Lần thứ hai trong lịch sử

Fitch Ratings vừa hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ từ mức cao nhất là AAA xuống AA+, do thâm hụt ngân sách của Washington ngày càng lớn và quản trị yếu khiến xung đột trần nợ lặp đi lặp lại nhiều lần trong hai thập kỷ qua.

Hơn một thập kỷ trước, S&P Global Ratings cũng từng hạ bậc xếp hạng tín nhiệm của Mỹ do bế tắc xoay quanh vấn đề trần nợ. Theo tờ Bloomberg, đó chính là lần đầu tiên Mỹ mất xếp hạng AAA.

Theo Fitch, các đợt cắt giảm thuế và kế hoạch chi tiêu mới, cùng nhiều cú sốc kinh tế, đã khiến thâm hụt ngân sách của Mỹ phình to. Trong khi đó, những thách thức trung hạn liên quan đến việc chi tiêu tăng cao vẫn chưa được chính phủ giải quyết.

“Động thái hạ xếp hạng thể hiện dự đoán của chúng tôi rằng tình hình tài khoá của Mỹ trong ba năm tới sẽ yếu đi, gánh nặng nợ nần của chính phủ ngày càng lớn, và chất lượng điều hành giảm sút so với các nước xếp hạng ‘AA’ và ‘AAA' trong hai thập kỷ qua”, Fitch cho hay trong một tuyên bố.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Janet Yellen đã nhanh chóng phản ứng với quyết định của Fitch. Bà gọi hành động này là “tuỳ tiện” và “không đúng thời điểm”.

“Quyết định của Ficth không thay đổi điều mà người Mỹ, nhà đầu tư và người dân trên toàn thế giới đã biết, rằng chứng khoán nợ của Mỹ vẫn là tài sản thanh khoản và an toàn ưu việt nhất và nền kinh tế Mỹ về cơ bản vẫn vững mạnh”, bà Yellen nhấn mạnh.

Hồi tháng 5, Fitch đã cảnh báo rằng họ đang cân nhắc hạ xếp hạng tín nhiệm của Mỹ, khi các nhà lập pháp của Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà bất đồng về việc nâng giới hạn đi vay của Washington và Bộ Tài chính chỉ còn vài tuần nữa là cạn kiệt nguồn tiền mặt.

Mặc dù cuộc khủng hoảng đã chấm dứt và Mỹ đã thoát nguy cơ vỡ nợ, Fitch vẫn cho rằng xung đột trần nợ lặp đi lặp lại và giải pháp vào giờ chót đã làm xói mòn niềm tin vào cách quản lý tài chính quốc gia của chính phủ.

Tuyên bố của Fitch cũng nhấn mạnh rằng động thái hạ bậc xếp hạng là do gánh nặng nợ nần của Mỹ đang gia tăng nhanh chóng. Nợ của chính phủ dự kiến sẽ đạt mức 118% so với GDP vào năm 2025 - cao gấp hai lần rưỡi so với mức trung vị của các nước xếp hạng “AAA” là 39,3%.

Theo Bloomberg, hãng xếp hạng tín dụng còn lưu ý rằng tỷ lệ nợ trên GDP sẽ còn tăng cao hơn nữa trong dài hạn, khiến Mỹ dễ bị tổn thương trước những cú sốc kinh tế trong tương lai.  

Phản ứng của Washington

Sau động thái của Fitch, các đảng viên Dân chủ trong Quốc hội đã tận dụng sự việc để đổ lỗi cho Đảng Cộng hoà vì đã trì hoãn việc nâng trần nợ công hồi đầu năm nay.

“Đây là kết quả của cuộc khủng hoảng nợ do Đảng Cộng hoà dàn dựng. Họ đã nhiều lần đặt niềm tin và sự tín nhiệm của quốc gia vào tình thế nguy hiểm, và giờ đây, Đảng Cộng hoà phải chịu trách nhiệm khi chúng ta bị hạ bậc lần thứ hai”, các nhà lập pháp Đảng Dân chủ trong Ủy ban Tài chính và Thuế vụ nhấn mạnh.

Trong khi đó, phát ngôn viên chiến dịch của các đảng viên Cộng hoà tại Hạ viện, ông Jack Pandol viết trên nền tảng X (trước đây là Twitter) rằng nguyên nhân của việc bị hạ xếp hạng là “Bidenomics” - tức các chính sách kinh tế của Tổng thống Biden.

Hôm 31/7, Bộ Tài chính Mỹ đã nâng ước tính khoản vay ròng trong quý III lên 1.000 tỷ USD, nhiều hơn dự đoán của một số nhà phân tích và cao hơn con số ban đầu là 733 tỷ USD mà cơ quan này đưa ra vào tháng 5.

Việc Fitch hạ xếp hạng của Mỹ có thể là vấn đề đáng ngại đối với các quỹ hoặc công cụ theo dõi chỉ số nhắm đến các trái phiếu có xếp hạng AAA. Có khả năng các quỹ sẽ buộc phải bán ra tài sản vì lý do tuân thủ.

Moody’s Investors Service vẫn đang giữ nguyên xếp hạng Aaa của Mỹ, mức xếp hạng cao nhất của hãng này.