Trong chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, trái phiếu doanh nghiệp ngày càng được coi là một cấu phần quan trọng của thị trường vốn. Đây không chỉ là kênh huy động vốn dài hạn cho doanh nghiệp, mà còn là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu nâng cao tỷ trọng đóng góp của khu vực tư nhân trong nền kinh tế. Chính phủ đã xác định phát triển thị trường trái phiếu là nhiệm vụ trọng tâm, gắn với định hướng cơ cấu lại thị trường chứng khoán và chiến lược tài chính quốc gia.

Không chỉ nằm trong định hướng giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào kênh tín dụng, trái phiếu doanh nghiệp mở ra kênh huy động vốn trung và dài hạn, phục vụ cho các dự án đầu tư có chu kỳ dài. Đây là lợi thế then chốt giúp doanh nghiệp duy trì ổn định tài chính, mở rộng sản xuất và thực hiện những chiến lược tăng trưởng quy mô lớn.

Bởi vậy chính phủ Việt Nam nhiều lần khẳng định vai trò của thị trường trái phiếu doanh nghiệp trong việc hỗ trợ nền kinh tế tư nhân. Theo chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030, dư nợ thị trường trái phiếu được đặt mục tiêu đạt tối thiểu 58% GDP vào năm 2030, trong đó riêng trái phiếu doanh nghiệp phải chiếm ít nhất 25% GDP. Đây là con số khẳng định rõ định hướng phát triển cân bằng giữa thị trường cổ phiếu và trái phiếu, đồng thời nhấn mạnh vai trò ngày càng lớn của vốn doanh nghiệp trong nền kinh tế.

Nhưng để thị trường trái phiếu doanh nghiệp phát triển bền vững, niềm tin của nhà đầu tư đóng vai trò quyết định. Có hai yếu tố cơ bản tạo dựng niềm tin, đó là khả năng trả nợ đúng hạn và tính thanh khoản của thị trường.

Việc doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết về gốc và lãi thể hiện trách nhiệm, đồng thời là thước đo uy tín trên thị trường. Song hành, tính thanh khoản lại mang đến sự linh hoạt, giúp nhà đầu tư có thể cơ cấu danh mục khi cần thiết. Khi cả hai điều kiện này được đảm bảo, nhà đầu tư sẽ yên tâm hơn khi phân bổ vốn vào trái phiếu doanh nghiệp, thay vì chỉ tập trung vào cổ phiếu hay các kênh tài sản khác.

Thực tiễn những năm qua cho thấy, ngay cả trong giai đoạn thị trường bất động sản khó khăn hay thanh khoản chứng khoán biến động, những doanh nghiệp trả nợ đúng hạn và duy trì cơ chế chuyển nhượng trái phiếu hiệu quả vẫn giữ được sự tin cậy từ nhà đầu tư. Các ngân hàng thương mại và tập đoàn lớn có năng lực tài chính tốt là hai nhóm điển hình.

Lấy ví dụ từ Tập đoàn Vingroup, trái phiếu doanh nghiệp của đơn vị được cộng đồng quan tâm bởi quy mô lớn và đang mở rộng hoạt động kinh doanh sang trụ cột mới là công nghiệp với thương hiệu ô tô điện VinFast. Lựa chọn phát hành trái phiếu thay vì vốn tín dụng dài hạn sẽ giúp Vingroup có nguồn vốn trung dài hạn để phát triển các đại đô thị và duy trì năng lực tài chính trong cuộc đua dự báo cạnh tranh và “dài hơi” trên thị trường ô tô.

Tuy nhiên, báo cáo tài chính cho thấy trong 2/4 năm gần đây, Vingroup trả nợ trái phiếu trước hạn. Tổng số tiền tập đoàn này đã trả cho cả trái chủ là 84.176 tỷ đồng trong giai đoạn từ đầu năm 2022 đến cuối tháng 6 năm 2025, lớn hơn tổng dư nợ đến hạn là 62.922 tỷ đồng. Điều này đồng nghĩa rằng hơn 21.200 tỷ đồng được trả nợ đúng hạn.

Với năng lực tài chính tốt, Vingroup là một trong số ít những đơn vị trên thị trường đảm bảo trả nợ gốc và lợi tức đúng hạn cho trái chủ, chưa từng bị “điểm tên” vì quá hạn.

‎Cùng với cam kết của tổ chức phát hành, thanh khoản của trái phiếu cũng là yếu tố được quan tâm. Thanh khoản được hình thành dựa trên kỳ vọng của bên mua và bên bán, hình thành thị trường thứ cấp. Điều này có nghĩa luôn có một lực cầu thường trực để mua lại trái phiếu khi nhà đầu tư khác trên thị trường có nhu cầu cơ cấu lại danh mục.

Thống kê từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Hãng xếp hạng tín nhiệm VIS Rating, trong 10 trái phiếu doanh nghiệp được giao dịch nhiều nhất thị trường trong 7 tháng đầu năm 2025, có 5 ngân hàng và 5 doanh nghiệp lớn.

Ngoài những ngân hàng lớn như HDBank, ACB, VIB, MBB, những trái phiếu được giao dịch sôi động còn đến từ tổ chức phát hành Vingroup (tập đoàn mẹ) và hai công ty con là Vinhomes và VinFast. Cụ thể, tổng giá trị giao dịch trái phiếu Vinhomes trên thị trường thứ cấp trong 7 tháng đầu năm nay đạt hơn 29.000 tỷ đồng, trong khi của Vingroup (27.310 tỷ đồng) và VinFast (23.126 tỷ đồng). Tính thanh khoản tốt phần nào giải thích việc trái phiếu của các đơn vị trên nằm trong danh mục của nhiều quỹ đầu tư trái phiếu trên thị trường.

Từ những phân tích trên cho thấy rằng việc đảm bảo khả năng thanh toán của đơn vị phát hành và tính thanh khoản trên thị trường thứ cấp là yếu tố then chốt để đưa trái phiếu doanh nghiệp trở về đúng nghĩa là sản phẩm có thu nhập cố định, an tâm trên thị trường.