Sự phổ biến của lừa đảo trên không gian mạng đang tỷ lệ thuận với tốc độ mở rộng của mạng lưới internet ở Việt Nam.

Các hình thức lừa đảo qua mạng muôn hình vạn trạng, thường xuyên cập nhật thay đổi theo thời cuộc và không ngừng xuất hiện những mô hình mới. Vì vậy, rất khó để những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ như Google có thể ngăn chặn 100% kẻ xấu. Thực trạng này buộc người dùng phải tỉnh táo và cảnh giác khi tham gia hoạt động trên môi trường internet để có thể bảo vệ bản thân.  

Theo thống kê của Bộ Công an, trong năm 2024 đã phát hiện hơn 6.000 vụ việc lừa đảo qua internet, với tổng số tiền thiệt hại lên tới hơn 12.000 tỷ đồng. Một báo cáo gần đây cũng cho thấy, 70% người dân Việt Nam từng tiếp xúc với ít nhất một cuộc gọi hay tin nhắn lừa đảo mỗi tháng.  

Nhận diện các hình thức lừa đảo phổ biến trên mạng internet ở Việt Nam

Thông tin từ Google cho biết, tại Việt Nam, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao trực thuộc Bộ Công an Việt Nam đã nhận diện được 7 hình thức lừa đảo trực tuyến như sau.

Đầu tiên là lừa đảo mạo danh cơ sở giáo dục; tiếp theo là lừa đảo thu hồi vốn treo; lừa đảo thanh toán dịch vụ; lừa đảo mua bán và du lịch trực tuyến; lừa đảo mạo danh cán bộ Công an, Viện Kiểm sát, Tòa án; lừa đảo tình cảm trục lợi tài chính; lừa đảo đầu tư trên nền tảng giả mạo. 

Trong đó, lừa đảo thanh toán dịch vụ là xảy ra quanh năm và rất nhiều người Việt đã gặp phải, bởi nhà ai cũng phải dùng điện nước.

Theo đó, kẻ lừa đảo sẽ giả danh nhân viên công ty điện lực, công ty cấp thoát nước, công ty viễn thông, internet gọi điện, nhắn tin yêu cầu thanh toán tiền dịch vụ định kỳ, hoặc cập nhật thông tin. Chúng yêu cầu nạn nhân cài ứng dụng giả mạo, sau đó đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng để chiếm đoạt tài sản. 

Còn lừa đảo mua bán và du lịch trực tuyến sẽ rộ lên trong giai đoạn cao điểm du lịch như Hè, Tết và các dịp lễ.

Kẻ lừa đảo sẽ giả danh người bán và đại lý du lịch hợp pháp bằng cách tạo các trang web và trang mạng xã hội giả mạo giống y hệt website hoặc fanpage chính chủ (thậm chí còn có tích xanh), đưa ra các ưu đãi hấp dẫn để dụ dỗ nạn nhân đặt cọc. Sau khi nhận tiền đặt cọc, chúng gửi email hoặc tin nhắn thông báo lỗi chuyển khoản và yêu cầu thanh toán thêm, sau đó chặn liên lạc và chiếm đoạt tiền.

Hình thức lừa đảo cao tay và chiếm được nhiều tiền nhất chính là lừa đảo đầu tư trên nền tảng giả mạo.

Kẻ lừa đảo sẽ giả danh nhân viên của các sàn TMĐT, sàn đầu tư ngoại hối, tiền ảo, tài chính quốc tế gọi điện thoại cho nạn nhân kêu gọi đầu tư lợi nhuận cao. Chúng sử dụng các trang web, nền tảng giả mạo và hội nhóm mạng xã hội để thao túng nạn nhân đầu tư, chỉnh sửa lệnh cho nạn nhân dễ dàng thắng những khoản đầu tư nhỏ, khi nạn nhân đầu tư khoản tiền lớn thì chúng sẽ đánh cháy tài khoản hoặc đánh sập sàn.

Vụ án lừa đảo đầu tư cho Mr Pips cầm đầu mới đây chính là case study tiêu biểu. Mr Pips và các đồng bọn đã cho tổ chức hoạt động khoảng 40 văn phòng tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu (cũ) với khoảng 1.000 nhân viên nhằm liên hệ, dụ dỗ, lôi kéo người bị hại nạp tiền vào đầu tư. Số tiền mà Mr Pips và đồng bọn lừa được của các nạn nhân lên đến 5.200 tỷ đồng. 

Cuối cùng, lừa đảo thu hồi vốn treo sẽ vắt nốt chút tiền còn lại của nhà đầu tư đã bị lừa đảo.

Kẻ lừa đảo sẽ giả danh các cán bộ thuộc lực lượng Công an, Hội luật sư cam kết sẽ thu hồi lại tiền của người dân đã bị lừa đảo qua mạng. Chúng tạo các tài khoản, trang web, ứng dụng và tài liệu giả mạo để lấy lòng tin. Sau đó lấy nhiều lý do để yêu cầu người dân chuyển khoản với số tiền lớn nhằm thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản. 

Các công cụ chống lừa đảo của Google

Theo đại diện của Google, công ty bảo vệ người dùng an toàn trên không gian trực tuyến thông qua các sản phẩm cài đặt mặc định với các lớp bảo vệ tự động tích hợp, cảnh báo và hướng dẫn chủ động. Google đầu tư mạnh mẽ vào trí tuệ nhân tạo (AI) và học máy (machine learning) để phát hiện và loại bỏ nội dung lừa đảo trên toàn bộ nền tảng. 

Hiện Google có rất nhiều công cụ để rà quét và ngăn chặn các website giả mạo, phần mềm độc hại, tin nhắn lừa đảo… trên các thiết bị của người dùng ở khắp thế giới, trong đó có Việt Nam.

Google Safe Browsing bảo vệ hơn 5 tỷ thiết bị mỗi ngày bằng cách cảnh báo khi người dùng cố truy cập các trang web nguy hiểm hoặc nghi ngờ lừa đảo. Đây là lớp phòng vệ quan trọng trước các liên kết trang web không an toàn trong lừa đảo học phí hoặc đặt dịch vụ du lịch giả mạo.

Google Play Protect quét 200 tỷ ứng dụng Android đã cài mỗi ngày để phát hiện phần mềm độc hại trên thế giới. 

Tại Việt Nam, Google Play Protect đã chặn 4,5 triệu lượt cài đặt ứng dụng nghi ngờ có mã độc trên 1 triệu thiết bị Android. Đây là lớp bảo vệ quan trọng trước các ứng dụng giả mạo thường được sử dụng trong các vụ lừa đảo hóa đơn tiền điện, lừa đảo tình cảm hoặc lừa đảo đầu tư.

Gmail Malware Protection tự động chặn hơn 99,9% thư rác, tấn công giả mạo (phishing) và mã độc – bảo vệ hơn 2,5 tỷ hộp thư. Điều này đặc biệt cần thiết để ngăn chặn các email giả dạng trong lừa đảo du lịch. 

Phone by Google cung cấp tính năng chặn cuộc gọi spam, nhận diện người gọi và nhiều chức năng hỗ trợ trên thiết bị Android – giúp người dùng xác minh người gọi và chặn các cuộc gọi làm phiền, đặc biệt hữu ích trước các vụ lừa đảo giả danh trường học hoặc cơ quan nhà nước. 

Search: Các hệ thống AI phát hiện lừa đảo của Google giúp phát hiện nhiều gấp 20 lần số trang lừa đảo. Lấy ví dụ, các biện pháp bảo vệ mới đã giúp giảm hơn 70% các vụ lừa đảo giả danh website chính thức.

Google Message Spam Protection cung cấp tính năng phát hiện thư rác theo thời gian thực, nhận diện các nội dung độc hại như lừa đảo và tấn công giả mạo (phishing), giúp việc nhắn tin trở nên an toàn hơn.  

Google đã hợp tác với nhiều bên để tuyên truyền thông tin về chống lừa đảo 

Ngoài phát triển các tính năng và công cụ ngăn chặn lừa đảo và đảm bảo an ninh mạng cho người dùng của mình, Google còn triển khai các chương trình tuyên truyền thông tin, kết hợp với các cơ quan chức năng tại Việt Nam.

“Một không gian mạng Internet an toàn và bảo mật là nền tảng thiết yếu để xây dựng một nền kinh tế số Việt Nam năng động. Google nhận thức rõ mối đe dọa ngày càng gia tăng của các hình thức lừa đảo trực tuyến và chúng tôi cam kết tận dụng công nghệ của mình để đối phó với các thách thức đáng báo động này.

Cam kết của chúng tôi không chỉ thể hiện thông qua sản phẩm, mà còn nới rộng thông qua hợp tác có trách nhiệm trong việc xây dựng một hệ sinh thái số, nơi mọi người đều có thể phát triển mà không phải lo lắng. Bởi chúng tôi đã chứng kiến tận mắt cách các hình thức lừa đảo này làm xói mòn niềm tin và gây ra những tổn thất nặng nề. ”, ông Marc Woo – Tổng Giám đốc Google Việt Nam bày tỏ.  

Tháng 12/2025, Google cũng đã hợp tác với Cục An toàn thông tin trong sáng kiến Xác thực Ứng dụng Chính phủ. Đây là sáng kiến đột phá, khi Việt Nam trở thành quốc gia đầu tiên hợp tác với Google để triển khai tính năng “Ứng dụng Chính phủ Chính thức” trên Google Play.

Thời gian đầu, chương trình đã ra mắt với hơn 80 ứng dụng được cấp dấu xác minh, bao gồm VNeID và VssID, sáng kiến này giúp người dùng dễ nhận diện ứng dụng chính thức do cơ quan nhà nước, tăng cường bảo vệ người dùng trước các hành vi lừa đảo và đảm bảo an toàn trực tuyến tại Việt Nam. Tới thời điểm hiện tại, số lượng ứng dụng Chính phủ được xác minh đã tăng lên hơn 110.

Vào tháng 6/2025, Google và Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, đã khởi động chiến dịch tuyên truyền “Phòng chống lừa đảo trực tuyến - An toàn hơn tùng Bộ Công an & Google”.

Sau hơn một tháng triển khai, thông qua gần 200 video với đa định dạng được đăng tải trên khắp các nền tảng mạng xã hội, các nhà sáng tạo nội dung từ YouTube và mạng lưới Điền Quân lần đầu tiên chia sẻ câu chuyện cá nhân của mình về phòng chống lừa đảo và thu hút hơn 13 triệu lượt xem với gần 500.000 lượt tương tác.

72% người dùng Android tại Việt Nam tự tin vào khả năng bảo vệ chống phần mềm độc hại của thiết bị của họ. Tính năng bảo vệ chống gian lận nâng cao của Google Play đã chặn gần 7 triệu lượt cài đặt ứng dụng có khả năng độc hại trên 1.6 triệu thiết bị Android tính đến tháng 8/2025.

“Chúng tôi đánh giá công tác tuyên truyền, đặc biệt là việc nâng cao nhận thức người dân là yếu tố then chốt để hạn chế tình hình tội phạm lừa đảo trực tuyến.

Để thực hiện có hiệu quả công tác này, cần sự chung tay của toàn xã hội nhằm xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh. Đặc biệt là cần có sự tham gia, phối hợp của các doanh nghiệp xuyên quốc gia có lượng người dùng lớn tại Việt Nam, ví dụ như Google.”, Thượng tá Nguyễn Bá Sơn, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cho biết thêm.