Kim ngạch xuất khẩu cà phê kỷ lục, giá giữ ở mức cao

Theo số liệu của Cục Hải quan, Việt Nam xuất khẩu hơn 81.000 tấn cà phê trong tháng 9, tăng 58% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhờ giá tiếp tục giữ ở mức cao (5.700 USD/tấn) nên số tiền thu về từ hoạt động xuất khẩu loại nông sản này đạt hơn 462 triệu USD, tăng 61% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung 9 tháng đầu năm nay, Việt Nam xuất khẩu được hơn 1,2 triệu tấn cà phê, trị giá 7 tỷ USD, tăng 12% về lượng và 62% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. 

Kết quả về kim ngạch thậm chí đã vượt qua con số kỷ lục đã thiết lập trong cả năm 2024.Trong đó EU là thị trường tiêu thụ nhiều cà phê nhất của Việt Nam với tỷ trọng 42%. 

Giá cà phê nội địa vẫn duy trì ở mức cao, quanh 115.000 đồng/kg (tính đến ngày 7/10), chỉ thấp hơn khoảng 20.000 đồng/kg so với mức kỷ lục thiết lập hồi tháng 3 năm nay trong bối cảnh nguồn cung từ niên vụ 2024 - 2025, vốn đã suy giảm do ảnh hưởng bởi thời tiết bất lợi, nay càng cạn kiệt hơn vì cuối vụ. 

Chia sẻ với chúng tôi, một doanh nghiệp xuất khẩu cho biết hàng Việt Nam hiện đã cạn và phải tháng 11 mới có hàng khi vào vụ. Thực tế, nếu so sánh giữa các tháng trong năm 2025, lượng cà phê xuất khẩu trong tháng 9 ghi nhận tháng giảm giảm thứ 6 liên tiếp. 

Tuy nhiên, ông cũng nhận định rằng giá cà phê năm tới sẽ chịu áp lực khi nguồn cung được dự báo tăng lên.

“USDA cũng dự báo sản lượng của Việt Nam năm tới tăng. Tôi nghĩ dự báo này chính xác vì thời tiết đẹp, mưa gió thuận hoà, người dân đầu tư nhiều hơn. Điều này đồng nghĩa lượng hàng xuất khẩu tốt hơn. Tuy nhiên, giá có thể giảm đi vì nguồn cung hàng nhiều lên, giải quyết được bài toán thiếu hàng của những năm trước”, vị này cho biết.

Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) dự báo sản lượng cà phê  niên vụ 2025 - 2026 của Việt Nam đạt 31 triệu bao (quy đổi cà phê nhân xanh), do nông dân mở rộng sản xuất nhờ giá cà phê tăng cao. Trong đó, sản lượng robusta ước đạt 30 triệu bao, còn arabica đạt khoảng 1 triệu bao.

Cơ quan này giữ nguyên ước tính sản lượng cà phê niên vụ 2024 - 2025 ở mức 29 triệu bao (gồm 28 triệu bao robusta). Giá cà phê tăng cùng điều kiện thời tiết thuận lợi đã góp phần nâng cao năng suất và sản lượng cà phê của Việt Nam.

Như vậy, sản lượng cà phê do USDA ước tính cho niên vụ 2025 - 2026 cao hơn gần 7% so với niên vụ trước đó.

Giá cà phê có thể tiếp tục tăng lên

Tuy nhiên, cũng có luồng ý kiến khác cho rằng giá cà phê năm tới có thể tiếp tục giữ ở mức cao. Trao đổi với cùng tôi, ông Thái Như Hiệp, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Vĩnh Hiệp, đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê-Cacao Việt Nam (VICOFA) nhận định nguồn cung của niên vụ 2025 - 2026 có thể vẫn thiếu hụt.

Ông cho rằng mặc dù có một số báo cáo cho rằng sản lượng cà phê Việt Nam năm nay tăng lên nhưng kết quả cuối cùng vẫn còn phụ thuộc vào tình hình thu hái và thời tiết giai đoạn thu hoạch. 

“Tuy nhiên, giá cà phê chưa thể giảm. Nếu giảm thì mức điều chỉnh cũng không quá mạnh. Thời gian qua, giá cà phê và một số loại nông sản khác như tiêu và sầu riêng liên tục tăng và thiết lập kỷ lục, giúp thu nhập của người dân tốt hơn. Do vậy, áp lực phải bán cà phê trong giai đoạn chính vụ để trang trải cuộc sống cũng không quá lớn. Nói cách khác, giá giảm hay tăng thì 80% phụ thuộc vào người nông dân.

Các nhà xuất khẩu có thể kiểm chứng điều này vào những tháng tới khi Việt Nam bắt đầu thu hoạch. Giá cà phê nếu điều chỉnh cũng chỉ xuống tối đa là 100.000 đồng/kg, còn nếu người dân không bán, giá có thể khoảng 120.000 đồng/kg”, ông nói. 

Ông cũng cho rằng thời điểm hiện tại, mức giá 100.000 đồng/kg là hợp lý, hài hoà lợi ích các thành phần tham gia thị trường. 

“100.000 đồng/kg không hề đắt. Chẳng qua trước giờ mọi người chưa nhìn thấy mức giá này thì mọi người cho là đắt nhưng xét trên các yếu tố như lạm phát và giá chi phí đầu vào thì mức giá trên là hợp lý. Bản thân các chuỗi cà phê cũng đã tăng giá bán lẻ. Tôi cho rằng sẽ không còn mức giá 40.000 - 50.000 đồng/kg như cách đây vài năm”, ông nhận định.

Xét trên bức tranh rộng hơn, ông cũng cho rằng nhu cầu cà phê trên thế giới đang tăng lên, đặc biệt là xu hướng chuyển từ trà sang cà phê ở giới trẻ nhiều nước, điển hình như Trung Quốc. 

Theo Nikkei Asia, cà phê ngày càng được giới trẻ thành thị Trung Quốc ưa chuộng, với mức tiêu thụ tăng 30% trong bốn năm qua nhờ sự bùng nổ của các chuỗi cà phê giá rẻ.

Thị trường cà phê tại Trung Quốc đang tăng trưởng mạnh mẽ, khi làn sóng mở rộng chuỗi và cạnh tranh về giá giúp loại đồ uống này tiếp cận được đông đảo người tiêu dùng hơn bao giờ hết. Bên cạnh đó, tuyên bố ủng hộ từ Chủ tịch Tập Cận Bình cũng góp phần thúc đẩy sự quan tâm đến cà phê nội địa, theo South China Morning Post. 

Trong vòng một năm qua, Trung Quốc đã ghi nhận 66.920 cửa hàng cà phê mới được mở, tương đương với mức tăng ròng gần 12.000 cửa hàng sau khi trừ đi số lượng đóng cửa, theo dữ liệu từ Canyan.com – nền tảng dữ liệu chuyên về ngành thực phẩm và đồ uống.

Ngoài ra, ông Hiệp cho rằng EU sớm muộn cũng sẽ thực hiện quy định chống phá rừng và điều này ảnh hưởng đến sự mở rộng diện tích cà phê của nhiều quốc gia, từ đó siết chặt nguồn cung. 

Theo Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU, ngày 23/9, Ủy ban Châu Âu đưa ra đề xuất hoãn áp dụng Quy định về chống phá rừng EUDR.

Theo kế hoạch đã ấn định trước đó, quy định này sẽ được triển khai từ 30/12 đối với doanh nghiệp quy mô lớn, còn doanh nghiệp vừa và nhỏ áp dụng từ 30/6/2026.

Cà phê là một trong những mặt hàng chịu tác động trực tiếp từ EUDR (dầu cọ, gia súc, đậu nành, cà phê, ca cao, gỗ và cao su cũng như các sản phẩm có nguồn gốc như thịt bò, đồ nội thất hoặc sô cô la…)

Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết nguyên nhân chính của việc trì hoãn là hệ thống công nghệ thông tin của EU chưa đủ năng lực tiếp nhận và xử lý khối lượng dữ liệu lớn mà các doanh nghiệp và quốc gia thành viên cần cung cấp.

“Trước sau gì thì EU cũng phải thực thi quy định chống phá rừng này, họ cũng không thể trì hoãn mãi. Điều này khiến các nước sẽ không thể xâm lấn rừng để mở rộng diện tích trồng. Do đó, không có lý do gì để khiến nguồn cung tăng lên, thậm chí có thể giảm đi”, ông Hiệp nhận định.