Ngành xi măng đang chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ sau giai đoạn chìm trong khủng hoảng, nhiều doanh nghiệp ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực với sự đảo chiều lợi nhuận. 

Loạt công ty bùng nổ 

Một đại diện tiêu biểu trong ngành là Xi măng Vicem Hà Tiên (Mã: HT1) chứng kiến lợi nhuận sau thuế tăng trưởng 145% đạt hơn 112 tỷ đồng trong quý II, mức cao nhất trong vòng 12 quý gần đây. 

Ban lãnh đạo lý giải nhờ sản lượng tiêu thụ xi măng trong quý tăng 8,5% so với cùng kỳ. Giá vốn hàng bán giảm do kiểm soát chi phí sản xuất và giá nguyên nhiên liệu đầu vào giảm. Tăng thu nhập từ việc thu phí hoàn vốn cho dự án Xây dựng đường nối từ đường Nguyễn Duy Trinh vào Khu công nghiệp Phú Hữu.

Kết quả này cũng giúp xóa lỗ quý I để ghi nhận lợi nhuận bán niên 103 tỷ đồng, gấp 5 lần cùng kỳ năm ngoái. Con số này tương đương với hoàn thành 56% chỉ tiêu lợi nhuận cả năm. 

Một thành viên Vicem khác là Xi măng Bỉm Sơn (Mã: BCC) ghi nhận lãi ròng cao nhất 12 quý với hơn 64 tỷ đồng, gấp 2,5 lần cùng kỳ năm ngoái. Kết quả nhờ doanh thu tăng lên trong khi giá vốn, chi phí tài chính, chi phí bán hàng được tiết giảm. 

Lãi đột biến trong quý II còn giúp khắc phục tình trạng sa sút trong quý I, qua đó ghi nhận lãi ròng nửa đầu năm hơn 5 tỷ đồng, cải thiện so với lỗ ròng 23 tỷ đồng cùng kỳ. 

Xi măng La Hiên (Mã: CLH) - một đơn vị thành viên của Vinacomin - cũng có bước tăng trưởng trong kỳ vừa qua khi đạt 14 tỷ đồng, kéo theo lợi nhuận bán niên tăng 28% lên 16 tỷ đồng. 

Công ty giải thích thị trường bất động sản có dấu hiệu phục hồi nên sản lượng tiêu thụ tăng hơn 19%, đặc biệt giá bán sản phẩm bình quân cũng tăng nên doanh thu cao hơn. Ban lãnh đạo còn đưa ra các giải pháp tăng năng suất thiết bị, tiết kiệm chi phí trong sản xuất.

Xi măng Vicem Bút Sơn (Mã: BTS) ghi nhận bức tranh tươi sáng dù doanh thu giảm nhẹ, song lợi nhuận sau thuế lại đảo chiều ngoạn mục từ lỗ 40 tỷ cùng kỳ sang có lợi nhuận hơn 12 tỷ đồng kỳ này.

Phía doanh nghiệp lý giải do giảm giá vốn và các chi phí hoạt động nên lợi nhuận chuyển sang số dương. Kết quả này cũng giúp ngắt chuỗi 10 quý lỗ liên kết trước đó, đồng thời giảm lỗ nửa đầu năm còn -16 tỷ đồng. 

Một sự đảo chiều lớn khác diễn ra tại Xi măng Quán Triều (Mã: CQT) với lợi nhuận gần 9 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với mức lỗ hơn 2 tỷ đồng quý II/2024. 

Lợi nhuận khả quan nhờ doanh thu tăng trưởng 35% khi sản lượng tăng mạnh (tiêu thụ tăng 58.840 tấn sản phẩm các loại, trong khi sản xuất Clinker tăng 57.760 tấn, sản xuất xi măng tăng 75.976 tấn, giá bán bình quân các sản phẩm tăng nhẹ so với cùng kỳ). 

Vicem Hoàng Mai (Mã: HOM) vừa trải qua quý kinh doanh vượt trội. Doanh thu thuần đạt 492 tỷ đồng, xấp xỉ cùng kỳ năm ngoái, nhưng lợi nhuận sau thuế tăng từ 270 triệu đồng lên 7,34 tỷ đồng, mức cao nhất kể từ quý III/2022. 

Ban lãnh đạo nói rằng do bắt đầu sử dụng nguyên liệu thay thế (vỏ cây, dăm gỗ, chất thải rắn thông thường nhóm I) thay thế một phần than cám trong sản xuất clinker làm lợi nhuận tăng. Doanh thu đi ngang do sản lượng sản xuất clinker giảm gần 40.000 tấn (sửa chữa lớn trong tháng 3-4) và giá thu về clinker đã tăng 130.000 đồng/tấn trong kỳ. 

Một số công ty khác cũng có chuyển biến tích cực như Xi măng Sài Sơn (Mã: SCJ), Xi măng Yên Bình (Mã: VCX), Vicem Thương mại Xi măng (Mã: TMX), Xi măng Thái Bình (Mã: TBX), Vicem Thạch cao xi măng (Mã: TXM)

Động lực từ đầu tư công và hưởng lợi chính sách

Thị trường xi măng Việt Nam ghi nhận tổng sản lượng tiêu thụ đạt 54 triệu tấn trong nửa đầu năm, tăng 14% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ nhu cầu nội địa tăng mạnh 18% khi xây dựng hạ tầng và dân dụng cải thiện. Xuất khẩu cũng phục hồi 6% lên 17 triệu tấn.

Tuy nhiên, theo SSI Research, ngành vẫn đối mặt với các thách thức khi sản lượng sản xuất liên tục vượt cầu, đặc biệt tại khu vực miền Bắc. Tăng trưởng nhu cầu vẫn phụ thuộc vào các dự án hạ tầng trọng điểm như sân bay Long Thành, cao tốc Bắc – Nam và Vành đai 4 TPHCM.

Trong năm 2025, nhóm phân tích dự báo tổng nhu cầu tiêu thụ xi măng sẽ tăng 6%, với động lực từ khu vực xây dựng công và tư nhân. Tuy vậy, giá bán bình quân nhiều khả năng tiếp tục chịu áp lực do tình trạng dư cung kéo dài.

Về chính sách, Nghị định 108/2025/NĐ-CP đã giảm thuế xuất khẩu với nhóm mã HS 2523.10 (xi măng và clinker) từ 10% xuống còn 5%, áp dụng đến hết năm 2026. Giá FOB xi măng bình quân tăng nhẹ từ 30 USD/tấn năm 2024 lên khoảng 35-37 USD/tấn, nhờ nhu cầu dần phục hồi tại các thị trường như Đông Phi và châu Mỹ. 

Ông lớn trong ngành là Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem) cũng dự báo nhu cầu tiêu thụ xi măng trong nước tiếp tục tăng trong nửa cuối năm do đẩy mạnh đầu tư công, đặc biệt trong lĩnh vực hạ tầng giao thông và xây dựng. Ngoài ra, nguồn cung bất động sản được kỳ vọng hồi phục khi các biện pháp tháo gỡ pháp lý bắt đầu tác động vào thị trường.  

Tuy nhiên, mùa mưa bão dự báo đến sớm ở miền Bắc và miền Trung ảnh hưởng đến thi công, làm giảm nhu cầu tiêu thụ xi măng theo vùng.

Cùng với đó, thị trường xi măng vẫn đối mặt với nhiều thách thức như mất cân đối về cung cầu, cạnh tranh về giá bán ngày càng gay gắt, xu hướng chuyển dịch nhu cầu từ xi măng bao sang xi măng rời, từ xi măng giá cao sang xi măng giá thấp...