Vào 26/5, Tập đoàn Trường Hải (Thaco) đã có văn bản số 188/2025/CV-THACO gửi đến Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ về đề xuất đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam. 

Động thái này thu hút dư luận của xã hội và các cổ đông, đối tác, nhân viên. Chủ tịch HĐQT Thaco Trần Bá Dương vừa có tâm thư chia sẻ chi tiết hơn về đề xuất này. 

Ông Dương nhấn mạnh động thái này đã được nghiên cứu thấu đáo, "thể hiện tinh thần trách nhiệm và quyết tâm trong việc tham gia các dự án trọng điểm quốc gia", theo tinh thần của Nghị quyết 68. 

Huy động vốn như thế nào? 

Tổng vốn đầu tư của Dự án do Quốc hội phê duyệt (không bao gồm chi phí giải phóng mặt bằng do Nhà nước thực hiện) là khoảng 1,56 triệu tỷ đồng, tương đương khoảng 61,35 tỷ USD.

Thaco cũng đề xuất mức đầu tư 1,56 triệu tỷ đồng. ông Dương làm rõ thêm trong giai đoạn lập báo cáo nghiên cứu khả thi và khi có thiết kế cơ sở được phê duyệt, Thaco sẽ nghiên cứu và có các giải pháp để tiết giảm tối đa vốn đầu tư và đáp ứng mục tiêu của dự án.

Thaco đề xuất thành lập công ty thực hiện dự án (công ty dự án) do tập đoàn nắm cổ phần chi phối ít nhất là 51%, chịu trách nhiệm chính trong quản trị, điều hành thực hiện và vận hành dự án một cách thống nhất.

Đồng thời sẽ mời gọi các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp Nhà nước (do nhà nước chỉ định) trong nước tham gia đến 49% vốn. Nguyên tắc là toàn bộ cổ đông có nghĩa vụ và quyền lợi của dự án theo tỷ lệ cổ phần sở hữu.

Doanh nghiệp dự án chịu trách nhiệm tự thu xếp 20% vốn (tương ứng khoảng 312.000 tỷ đồng hay 12,27 tỷ USD). Riêng Thaco chịu trách nhiệm thu xếp là 159.120 tỷ đồng, tương đương khoảng 6,26 tỷ USD.

Phần vốn 80% còn lại (tương đương khoảng 49,08 tỷ USD) là vốn vay từ các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, đề xuất được Chính phủ bảo lãnh và hỗ trợ lãi suất trong vòng 30 năm. 

Cả hai phần vốn này được giải ngân theo tiến độ đầu tư trong thời gian 7 năm (kể từ khi nhà nước bàn giao mặt bằng sạch) với cam kết là không dùng vốn vay cho mục đích khác.

Về việc thu xếp và huy động vốn của Thaco chịu trách nhiệm nêu trên trong 7 năm với mức bình quân 22.730 tỷ đồng/năm (tương đương 860,8 triệu USD đến hơn 1 tỷ USD/năm). Dòng tiền này chủ yếu từ tăng vốn và bán cổ phần tại Thaco và các công ty thành viên.

Theo cơ cấu cổ đông, Thaco hiện do nhà sáng lập Trần Bá Dương và gia đình sở hữu 72% vốn. Tiếp đến là cổ đông chiến lược Tập đoàn Jardine Matheson sở hữu 26,6% vốn. Còn lại là 1,4% vốn các cổ đông khác là cán bộ nhân viên. 

Thaco cũng đang chi phối các công ty thành viên, cụ thể theo bảng:

Để có vốn đầu tư cho siêu dự án đường sắt, Thaco và gia đình ông Trần Bá Dương cam kết sẽ tăng vốn, bán cổ phần tại các công ty thành viên đến mức Thaco nắm giữ 51%.

Cụ thể, Thaco sẽ tăng vốn đến mức ông Trần Bá Dương và gia đình chỉ nắm giữ 51% vốn (một thỏa thuận đã ký với Jardine Cycle & Carriage Limited ngày 31/10/2023 rằng Thaco sẽ tăng vốn để JC&C mua cổ phần với giá là 20 lần của lợi nhuận hợp nhất của Thaco trong năm 2027).

Ngoài ra, nếu cần thiết, Thaco có thể sử dụng phần lớn lợi nhuận sau thuế hằng năm (ước đạt 15.000 tỷ đồng/năm) để góp vốn thực hiện dự án, thực hiện cam kết đáp ứng tối thiểu 51% vốn trong doanh nghiệp dự án. 

Cam kết về an toàn tài chính 

Theo tiết lộ từ tập đoàn, cơ cấu nợ trên vốn chủ sở hữu tại ngày 31/3/2025 là 2,54 lần. Ông Dương đánh giá đây là ngưỡng an toàn thông thường, thậm chí là rất an toàn với vị thế của doanh nghiệp. 

Hầu hết các bất động sản (với danh mục rất lớn và có tính thanh khoản) ghi nhận theo giá trị sổ sách (rất thấp so với giá thị trường). 

Ngày 24/4/2025, Chính phủ đã quy định thời điểm xác định giá đất thanh toán theo hợp đồng BT tại Thủ Thiêm. Theo đó, TP HCM sẽ thanh toán số tiền nợ 7.600 tỷ đồng bằng các lô đất và Khu đô thị Sala sẽ được tiếp tục bán hàng/triển khai xây dựng trong năm nay.

Tỷ phú Trần Bá Dương cũng đề cập đến tình hình kinh doanh những tháng đầu năm 2025 đang thực hiện tốt. Mọi hoạt động kinh doanh đều có sự đồng hành và kiểm soát rủi ro tài chính của ngân hàng.

Dấu hỏi dự án khu công nghiệp

Về Khu công nghiệp chuyên sản xuất chế biến các sản phẩm từ Lúa tại tỉnh Thái Bình bị chậm trễ. Ông Dương cho biết có những lý do về pháp lý, di dời các hạ tầng và giải phóng mặt bằng.

Bên cạnh đó, đây là dự án Khu liên hợp sản xuất khép kín do Thaco đầu tư thay vì là khu công nghiệp cho thuê đất thông thường, nên cần thời gian nhất định để nghiên cứu về hướng dinh dưỡng và hình sản xuất thực phẩm phù hợp với xu thế mới.

Ông Dương khẳng định dự án Khu công nghiệp Thaco – Thái Bình đã được đầu tư xây dựng xong hạ tầng và sẽ triển khai xây dựng các nhà máy sản xuất chế biến sớm.

Đối với công ty HAGL Agrico (Thaco sở hữu 27,63% cổ phần) gặp những khó khăn nhất định, chủ tịch Thaco nhấn mạnh đã chia sẻ trong đại hội cổ đông gần đây rằng qua năm 2026 sẽ tốt lên, nhất là sau khi được Chính phủ Lào phê duyệt dự án trồng cây ăn trái và chăn nuôi thay cho dự án cao su trước đây.