Vào tháng 5, khi chính phủ Nigeria dừng trợ cấp nhiên liệu, Afeez Olatunji - một nhân viên giao đồ ăn ở Lagos, gặp khó khăn lớn. Giá xăng dầu trên cả nước tăng hơn 160% chỉ trong một tuần, khiến thu nhập của anh bị ảnh hưởng nặng nề.

Dù các nền tảng giao đồ ăn tăng phí và hoa hồng cho tài xế lên khoảng 50% để bù đắp, nhưng số tiền đó vẫn không đủ để anh trang trải cuộc sống. “Nhiều bạn bè của tôi đã bỏ việc để tìm cách khác mưu sinh,” anh chia sẻ với Rest of World.

Olatunji quyết định tìm hướng đi mới. Anh đọc trên mạng xã hội về xe máy điện và nghĩ rằng nếu mua một chiếc, anh sẽ không còn phụ thuộc vào giá xăng. Tháng 7, anh vay tiền từ người anh trai sống ở nước ngoài để mua một chiếc xe máy điện.

“Đó là một trong những quyết định sáng suốt nhất tôi từng đưa ra,” Olatunji nói. “Xe máy điện cần bảo trì ít hơn vì có ít bộ phận chuyển động. Ngoài ra, chạy xe cũng êm ái và yên tĩnh hơn.” Anh cho biết chi phí nhiên liệu và bảo dưỡng hàng tháng của mình đã giảm khoảng 60% kể từ khi chuyển sang xe điện.

Tại Nigeria, việc sử dụng xe điện từng rất hiếm, nhưng việc dừng trợ cấp nhiên liệu đã khiến nhiều người quan tâm hơn đến xe máy điện.

Các shipper giao đồ ăn, những người đã bắt đầu sử dụng xe máy điện trong vài tháng qua, cho biết họ không còn phải lo lắng về giá nhiên liệu, vốn đã tăng gần 230% kể từ tháng 5. Họ cũng tiết kiệm được 40%–60% thu nhập mỗi tháng. 

“Trước đây, tôi chi khoảng 45% thu nhập cho xăng và bảo dưỡng xe máy thông thường,” anh Chuks Omezi, một người giao đồ ăn ở Abuja, nói với Rest of World. “Giờ những chi phí đó đã không còn. Khi sạc qua đêm bằng ổ cắm thông thường, tôi có thể đi được tới 100 km mỗi ngày với xe máy điện.”

Maxwell Onyebuchi, một đại lý xe tại Lagos, cho biết trong ba tháng qua, anh đã nhận được 30 đơn đặt hàng xe máy điện, chủ yếu từ những người làm công việc tự do. Trong khi đó, trong nửa đầu năm ngoái, cửa hàng của anh chỉ bán được 9 chiếc. 

“Những xe điện này được nhập từ Trung Quốc, nơi chúng tôi có đối tác kinh doanh. Mỗi chiếc xe hai bánh điện có giá 1.200 USD, rẻ hơn khá nhiều so với các thương hiệu khác trên thị trường,” Onyebuchi nói. 

“Tôi nhận thấy sự quan tâm tăng mạnh khi giá xăng và chi phí phụ tùng bắt đầu leo thang vào khoảng tháng 6. Nếu chúng tôi bán được 30 chiếc trong ba tháng, tôi tin rằng năm sau có thể đạt 500 đơn hàng.” anh cho hay.

Alexander Okeoma, một đại lý xe máy tại Giang Tô, Trung Quốc, cho biết anh dự định vận chuyển ít nhất 20 chiếc xe điện đến Lagos trước cuối năm nay. “Tôi vẫn chờ thêm đơn hàng, nên số lượng có thể sẽ tăng,” anh chia sẻ. 

“Phần lớn đơn hàng đến từ Lagos, và tôi nghĩ sớm muộn gì các thành phố khác ở Nigeria cũng sẽ bắt đầu đặt mua. Thật tuyệt khi mọi người bắt đầu chọn xe điện. Cách đây một năm, tôi không nghĩ mình sẽ tham gia kinh doanh trong lĩnh vực này.” thương nhân này hào hứng.

Omezi cho rằng lý do chính khiến nhiều nhân viên giao đồ ăn chưa chuyển sang xe điện là vì chi phí vẫn còn cao. Một chiếc xe điện cơ bản tại Nigeria có giá từ 1.200 đến 1.700 USD, trong khi xe máy chạy xăng chỉ khoảng 620 USD.

Ông Ayoade Ibrahim, Tổng thư ký Hiệp hội Lao động vận tải sử dụng ứng dụng tại Nigeria, nhận định việc chuyển sang xe điện là một bước tiến tích cực, nhưng cơ sở hạ tầng hạn chế vẫn là trở ngại lớn.

Theo một báo cáo năm 2022 của tổ chức Energy for Growth Hub, mạng lưới trạm sạc công cộng cho xe điện tại Nigeria gần như không tồn tại. “Chúng tôi đã khuyến khích các thành viên xem xét các lựa chọn thay thế như xe điện và khí thiên nhiên nén (CNG),” Ibrahim nói. “Điều này giúp giảm chi phí nhiên liệu và tăng thu nhập. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất với xe điện là cơ sở hạ tầng kém. Ví dụ, các điểm sạc rất khan hiếm.”

Chi phí xe điện có thể giảm trong tương lai khi các công ty giao đồ ăn tham gia hỗ trợ. Chẳng hạn Glovo đang lên kế hoạch thí điểm chương trình xe điện quy mô lớn cho tài xế tại Nigeria vào cuối năm và đang đàm phán với các nhà sản xuất. 

“Dù chi phí xe điện là một thách thức, chúng tôi muốn hỗ trợ các tài xế chuyển đổi bằng cách cung cấp các lựa chọn tài chính,” người phát ngôn của Glovo cho biết. Hiện tại, Glovo có 1.400 tài xế đăng ký trên ứng dụng tại Nigeria, với một nửa dùng xe máy truyền thống.

Glovo đặt mục tiêu giảm 68% lượng khí thải toàn cầu vào năm 2030 bằng cách tăng tỷ lệ xe không sử dụng động cơ đốt trong trong đội xe của mình. Hiện tại, 8% đội xe của công ty là xe điện.

Các công ty giao hàng khác cũng đang thúc đẩy việc sử dụng xe điện. Tháng 11 vừa qua, Fez, một nền tảng giao hàng tại Lagos, đã bổ sung xe điện vào đội xe của mình.