Hiện tại, người ta hoàn toàn có thể sản xuất một chiếc điện thoại thông minh ngay tại Mỹ. Tuy nhiên, sản phẩm đó sẽ không thể mỏng nhẹ hay mạnh mẽ như iPhone. Giá thành cũng sẽ cao hơn nhiều.

Công ty Purism của Todd Weaver đã phát triển chiếc Liberty Phone. Đây là nỗ lực gần nhất cho đến nay trong việc tạo ra một chiếc smartphone “made in USA”. Chiếc điện thoại này có cấu hình từng được xem là tốt cách đây khoảng 10 năm. Giá bán lên đến 1.999 USD.

Tổng thống Donald Trump từng đe dọa sẽ áp thuế cao đối với các điện thoại sản xuất ở nước ngoài. Ông muốn gây sức ép để các công ty như Apple đưa dây chuyền sản xuất về Mỹ. Trong khi đó, Tập đoàn Trump lại đang quảng bá một mẫu điện thoại “Sản xuất tại Mỹ” với giá chỉ 499 USD. 

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng chiếc điện thoại này khó có thể được sản xuất trong nước với mức giá như vậy. Họ cũng nhận định rằng Mỹ hiện chưa thể đạt được chất lượng và quy mô sản xuất như ở châu Á. 

Trong bối cảnh đó, Liberty Phone của Weaver, chứ không phải chiếc điện thoại mang thương hiệu Trump - mới là ví dụ thực tế cho việc sản xuất điện thoại tại Mỹ. Và cũng cho thấy lý do vì sao gần như không có ai khác lựa chọn con đường này.

Bo mạch chính của Liberty Phone được sản xuất tại xưởng riêng của công ty. Con chip đến từ Texas. Việc lắp ráp hoàn tất tại cơ sở của Purism ở Carlsbad, bang California. Tuy nhiên, không phải tất cả linh kiện đều đến từ Mỹ. Một số bộ phận vẫn được nhập khẩu từ Trung Quốc và các nước châu Á.

Weaver nói rằng ông đã theo đuổi dự án này suốt 10 năm. Ông và nhóm của mình đã cố gắng hết mức để sử dụng nguồn cung nội địa. Nhưng hiện vẫn còn những linh kiện mà Mỹ chưa có chuỗi cung ứng phù hợp. Ông cho biết sẽ tiếp tục cải thiện dần để tiến tới mục tiêu đó.

Weaver có thể sản xuất khoảng 10.000 chiếc Liberty Phone mỗi tháng. Tuy nhiên, đến nay, tổng số máy bán ra mới chỉ đạt dưới 100.000 chiếc. Trong khi đó, theo số liệu từ công ty nghiên cứu Canalys, Apple đã xuất xưởng khoảng 225 triệu chiếc iPhone trong năm 2024.

Liberty Phone không sử dụng hệ điều hành Android hay iOS. Bộ xử lý của máy được sản xuất tại Austin, bang Texas, bởi công ty bán dẫn NXP của Hà Lan. Con chip này thực ra được thiết kế cho ô tô, không phải cho điện thoại. Liberty Phone chạy hệ điều hành riêng của Purism có tên PureOS. Máy chỉ hỗ trợ gọi điện, nhắn tin, lướt web và một số ứng dụng cơ bản như máy tính.

Màn hình và pin của Liberty Phone được nhập từ Trung Quốc. Camera sau đến từ Hàn Quốc. Theo Weaver, lý do khiến chưa thể sản xuất điện thoại hoàn toàn tại Mỹ là vì nước này thiếu hạ tầng công nghiệp phù hợp. Chẳng hạn, hiện không có công ty nào tại Mỹ sản xuất màn hình điện thoại với quy mô lớn.

Ngay cả với quy mô nhỏ như của Purism, những khó khăn này cho thấy vì sao Apple và nhiều công ty khác chưa chọn sản xuất điện thoại cao cấp tại Mỹ.

“Ngay cả khi chấp nhận cấu hình thấp hơn, việc sản xuất hoàn toàn tại Mỹ sẽ cần rất nhiều năm và không thực tế,” Jeff Fieldhack, giám đốc nghiên cứu tại Counterpoint Research nói. “Không tính đến chi phí, hiện tại Mỹ không có nhà máy sản xuất chip xử lý, màn hình cao cấp và phần lớn các linh kiện khác trong điện thoại.”

Weaver cho biết chi phí sản xuất mỗi chiếc Liberty Phone khoảng 650 USD. Trong khi đó, theo TechInsights, iPhone 16 Pro Max — dòng máy mạnh hơn nhiều — có chi phí sản xuất vào khoảng 550 USD tại Trung Quốc vào mùa thu năm ngoái.

Purism có chi phí lao động cao hơn, nhưng phần nào được bù lại bằng linh kiện rẻ và đơn giản hơn, như camera cơ bản, màn hình độ phân giải thấp và RAM thấp hơn một nửa. Weaver nói rằng Liberty Phone không nhằm cạnh tranh với iPhone. 

Mức giá 1.999 USD phản ánh một thiết bị có chuỗi cung ứng được kiểm soát kỹ và xuất xứ rõ ràng. Ông cho biết khoảng một nửa khách hàng của mình là các cơ quan chính phủ ở Mỹ.

“Với người tiêu dùng, đó thường là những người quan tâm đến bảo mật, phụ huynh muốn mua điện thoại cho con, người cao tuổi, hoặc những ai muốn tránh sử dụng sản phẩm từ các tập đoàn công nghệ lớn,” Weaver nói. “Những ai cần một chiếc điện thoại chụp ảnh đẹp thì không phải đối tượng của chúng tôi.”

Weaver ước tính ông có thể mở rộng sản xuất lên 100.000 máy mỗi tháng trong vòng 6 tháng. Nhưng điều đó cần thêm đầu tư cho máy móc, nhân công và không gian nhà xưởng. Ông không nhận vốn đầu tư mạo hiểm mà chỉ dựa vào doanh thu và gọi vốn cộng đồng.

Với tốc độ sản xuất hiện tại, thuế nhập khẩu chưa ảnh hưởng đến chi phí của Liberty Phone. Weaver nói rằng ông đã mua sẵn một lô lớn linh kiện ngay từ đầu và vẫn còn hàng trong kho. Tuy nhiên, nếu Mỹ áp thuế lâu dài với linh kiện điện tử, chi phí sản xuất của Liberty Phone có thể trở nên cạnh tranh hơn. Vì các linh kiện giá rẻ chỉ tăng nhẹ và có thể sớm được sản xuất tại Mỹ.

Hiện một số công ty như Intel đã sản xuất chip tại Mỹ. Các hãng như TSMC và Micron cũng đang xây dựng nhà máy trong nước. Nhưng theo Fieldhack, những nỗ lực này vẫn chỉ chiếm một phần rất nhỏ trong sản lượng toàn cầu. Các công ty chưa có đủ lý do để chuyển nhiều hoạt động về Mỹ.

“Công nghệ tại Mỹ hiện chưa phải loại tiên tiến nhất, chi phí vẫn cao và nếu làm thật thì sẽ cần rất nhiều thời gian,” ông nói.