng GDP danh nghĩa.
Chia sẻ tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025, bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu, CTCP Chứng khoán MB (MBS) cho rằng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế gần 8% thì tín dụng dự kiến tăng trưởng 16-17%, nhưng tín dụng sẽ có phân hóa giữa các ngân hàng như những gì đã xảy ra trong năm 2024.
“Tăng trưởng tín dụng năm 2025 sẽ chịu tác động bởi hai yếu tố là cho vay bất động sản tăng cao và hưởng lợi từ giải ngân đầu tư công”, bà cho hay.
Theo bà, tín dụng, biên lãi thuần (NIM) và chất lượng tài sản là ba câu chuyện định hình ngành ngân hàng năm 2025.
NIM của ngân hàng đang có xu hướng giảm (khoảng 4,5%) nhưng vẫn cao hơn so với một số thị trường xung quanh như Thái Lan (3%), Singapore (2%). Lãi suất đầu vào có xu hướng đi ngang trong khi lãi suất đầu ra (cho vay) tiếp tục xu hướng giảm dẫn đến việc ngân hàng nào giải quyết được bài toán đầu vào – đầu ra sẽ có khả năng sinh lợi nhuận cao.
Thứ ba là câu chuyện chất lượng tài sản. Theo chuyên gia MBS, nợ xấu trung bình các ngân hàng niêm yết đã tăng lên 2,6% vào cuối quý III, nợ nhóm 2 cũng có xu hướng tăng. Tỷ lệ bao phủ nợ xấu cũng là vấn đề đáng quan ngại.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, khả năng xử lý nợ xấu, quản lý rủi ro sẽ tạo ra những cơ hội và sự phân hoá rõ rệt giữa các ngân hàng trong việc cải thiện chất lượng tài sản, đồng thời là yếu tố then chốt tác động đến tăng trưởng ngành ngân hàng trong năm 2025.
“Các ngân hàng xử lý tốt nợ xấu sẽ tạo ra sự khác biệt đối với các ngân hàng còn lại, hơn nhau ở chỗ chất lượng tài sản tín dụng, từ đó quyết định đâu sẽ là ngân hàng thực sự tăng trưởng”, TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP HCM, nhận định.
Theo đó, các ngân hàng thuộc nhóm Big4 với mức độ an toàn tài chính cao, tỷ lệ nợ xấu thấp và cơ cấu tài sản đa dạng, có thể tận dụng tốt cơ hội tăng trưởng trong các năm tới.
Nhìn chung, nhóm ngân hàng chuyên cho vay cá nhân và doanh nghiệp SME như VPBank, VIB, OCB có tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ nợ nhóm 2 cao hơn nhóm các ngân hàng chuyên cho vay doanh nghiệp lớn như Vietcombank, VietinBank, BIDV và Techcombank.
Ngược lại, các ngân hàng nhỏ và các ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao có thể gặp khó khăn trong việc huy động vốn, giữ vững thanh khoản và duy trì khả năng sinh lời.
Theo một số dự báo từ các công ty chứng khoán, khi các yếu tố kinh tế vĩ mô còn chưa hoàn toàn ổn định, nhóm ngân hàng có tỷ lệ nợ tái cơ cấu cao, tỷ lệ bao phủ nợ xấu thấp có thể sẽ phải đối mặt với áp lực trích lập tăng cao trong quý IV/2024 và sang năm 2025. Điều này sẽ tạo ra một sự phân hoá rõ rệt trong triển vọng tăng trưởng của các ngân hàng, khi những ngân hàng có chiến lược quản trị rủi ro kém có thể đối mặt với thách thức lớn hơn trong việc duy trì chất lượng tài sản và hiệu quả hoạt động.
Chính sách điều hành lãi suất, tỷ giá cũng là yếu tố quan trọng tới triển vọng và hoạt động các ngân hàng trong năm 2025, đặc biệt là chính sách lãi suất.
Trong báo cáo mới đây, các chuyên gia HSBC cho rằng với sự phục hồi vẫn chưa đồng đều cùng với mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm sau duy trì ở mức cao, nhiều khả năng NHNN sẽ duy trì chính sách tiền tệ linh hoạt và giữ nguyên lãi suất điều hành ở mức 4,5% cho đến cuối năm 2025.
NHNN tiếp tục giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong bối cảnh lãi suất thế giới vẫn neo ở mức cao, tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng (TCTD) tiếp cận nguồn vốn từ NHNN với chi phí thấp, qua đó có điều kiện để hỗ trợ nền kinh tế.
Theo số liệu cập nhật của NHNN, mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục giảm khoảng 0,96 điểm %/năm so với cuối năm 2023. Theo VCBS, đây là thời điểm có mức lãi suất cho vay thấp nhất trong nhiều năm qua. Hiện lãi suất cho vay đang ở mức rất thấp 5-7%/năm.
Mới đây, NHNN cũng ban hành công văn về việc ổn định lãi suất tiền gửi , phấn đấu giảm lãi suất cho vay. Đối với các TCTD, NHNN yêu cầu duy trì mặt bằng lãi suất tiền gửi ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, góp phần ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.
Theo các chuyên gia, độ trễ của việc điều chỉnh lãi suất sẽ khiến mặt bằng lãi suất cho vay đi ngang trong quý IV/2024 và tăng thêm 0,5 – 0,7 điểm % vào năm 2025 trong bối cảnh kinh tế hồi phục và nhu cầu tín dụng mạnh mẽ hơn.
Đồng thời, lãi suất cho vay của nhóm ngân hàng quy mô nhỏ sẽ giảm chậm trong quý IV và có sự cải thiện từ năm 2025 khi khách hàng quay lại trở nợ, trong khi nhóm ngân hàng quốc doanh và nhóm ngân hàng tư nhân lớn có thể cải thiện sớm hơn nhờ chất lượng tài sản tốt.
Nguồn: VCBS
