Đề xuất này sử dụng các cơ chế pháp lý nhằm ngăn chặn khả năng bị phủ quyết bởi các quốc gia thành viên như Hungary và Slovakia – những nước vẫn đang nhập khí đốt của Nga, theo Reuters.

Đây là bước đi cụ thể hóa cam kết của EU về việc chấm dứt mối quan hệ năng lượng kéo dài hàng thập kỷ với nhà cung cấp khí đốt hàng đầu châu Âu trước đây, sau khi căng thẳng Nga - Ukraine bùng nổ vào năm 2022.

Theo đề xuất, từ ngày 1/1/2026, EU sẽ cấm nhập khẩu khí đốt và LNG của Nga theo các hợp đồng được ký mới từ nay đến cuối năm 2025. Các hợp đồng ngắn hạn (dưới 1 năm) được ký trước ngày 17/6/2025 cũng sẽ bị cấm kể từ ngày 17/6/2026. Đến ngày 1/1/2028, toàn bộ hợp đồng dài hạn còn hiệu lực cũng sẽ chấm dứt, đồng nghĩa với việc EU chính thức ngừng sử dụng khí đốt Nga từ thời điểm này.

Đặc biệt, Hungary và Slovakia – hai quốc gia vẫn đang nhập khẩu khí đốt Nga qua đường ống và phản đối kế hoạch của EU – sẽ được phép duy trì nhập khẩu đến hết ngày 1/1/2028, bao gồm cả các hợp đồng ngắn hạn.

Một số công ty như TotalEnergies (Pháp) và Naturgy (Tây Ban Nha) hiện vẫn có hợp đồng LNG với Nga kéo dài tới những năm 2030.

Theo Reuters, các cảng LNG của EU cũng sẽ bị cấm dần cung cấp dịch vụ cho khách hàng Nga. Đồng thời, các công ty nhập khẩu khí đốt Nga sẽ phải công bố thông tin hợp đồng với cơ quan EU và các chính phủ quốc gia.

Ủy viên năng lượng EU Dan Jorgensen cho biết hôm thứ Hai rằng các biện pháp lần này được thiết kế với tính pháp lý đủ mạnh để các công ty có thể viện dẫn điều khoản “bất khả kháng” nhằm chấm dứt hợp đồng khí đốt với Nga.

Slovakia và Hungary cho rằng việc chuyển sang các nguồn thay thế sẽ khiến giá năng lượng tăng cao. Hai nước này cũng cam kết sẽ phủ quyết mọi lệnh trừng phạt đối với năng lượng Nga, vì các biện pháp như vậy cần sự nhất trí của toàn bộ EU.

Để vượt qua rào cản này, EC lựa chọn nền tảng pháp lý khác: căn cứ vào luật thương mại và năng lượng của EU. Cơ sở này chỉ cần được thông qua bởi đa số thành viên và nghị viện châu Âu – không cần nhất trí tuyệt đối.

Hiện tại, khoảng 19% lượng khí đốt tiêu thụ ở châu Âu vẫn đến từ Nga – thông qua đường ống TurkStream và các lô hàng LNG – giảm mạnh so với mức khoảng 45% trước năm 2022.

Để thay thế nguồn cung từ Nga, EU cho biết sẽ mở rộng đầu tư vào năng lượng sạch và tăng nhập khẩu LNG từ Mỹ.

Các nước như Tây Ban Nha, Bỉ, Hà Lan và Pháp – hiện vẫn đang nhập LNG Nga – đã bày tỏ ủng hộ hoàn toàn lệnh cấm, với điều kiện cơ sở pháp lý phải đủ vững chắc để bảo vệ doanh nghiệp trước nguy cơ bị phạt hoặc bị kiện ra trọng tài quốc tế, theo các nhà ngoại giao EU chia sẻ với Reuters.

Một số luật sư cảnh báo rằng nếu EU không áp dụng hình thức trừng phạt, rủi ro pháp lý với các công ty sẽ rất khó được loại bỏ hoàn toàn.

“Một số đối tác hợp đồng có thể sẽ đưa vụ việc ra tòa,” một quan chức của Ủy ban châu Âu cho biết.