Hai phương án của Fed

Cuộc họp chính sách tháng 12 là chủ đề mà thị trường đang đặc biệt quan tâm. Trong bối cảnh nội bộ Fed chia rẽ sâu sắc như hiện nay, quyết định cuối cùng sẽ thuộc về Chủ tịch Jerome Powell.

Để giải quyết tình trạng chia rẽ, ông Powell có thể sẽ phải cân nhắc hai phương án, mỗi phương án đều có những nhược điểm riêng.

Phương án thứ nhất là cắt giảm lãi suất, như thị trường hiện đang kỳ vọng, và sử dụng tuyên bố sau cuộc họp để báo hiệu rằng các điều kiện cần để tiếp tục nới lỏng tiền tệ đã phức tạp hơn trước.

Phương án “cắt giảm sau đó giữ nguyên” như thế này có phần giống với những gì ông Powell từng làm vào cuối năm 2019. Khi đó, các quan chức Fed đã thể hiện rõ sự phản đối sau ba lần hạ lãi suất.

Lựa chọn thứ nhất có khả năng sẽ gặp phải sự kháng cự từ các quan chức không ủng hộ bất kỳ đợt giảm lãi suất nào. Song, nó có thể chấm dứt chuỗi những bài phát biểu công khai từ phe phản đối.

Giải pháp thứ hai là giữ nguyên lãi suất và đánh giá lại tình hình vào tháng 1 năm sau, khi các quan chức có thêm dữ liệu về việc làm và lạm phát. Do đợt đóng cửa chính phủ dài ngày từ tháng 10, nhiều báo cáo kinh tế đã không được công bố.

Tuy nhiên, cách tiếp cận này có thể kéo dài tình trạng bất đồng bên trong Fed thêm 7 tuần nữa và cũng không có gì đảm bảo rằng dữ liệu bổ sung sẽ giải quyết thế bế tắc về hướng đi chính sách.

Sự chia rẽ giữa các quan chức Fed phản ánh những luồng ý kiến trái chiều về bức tranh kinh tế. Một mặt, trưởng việc làm đang trì trệ; mặt khác, lạm phát vẫn tăng cao một cách khó chịu. Điều này gợi nhắc đến tình trạng lạm phát đình trệ mà Mỹ từng trải qua vào thập niên 1970.

Do thị trường lao động hạ nhiệt nhưng không sụp đổ và lạm phát không tăng mạnh nhưng cũng chẳng cải thiện, “rất khó để tuyên bố chiến thắng”, Chủ tịch Fed chi nhánh Richmond Tom Barkin cho hay trong một cuộc phỏng vấn tuần trước.

Quyết định của “thuyền trưởng” Powell sẽ phụ thuộc vào câu trả lời của ông cho hai câu hỏi: Đâu là rủi ro lớn hơn trong nhiệm vụ kép và đâu là nơi dễ sửa sai hơn nếu ông đánh giá nhầm?

Sau hai đợt cắt giảm vào tháng 9 và tháng 10, lãi suất quỹ liên bang đang nằm trong phạm vi mục tiêu 3,75 - 4%. Lần cắt giảm thứ ba vào tháng 12 sẽ phù hợp với kế hoạch mà ông Powell đưa ra vào tháng 8.

Khi đó, ông lưu ý Fed đang muốn đưa lãi suất tiến gần hơn về mức trung lập, vì rủi ro lạm phát bắt nguồn từ chính sách thuế quan đã giảm bớt trong khi sự yếu kém của thị trường lao động đã trở thành mối lo ngại lớn hơn.

Màn phối hợp ăn ý của “phe đồng minh”

Ban đầu, sự ủng hộ dành cho đợt cắt giảm lãi suất vào tháng 12 khá mong manh. Làn sóng phản đối trở nên rõ ràng hơn sau đợt hạ lãi suất lần thứ hai vào tháng 10.

Ủy ban hoạch định chính sách của Fed bao gồm 12 thành viên, trong đó 7 người thuộc Hội đồng Thống đốc, Chủ tịch Fed chi nhánh New York và 4 trong 11 chủ tịch chi nhánh còn lại.

Gần đây, 4 chủ tịch chi nhánh có quyền bỏ phiếu đã bày tỏ lo ngại về việc cắt giảm lãi suất thêm một lần nữa. Đáng chú ý là trong đó có một người từng bỏ phiếu phản đối đợt giảm vào tháng 10, Chủ tịch Fed chi nhánh Kansas City Jeff Schmid.

Họ nhìn thấy giá cả tăng cao không chỉ ở những hàng hoá chịu thuế quan mà còn từ các dịch vụ trong nước. Điều đó chứng tỏ lạm phát đang có xu hướng lan rộng trong nền kinh tế.

Cả 4 người đều lo lắng rằng Fed đang hạ lãi suất quá nhanh về mức trung lập, trong khi đáng lẽ ra phải duy trì lãi suất ở mức hạn chế để đẩy lùi lạm phát.

Chủ tịch Fed chi nhánh Boston Susan Collins là một ví dụ điển hình cho sự thay đổi. Bà bỏ phiếu ủng hộ đợt giảm vào tháng 10 nhưng chia sẻ với báo chí vào tuần trước rằng bà “do dự” về việc tiếp tục hạ chi phí đi vay.

Trong bối cảnh nhu cầu tiêu dùng tương đối vững chắc và các điều kiện tài chính “có chút nới lỏng”, bà nhấn mạnh Fed không cần phải nhanh chóng điều chỉnh chính sách tiền tệ.

Tuy vậy, Chủ tịch Powell đã tìm thấy sự trợ giúp từ hai đồng minh hàng đầu của ông trong ủy ban hoạch định chính sách. Mới đây, họ đã phát tín hiệu cho thấy ban lãnh đạo Fed vẫn chưa từ bỏ kế hoạch hạ lãi suất lần thứ ba.

Hôm 21/11, Chủ tịch Fed chi nhánh New York John Williams cho biết ông vẫn thấy dư địa để điều chỉnh lãi suất trong “ngắn hạn” nhằm đưa lập trường chính sách về gần mức trung lập hơn.

Ông Williams - Phó Chủ tịch ủy ban hoạch định chính sách của Fed - đã cẩn thận lựa chọn từ ngữ, đặc biệt là cụm từ “ngắn hạn”. Có lẽ vị quan chức muốn nhấn mạnh rằng cắt giảm lãi suất vào tháng 12 là lựa chọn phù hợp hơn.

Theo nhân vật quyền lực này, đưa lạm phát quay trở lại mức mục tiêu 2% là “điều bắt buộc” nhưng “một điểm quan trọng không kém là làm sao để không tạo ra những rủi ro không đáng có” cho thị trường lao động.

Đến ngày 24/11, Chủ tịch Fed chi nhánh San Francisco Mary Daly cho biết bà ủng hộ giảm lãi suất vào tháng 12 vì thị trường lao động có nguy cơ suy yếu đột ngột và sau khi suy yếu thường khó kiểm soát hơn lạm phát.

Bà Daly là đồng minh của ông Powell nhưng không phải thành viên có quyền bỏ phiếu trong ủy ban hoạch định chính sách năm nay.

Nếu áp lực giá do thuế quan gây ra tăng lên hoặc lan sang lĩnh vực dịch vụ, “Fed sẽ thấy được điều đó và có thể ứng phó kịp thời. Lạm phát sẽ không tăng vọt như trong đại dịch”, nữ quan chức nói.

“Về thị trường lao động, tôi không cảm thấy tự tin rằng chúng ta có thể phản ứng kịp thời. Thị trường đang rất dễ bị tổn thương, nên nếu số lao động bị sa thải bắt đầu tăng nhẹ thì xu hướng này có thể sẽ ngày càng mạnh lên”, bà cảnh báo.

Sau những bình luận từ hai đồng minh của Chủ tịch Powell, thị trường tương lai hiện kỳ vọng Fed sẽ hạ lãi suất 25 điểm cơ bản vào tháng 12 với xác suất hơn 81%, trái ngược hoàn toàn so với đầu tuần trước.