Theo dữ liệu công bố trong vài tuần qua, Việt Nam, Đài Loan và Thái Lan đều báo cáo kim ngạch xuất khẩu hàng hoá sang Mỹ cao kỷ lục trong tháng 5.

Cụ thể, các lô hàng từ Việt Nam và Thái Lan đều bật tăng khoảng 35% so với cùng kỳ năm trước, trong khi kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Đài Loan nhảy vọt gần 90%.

Dữ liệu công bố vào đầu tuần này cho thấy xuất khẩu của Hàn Quốc cũng cao gần mức kỷ lục trong tháng 5 và có thể tăng trưởng trở lại vào đầu tháng 6.

Các số liệu kể trên đang đi ngược với xu hướng thông thường, bởi xuất khẩu của châu Á thường tăng trưởng tốt hơn trong nửa cuối năm khi các nhà cung ứng vận chuyển hàng đến Mỹ trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh.

Có thể thấy, mối đe doạ từ thuế quan đối ứng của chính quyền ông Trump đang buộc các doanh nghiệp phải đưa hàng lên tàu sang Mỹ càng nhanh càng tốt. Thời hạn tạm ngừng thuế đối ứng sẽ kết thúc vào ngày 8/7.

Mức tăng trưởng xuất khẩu của các nền kinh tế châu Á có khả năng sẽ bắt đầu thể hiện trong dữ liệu của Mỹ từ tuần này, khi báo cáo thương mại tháng 5 được công bố.

Tuy nhiên, theo nhận định của Bloomberg, điều này có thể làm phức tạp thêm các cuộc đàm phán thuế quan giữa ông Trump và các đối tác thương mại châu Á.

Thâm hụt thương mại hàng hoá của Mỹ đã phình to trong năm nay khi các doanh nghiệp cố gắng đối phó với những thay đổi đột ngột về thuế quan và chính sách thương mại của Washington.

Thâm hụt thương mại của Mỹ dự kiến sẽ đạt 91 tỷ USD vào tháng 5, nâng tổng mức thâm hụt từ đầu năm đến nay lên gần 643 tỷ USD. Con số này sẽ vượt xa kỷ lục xác lập trong 5 tháng đầu năm 2020, khi đại dịch COVID-19 hoành hành.

Nếu ông Trump áp thuế đối ứng cao ngất với các nền kinh tế châu Á vào đầu tháng 7 như kế hoạch ban đầu, đợt tăng đột biến trong xuất khẩu đó có thể nhanh chóng đảo ngược, làm suy yếu tăng trưởng kinh tế toàn khu vực.

Tháng trước, Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) đã hạ dự báo tăng trưởng GDP năm nay do căng thẳng thương mại. Theo đó, nền kinh tế của nhóm 21 thành viên dự kiến sẽ tăng trưởng 2,6%, thấp hơn dự báo 3,3% vào tháng 3.

Sự biến động trong chính sách thương mại của ông Trump đã tác động đến hoạt động giao thương giữa Mỹ và Trung Quốc. Kim ngạch xuất khẩu hàng hoá của Trung Quốc sang Mỹ lao dốc 34,5% vào tháng 5, dù hai nước đã đạt thoả thuận đình chiến tại Geneva vào giữa tháng.

Tuy nhiên, ngay cả khi thuế quan của hai nước giảm mạnh, thuế suất nhập khẩu của Mỹ đối với hàng hoá Trung Quốc vẫn duy trì ở mức cao. Điều này buộc một số nhà xuất khẩu phải chuyển sản phẩm qua các nước thứ ba để đưa hàng sang Mỹ.

Mặt khác, các công ty Trung Quốc cũng đang cố gắng chuyển hướng hàng xuất khẩu sang các thị trường khác và tìm cách bán hàng cho người dân trong nước, thúc đẩy tiêu dùng nội địa.

Nếu xuất khẩu suy yếu kéo dài, tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc có nguy cơ sẽ bị ảnh hưởng. Nền kinh tế tỷ dân đang ngày càng phụ thuộc vào nhu cầu của nước ngoài để chống lại tác động từ cuộc khủng hoảng bất động sản và chi tiêu tiêu dùng yếu kém trong nước.

Các nền kinh tế châu Á khác có thể sớm bắt đầu chứng kiến ảnh hưởng tương tự đối với tăng trưởng nếu họ không thể đạt thoả thuận với chính quyền ông Trump và né tránh thuế quan đối ứng.