Báo cáo do Bộ Lao động Mỹ công bố tuần trước cho thấy tốc độ tăng trưởng việc làm vẫn ổn định khi nền kinh tế có thêm 139.000 việc làm trong tháng 5. Trong một năm qua, tỷ lệ thất nghiệp cũng dao động trong phạm vi hẹp, từ 4% đến 4,2%.

Thoạt nhìn, nền kinh tế Mỹ vẫn vững mạnh. Nhưng ẩn sau đó là nhiều dấu hiệu bất ổn. Các doanh nghiệp cảnh báo rằng sự thay đổi liên tục của chính sách thương mại đang cản trở việc lập kế hoạch cho tương lai, buộc họ phải tạm ngừng tuyển dụng và đầu tư.

Hầu hết các nhà kinh tế nhận định nguy cơ suy thoái hiện nay cao hơn so với hồi đầu năm, nhưng thấp hơn trong giai đoạn từ tháng 4 đến đầu tháng 5 - khi Tổng thống Donald Trump tăng thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc lên 145%.

Và các chuyên gia có chung suy nghĩ rằng suy thoái xảy ra hay không phụ thuộc vào khả năng người tiêu dùng xoay xở với chính sách thuế quan của Nhà Trắng.

Trong suốt vài tháng qua, ông Trump đã liên tiếp công bố các mức tăng thuế quan cao với mong muốn tái định hình các mối quan hệ thương mại của Mỹ và giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu.

Ông Christopher Thornberg, đối tác sáng lập Beacon Economics, bình luận: “Hướng đi của nền kinh tế trong thời gian tới phụ thuộc vào quyết định tiếp theo của ông Trump và nói thẳng thì có lẽ ông ấy cũng không chắc mình sẽ làm gì tiếp. Do đó, gần như không ai có thể dự đoán chuyện gì sẽ xảy ra”.   

Tờ Wall Street Journal (WSJ) chỉ ra nền kinh tế số một thế giới đang đối mặt với ba rủi ro lớn.

Thứ nhất, thị trường lao động Mỹ đang rất bấp bênh. Các doanh nghiệp “đóng băng” hoạt động tuyển dụng nhưng vẫn ngần ngại sa thải những lao động mà họ đã rất vất vả để tìm kiếm 3 hoặc 4 năm trước.

Song, làn sóng thất nghiệp có thể dâng cao nhanh chóng một khi doanh nghiệp nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng quá thấp để duy trì bảng lương cũ.

Ông Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại EY, mô tả: “Ban đầu, hoạt động cắt giảm nhân sự sẽ diễn ra tại một công ty lớn. Sau đó, những đối thủ của công ty đó có thể sẽ thấy rằng mình cần làm theo”. 

Thứ hai, người tiêu dùng có thể sẽ không còn chấp nhận việc giá cả liên tục tăng, buộc lòng doanh nghiệp phải thắt chặt chi tiêu.

Tỷ lệ nợ quá hạn đối với nợ vay tiêu dùng đã tăng trong một năm qua, làm dấy lên nỗi sợ rằng chi tiêu tiêu dùng có thể giảm tốc mạnh hơn nữa.

Một yếu tố khác cho thấy tình hình tài chính của người tiêu dùng không còn tốt như xưa là sự ảm đạm của thị trường nhà đất. Trong khi đó, thông thường mùa xuân là mùa cao điểm của thị trường địa ốc Mỹ.

Công ty môi giới bất động sản Redfin cho biết hiện tại, số người bán nhà cao hơn gần 500.000 so với số người mua. Đây mức chênh lệch lớn nhất kể từ khi Redfin bắt đầu thống kê dữ liệu vào năm 2013. Nhà kinh tế Chen Zhao của Redfin dự đoán giá nhà có thể giảm 1% trong năm nay.

Ông bình luận: “Thị trường nhà đất đã xuống đáy trong hai năm rưỡi qua. Chúng tôi từng hy vọng thị trường sẽ phục hồi một chút trong năm nay. Nhưng tình hình thực tế lại tồi tệ hơn dự kiến”.

Thứ ba, thị trường tài chính có thể xảy ra những cú sốc bất ngờ. Năm ngoái, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm lãi suất ngắn hạn 1 điểm %, phần nào giúp giảm gánh nặng cho những người vay bằng thẻ tín dụng hoặc các khoản vay ngân hàng có lãi suất thả nổi.

Nhưng sang năm 2025, Fed đã tạm ngừng chiến dịch hạ lãi suất do lo ngại thuế quan có thể hâm nóng lạm phát.

Trong khi đó, lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn dài lại đang ở mức cao và có xu hướng tăng trong bối cảnh nhà đầu tư lo ngại về thâm hụt ngân sách của chính phủ Mỹ. Các mức lợi suất này ảnh hưởng đến nhiều loại chi phí đi vay như vay thế chấp mua nhà, ô tô.

Nếu chi phí đi vay gia tăng đột ngột và kéo dài, định giá cổ phiếu và lợi nhuận của doanh nghiệp có nguy cơ sẽ bị tổn thương, khiến thị trường chứng khoán lao dốc. Trong khi đó, đà tăng ấn tượng của thị trường trong vài năm qua chính là yếu tố hỗ trợ cho các khoản đầu tư của doanh nghiệp và chi tiêu của người tiêu dùng.

Ông Thornberg, đối tác sáng lập của Beacon Economics, nhận xét: “Nền kinh tế Mỹ có rất nhiều động lực, do đó nếu ông Trump bình tĩnh lại và giảm bớt thuế quan thì đà tăng trưởng sẽ tiếp diễn hai hoặc ba năm nữa. Nhưng nếu ông ấy tiếp tục khuấy động mọi thứ, nền kinh tế có thể xuống dốc ngay từ đầu năm sau”.